Meer teksten — Liberales

Essay

Volgens John Locke bestaat het sociaal contract uit twee onderdelen: een pactum unionis en een pactum subjectionis. Bij het tweede is de koning ook verantwoordelijk om de natuurlijke rechten van de burgers te beschermen. Als de vorst die natuurlijke rechten zelf zou schenden dan heeft het volk het morele recht om tegen de vorst in opstand te komen en de regeerders af te zetten. Het sociaal contract bij Locke is dus, in tegenstelling tot bij Hobbes, geen vrijgeleide aan de vorst om de rechten van de onderdanen op te heffen.

Jun 5

Jun 5 Het had waar kunnen zijn – Tim Verheyden

Het boek vormt één grote waarschuwing dat desinformatie via de sociale media de democratie kan ondergraven. De voorbeelden die Verheyden daarover geeft, zijn onthutsend. Het Europees Parlement en de Europese lidstaten proberen fake news en haatberichten wel onder controle te krijgen, maar het is een aartsmoeilijke oefening omdat men niet mag raken aan de vrijheid van meningsuiting. Autoritaire landen als Rusland en China trekken zich daar echter niets van aan. Zij zeggen wat mensen moeten denken. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Jun 4

Jun 4 Vrijheid en plichten – Dirk Verhofstadt

Essay

De vrijheid is ondergeschikt aan de plicht om minderbedeelde bij te staan en te helpen. Hiermee is de grens tussen vrijheid en plichten glashelder. De vrijheid is absoluut, maar is geen excuus om mensen in nood te negeren. Dan heerst een ander principe dat sterker is dan de vrijheid. Ik verwijs hiervoor naar John Stuart Mill die het in On Liberty als volgt omschreef. “Niet alleen door zijn handelingen, maar ook door zijn nalatigheid kan iemand een ander leed doen, en in elk van beide gevallen draagt hij met recht de verantwoordelijkheid.”

Jun 4

Jun 4 Pleidooi voor de rechten van de vrouw - Mary Wollstonecraft

Eeuwenlang werd de vrouw behandeld als een stuk eigendom van de man, eerst van de vader, nadien van de echtgenoot en later zelfs van de zonen. Pas tijdens de Verlichting kwamen er stemmen op om mannen en vrouwen een gelijkwaardige status toe te kennen. Denkers als Condorcet, Thomas Paine en Cesare Beccaria zetten de eerste stappen om vrouwen gelijke rechten toe te kennen. Maar de eerste echte feministe was Mary Wollstonecraft met haar Pleidooi voor de rechten van de vrouw. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Jun 3

Jun 3 The Making of Modern Liberalism - Alan Ryan

Het liberalisme staat wereldwijd onder druk. Redenen genoeg om terug te keren naar de grondslagen ervan. Dat is wat Alan Ryan doet in The Making of Modern Liberalism. Daarin gaat hij op zoek naar de basisideeën van het liberalisme vanaf de Verlichting tot onze hedendaagse tijd. In feite betreft het een bundeling van essays die de auteur de voorbije decennia schreef en waarin hij grondig de teksten analyseert van vooraanstaande liberale denkers zoals Locke, Hume, Tocqueville, Mill, Dewey, Popper, Berlin, Hayek en Rawls. Recensie door Dirk Verhofstadt.

May 24

May 24 Geen enkele politieke beslissing stelt ‘het volk’ tevreden, omdat er geen ‘één volk’ bestaat - Paul De Grauwe

Het fundamentele probleem in de politiek is dat er voor heel veel zaken die ertoe doen geen eenduidige stem van het volk bestaat. Er bestaat wel een kakofonie van stemmen. Politici die proberen te begrijpen wat het volk wenst, horen uiteenlopende en contradictorische wensen en eisen.

May 10

May 10 Is de liberale ideologie nog mee met de snelle digitale evolutie? - Ivan Vandermeersch

Is de liberale ideologie nog mee met de snelle digitale evolutie? Artificiële intelligentie‚ robots en andere slimme apparaten kunnen gevolgen hebben voor tal van fundamentele mensenrechten‚ zoals het recht op privacy‚ het recht op informatie, een eerlijke rechtsgang en vrije meningsuiting, het recht het leven waardig te kunnen eindigen. Het zijn fundamentele zaken die binnen de liberale ideologie een plaats moeten krijgen.

May 6

May 6 Liberaal vuur doof je niet met een waterpartij - Janna Bauters

De kop in De Tijd spreekt boekdelen: Tommelein blaast liberaal vuur uit. Net nu de partij het proces op de sporen heeft gezet om zich ideologisch te herbronnen, geeft de keizer-marketeer tegengas. We mogen ons echter niet van de wijs laten brengen. Onze huidige maatschappij heeft immers nood aan die sterke liberale partij. Een partij die terug de ambitie heeft geloofwaardigheid, dossierkennis en consequentie na te streven. Een partij die zich inzet voor het individu, voor efficiëntie, voor vrijheid.

May 5

May 5 De middenpartijen moeten samen vernieuwen

In 2024 gaat het om méér dan welke partij de grootste wordt. De werkbaarheid van de democratie in België ligt ter stemming. Partijvernieuwing verengen tot een steriel spelletje om ter felst rood, blauw, oranje of groen zijn, is dan zowel intellectueel oneerlijk als politiek onvruchtbaar. Wat wél zin heeft, is het zoeken naar een nieuwe verstandhouding tussen de middenpartijen, naar een nieuw politiek model dat partijgrenzen overstijgt, en naar een nieuwe generatie politici om beide vorm en smoel te geven.

May 3

May 3 Roofkunst - Ruurd Halbertsma

Musea kunnen bijdragen aan inzicht in de temporele en geografische relativiteit van normatieve opvattingen – wat niet wil zeggen dat er geen universele moraal mogelijk is. Het zou mooi zijn als studenten, en vooral studenten archeologie, het boek van Halbertsma zouden lezen en zouden gebruiken om over te discussiëren. Roofkunst verdient het om serieus genomen te worden als bijdrage aan een constructieve reflectie over ons cultureel erfgoed. Recensie door Floris van den Berg.

May 3

May 3 Bluets. Bespiegelingen in blauw – Maggie Nelson

Maggie Nelson formuleert haar gedachten, haar overpeinzingen in wat zij ‘proposities’ noemt. Zij schrijft over liefde, over wat mensen bindt, wat haar bindt, over rouw en pijn, over seksualiteit en vooral ook over kleur, nog specifieker over de kleur blauw. Kleur is niet te meten, is volledig afhankelijk van de blik van de waarnemer. Houdt iets kleur als het niet wordt waargenomen? Recensie door Enno Nuy.

Apr 27

Apr 27 De grenzen van de vrijheid – Dirk Verhofstadt

Misschien is het leven zelf wel de ultieme – maar in de ogen van sommigen al veel te breed opgevatte – grens van de vrijheid. Alle handelingen zijn toegelaten zolang ze het leven van anderen niet gevaar brengen. Het voldoet me niet. Ook mistoestanden die niet levensgevaarlijk zijn, mogen niet ondergeschikt zijn aan de individuele vrijheid. Een betere definitie van de vrijheid lijkt me het toelaten van alle handelingen door de mens voor zover ze geen medemensen benadelen.

Apr 26

Apr 26 Het wordt een hele klus voor Macron – Paul De Grauwe

Meer dan in andere landen overheerst pessimisme in Frankrijk. ‘Le déclin français’ is een akte van geloof geworden voor vele Fransen. Dit creëert een politieke voedingsbodem voor politici die beloven die achteruitgang te stoppen en de vroegere ‘Grandeur’ te herstellen. Dat maakt de uitdaging voor Macron nog scherper. Hij zal niet alleen de objectieve werkelijkheid moeten veranderen en de positie van de lagere inkomensklassen moeten verbeteren. Hij zal ook de perceptie hierover moeten ombuigen.

Apr 26

Apr 26 Totalitarisme - Hannah Arendt

Boeken, Podcast

Totalitarisme is een selectie van de vandaag voor ons meest relevante teksten uit The Origins of Totalitarism. Slechts enkele jaren na WO II beschrijft Hannah Arendt er de opkomst van nazi-Duitsland en de stalinistisch Sovjet-Unie, en analyseert zij de oorsprong en eigen onstuitbare dynamiek van totalitaire systemen. Recensie door Karel Van Dinter. In twee podcasts praat Karel Van Dinter met Christophe Busch (HA Institute) over Totalitarisme van Hannah Arendt.

Apr 20

Apr 20 Ben ik wel Woke genoeg? - Martin Harlaar

Harlaar gaat uitvoerig in op de wortels van het woke-denken in de Amerikaanse beweging van zwarte auteurs als Malcolm X, Bayard Rustin, Franz Fanon, Anthony Martin, Booker T. Washington, Marcus Garvey en William Dubois als de meest bekenden. Elk van de voorlopers van woke wordt in Deel 1 van het boek getypeerd aan de hand van een korte paragraaf, voorzien van verrassende illustraties. Harlaar laat goed zien hoe zich reeds in Amerika de radicale kanten van de beweging manifesteerden. Recensie door Paul Cliteur.

Apr 3

Apr 3 Waarheen met het deugdelijk bestuur? – Harold Van der Kraan

Neen, dit stuk is geen afrekening met het beleid van minister Beke. Laat de kiezer daar vooral over oordelen in 2024, in gevalt de Limburger dan op een kieslijst figureert. Ongetwijfeld kan hij uitpakken met enkele concrete beleidsrealisaties waaronder de geslaagde vaccinatiecampagne. Toch overheerst in de publieke opinie – en in de eigen partijrangen – het beeld van een stuntelige minister die allesbehalve een foutloos parcours reed. Met als voorlopig dieptepunt een open brief van zijn eigen partijvoorzitter in een Vlaamse krant.

Mar 23

Mar 23 Wokabulary – Floris van den Berg

Ik ben nog opgegroeid in een verzuilde samenleving en we meenden erop vooruitgegaan te zijn toen die zuilen werden ontmanteld. Maar zie wat we ervoor in de plaats krijgen. Voor mij is dit woke gedachtegoed uiteindelijk zeer verontrustend omdat het anti-wetenschappelijk of wetenschap-vijandig is. En wat natuurlijk buitengewoon stoort is de onverdraagzaamheid jegens andersdenkenden. Woke mensen gedragen zich daadwerkelijk als gedachtenpolitie en dat is ronduit zorgwekkend. Recensie door Enno Nuy.

Mar 23

Mar 23 Europa. Een blik achter de schermen - Rudy Aernoudt

De Oekraïne crisis heeft in drie weken mogelijk gemaakt wat in de decennia daarvoor onmogelijk bleek. Een Europa dat met één stem spreekt, dat snel handelt, dat eensgezind sancties afkondigt, een Europa dat zijn defensie serieus begint te nemen en daarmee terugkeert naar waarom het allemaal begon in de jaren vijftig van de vorige eeuw, met name het vermijden van oorlogen tussen de Europese landen. Dit doel was politiek, het middel was economisch. Recensie door Frank Naert.

Mar 22

Mar 22 Vormt woke een bedreiging voor de vrijheid van denken? - Astrid Elbers