Elke handeling wordt teruggekaatst door anderen en de mens is voortdurend bezorgd hoe de anderen op hem reageren. Deze vaststelling vormt de kern van Adam Smith’s boek The Theory of Moral Sentiments waarin hij op zoek gaat naar het ontstaan en het functioneren van de moraal. Daarin zijn de behoefte aan sympathie en de angst op afkeuring steeds aanwezig. Smith ziet de moraal als resultante van een aanpassingsmechanisme van de individuele gevoelens. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Tom Van Grieken is ervan overtuigd dat extreemrechts bij de lokale verkiezingen op 13 oktober 2024 het cordon sanitaire zal breken en mee aan de macht zal komen. De strijd om dat niet te laten gebeuren, is de belangrijkste uitdaging voor de komende maanden. Maar ook op lange termijn moeten democratische partijen kiezers terugwinnen door onze liberale manier van leven krachtig te verdedigen.
Veel verdwijnt, nodeloos of niet maar er doemen ook nieuwe kennisgebieden op. Hoe zorgvuldig we ook zijn, we kunnen ons nauwelijks verweren tegen verlies en vergeten. Schalansky schrijft: “De cesuur van de dood is het uitgangspunt van erfenis en herinnering”. En ze vervolgt dat in leven zijn nu eenmaal verliezen meemaken betekent. En: “Tenslotte is alles wat er nog is simpelweg dat wat is overgebleven”. Recensie door Enno Nuy.
Alle politieke campagnes hebben één cruciaal punt genegeerd: de snelgroeiende digitale samenleving. En dat is jammer. Een functionele digitale samenleving zal België aanzienlijke voordelen opleveren. We maken een digitale revolutie mee. Het is tijd om wakker te worden. Het belang van kunstmatige intelligentie en opkomende technologieën ligt immers in hun vermogen om onze samenleving en economie drastisch te veranderen.
Wie de doelstellingen van het onderwijs ziet, merkt dat men de laatste decennia onderwijs meer en meer is gaan zien als instrument om de problemen van de samenleving op te lossen. Leerkrachten en leerlingbegeleiders, directieleden, schoolpsychologen en orthopedagogen zijn ‘duivel doe het al’. Dat onderwijs een autonome finaliteit heeft, wordt te vaak vergeten.
Het liberalisme is geen ‘amoreel ieder-voor-zich, maar juist extreem moeilijk en veeleisend, te moeilijk voor iedereen die niet tegen contradicties, complexiteit, diversiteit en de risico’s van vrijheid kan,’ aldus de Letse filosofe Shklar. Geen surfplank-liberalisme dus, maar eerder een sisyfus-liberalisme: voor Shklar moeten we ons iedere dag opnieuw oefenen in het vermijden van alle ondeugden die op ons pad komen.
Chains of Slavery geeft niet alleen een waarschuwing aan het volk tegen machtsmisbruik van tirannieke machthebbers, maar ook een staalkaart aan mogelijkheden waar die machthebbers op hun beurt juist gebruik van kunnen maken. Alle gevaren voor het volk, zijn dus tegelijk ook kansen voor een tirannieke machthebber. Zou Poetin dit boek van Marat misschien als voorbeeld hebben genomen voor zijn ongebreidelde macht? Recensie Rudy Schreijnders
Het is tijd voor een liberale wedergeboorte, waarbij de zieke patiënt symbolisch begraven wordt en een nieuwe Liberale Partij geboren wordt. Er moet een groot ideologisch congres komen als basis dienen voor een nieuw liberaal handvest met nieuwe liberale voorstellen en nieuwe leiders die moeten zorgen voor een meer open, een meer tolerante, een meer rechtvaardige en een meer genereuze samenleving.
In het leven van Joseph Roth was Soma Morgenstern een constante factor, een trouwe vriend, even trouw als Stefan Zweig. Het lijkt erop dat Roth meer waardering had voor de eerste dan voor de laatste. Misschien voelde hij meer verwantschap met Morgenstern, die besloot zijn herinneringen aan zijn vriend Joseph Roth op papier te zetten. Het is een heerlijk boek geworden. Recensie door Enno Nuy.
Wie kent niet de romantische schilderijen van Caspar David Friedrich? Schilderijen die onmiddellijk een gevoel van nostalgie oproepen en waar je urenlang naar zou willen kijken. Ik zie uit naar een overzichtstentoonstelling waar ik mijn hart eens heerlijk op kan halen. Tot mijn vreugde schreef Florian Illies, die ik ken van zijn boeken over 1913, een prachtig boek over deze intrigerende schilder, wiens mensfiguren we enkel op hun rug te zien krijgen. Recensie door Enno Nuy
Zwijgen is geen optie meer. We mogen niet langer tolerant zijn voor de intoleranten. We mogen niet langer opzij kijken. Elie Wiesel zei het al: ‘Het tegengestelde van liefde is niet haat, het is onverschilligheid.’ Laat ons dit op zondag 9 juni in gedachten houden. Het is de plicht van alle democratische partijen, maar ook en vooral van de kiezers, om extreemrechts niet aan de macht te laten komen. Nu niet, nooit.
Joseph Roth leidde een moeizaam leven, verkeerde altoos in financiële problemen en was ook in zijn persoonlijk leven niet onverdeeld gelukkig, hij leefde onrustig en gejaagd en raakte onomkeerbaar verslaafd aan de drank maar wat een prachtige boeken, verhalen, schetsen en artikelen schreef hij. Ik heb het vaker geschreven: Joseph Roth is waarlijk een groot Europees schrijver, hij mag in geen enkele canon ontbreken. Recensie door Enno Nuy.
Het zullen niet alleen de ‘linkse’ leerkrachten zijn die ze gaan viseren, maar alle leerkrachten die kritiek hebben op hun Vlaams-nationalistische en identitaire denkbeelden. En het zullen niet alleen de ‘leerkrachten’ zijn die ze viseren, maar al wie kritisch staat tegenover extreemrechts, zoals rechters, ambtenaren, journalisten, de vakbonden, het middenveld, de openbare omroep, de cultuursector en de hele LGBTQ+ gemeenschap.
Zelf heb ik altijd het gevoel alsof ik me met verender tred voortbeweeg zodra ik voet aan wal op een eiland zet. En het licht lijkt er altijd net iets lichter. Het is alsof de zwaartekracht net iets minder vat op mij krijgt. Natuurlijk zijn het ook mijn jeugdherinneringen waardoor ik me op een eiland iets gelukkiger waan. Maar vergis ik mij of zijn er in tegenstelling tot die herinneringen toch meer eilanden van kwaad dan eilanden van goed? Recensie door Enno Nuy.
Een vaak voorkomend verwijt die de degrowthbeweging over zich heen krijgt, is dat ze een utopie nastreeft. In dit stuk wil ik het omgekeerde beweren. De degrowthbeweging streeft een mysantropische dystopie na die met hoge waarschijnlijkheid in een maatschappelijke ravage zou uitmonden. In dit stuk gaan we op zoek naar de fantoompijnen van het degrowthspook.
Werkloosheidsverzekering ligt straks weer op de onderhandelingstafel. Met standpunten van “n’y touche pas” tot “stop na twee jaar.” Beide zijn oerconservatieve stellingen, zonder enige inspiratie. Zo zullen de zeer uiteenlopende visies op de hervorming van de werkloosheidsvergoedingen voor hoogoplopende en langdurende spanningen zorgen, waarschijnlijk met als resultaat dat er nauwelijks iets verandert.
Het tij is niet meer te keren. Mijn kijk op migratie is voorgoed veranderd. Of het een juiste of dé juiste kijk is? Het moet wel, de auteur is hoogleraar sociologie en deed 30 jaar onderzoek naar het fenomeen, en dat in verschillende landen. Tussen 2006 en 2015 was hij bovendien onderzoeker aan en mededirecteur van het International Migration Institute aan de universiteit van Oxford. Recensie door Sophia De Wolf.
Een grondwet is vooral een instrument om essentiële vrijheden, zoals de vrijheid van onderwijs en de persvrijheid te verankeren en te beschermen tegen mogelijke regimes met slechte bedoelingen. Het is dan ook maar de vraag of onze grondwet mag gezien worden als een vergaarbak van allerhande verzuchtingen die te pas en te onpas in verkiezingscampagnes opduiken. Grondwetspecialisten waarschuwen er voor dat gerommel met de grondwet het principe van de rechtsstaat zelf op het spel kan zetten.
Henri Heimans, magistraat op rust, ging naar de presentatie van Dirk Verhofstadt’s boek Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts. Hij vertelde achteraf over schriftjes met kampherinneringen en verzetsverhalen die zijn vader naliet. De rest is geschiedenis. Letterlijk. Want ze gaan beiden het spoor volgen en het verhaal vertellen van Henri’s ouders, die beiden uit de kampen terugkeerden maar er levenslange littekens van meedroegen. Recensie door Aviva Dierckx.
Begrotingssanering zal uitsluitend moeten gebeuren door in de uitgaven te snijden, zo hoor ik. Ik ga daar niet mee akkoord. Ook vandaag moet een evenwicht gevonden worden tussen besparen en belastingen. Dat zorgt ervoor dat de last van de sanering gespreid wordt over de hele bevolking. Een extra belasting op de hoogste inkomens en op de hoge vermogens zal noodzakelijk zijn om de begrotingssanering succesrijk te maken.
