All tagged liberale democratie
De toenemende migratiestromen en bijhorende diversiteit aan levensbeschouwelijke overtuigingen verplichten om permanent na te denken over het belang van het integreren van deze levensbeschouwelijke groeperingen in onze diverser wordende samenleving, hen in de democratische rechtsstaat te integreren en aan te tonen dat iedereen belang heeft bij een seculiere samenleving.
Zowel socialisten als liberalen delen de droom van een betere wereld. Ze geloven, in tegenstelling tot pessimisten die vooral te vinden zijn onder religieuze conservatieven, dat de mens in staat is om daarvoor te zorgen. Popper was het daarmee eens, maar waarschuwde dat veel dromen voor een betere wereld geleid hebben tot de hel. Hij keerde zich dus tegen revoluties en kant-en-klare oplossingen omdat die nooit rekening houden met de effecten van hun handelen op de mens zelf. Recensie door Dirk Verhofstadt.
2024 wordt een jaar waarin de liberale democratie zwaar onder druk zal komen te staan. Dat maakt de sense of urgency voor de democratische partijen om weerwerk te bieden alleen maar groter. Het belangrijkste is dat ze écht moeten samenwerken om de problemen aan te pakken. Alleen goed bestuur, een geloofwaardig en efficiënt beleid kan kiezers ervan weerhouden om voor extremisten te stemmen. Tegelijk moeten democratische partijen zich principieel blijven uitspreken tegen elke samenwerking met extreemrechts.
Liberalen hebben het meeste baat bij functionerende instellingen. Het is dan ook logisch dat zij het grootste slachtoffer zijn van het instorten van deze instituties. Dat liberale partijen alsnog hun heil zoeken in allerlei sociale media-strategieën is triest. Het toont de wanhoop en de gespannen verhouding met waarheid en realiteit. Eerder dan manieren te zoeken om deze vitale instellingen te beschermen, worden liberale partijen op deze manier zelf mee verantwoordelijk voor de destructie ervan.
Tijd om kleur te bekennen: kiezen sociaaldemocraten en zogenaamde inclusieve nationalisten voor een volksgemeenschap, met als logische consequentie raciaal gebaseerde coherentie; of ziet men in dat de liberale democratie, ondanks alle inherente moeilijkheden, nog steeds moreel superieur is. In elk geval, als liberalen moeten we volop strijden tegen de ideeën van Elchardus, zij aan zij met progressieven en gedegen conservatieven. – Lawrence Vanhove.
In populistische partijen is geen ruimte voor pluralisme, aldus Müller, de leider bepaalt de koers en de inhoud. Er is ook geen (echte) democratie in populistische partijen omdat de leider een centrale rol speelt. Intern heerst er een autoritaire bestuursstijl. Dissidenten worden kalltgestelt. Populisme is niet onschuldig. Populisten zoeken niet naar constructieve oplossingen om in een pluralistische samenleving er samen het beste van te maken. Integendeel, populisten willen conflicten en tegenstellingen op de spits drijven. – Floris van den Berg
We weten allemaal dat een producent niets produceert dat niet verkocht wordt, dat geeft ons als consument een ongeziene macht en controle over alles wat er in de wereld gebeurt.
Als liberalen hebben we rechtstatelijkheid hoog in het vaandel. De uitoefening van het gezag wordt daarbij onder de heerschappij van het recht geplaatst. In een trias politica is daarbij ook sprake van een scheiding der machten, inclusief een onafhankelijke rechterlijke macht. In het huidige tijdsgewricht is dat ook van groot belang. Met de opkomst van de illiberale democratie wereldwijd komt de rechtsstaat en de scheiding der machten steeds meer onder druk te staan. De rechtsstatelijkheid zelf wordt daarmee aangetast.
Het ondemocratisch liberalisme zien we volgens Mounk onder meer in de vorm van het rechtvaardigen van het terugdringen van democratische inspraak ten behoeve van de bescherming van rechten, de voortschrijdende Europese integratie, de opwaardering van besluitvormingsprocessen van nationaal naar Europees niveau, en de toenemende technocratisering van het bestuur. De opkomst van het ondemocratisch liberalisme vormt, tezamen met de opkomst van de illiberale democratie, de grote crisis die de democratie nu doormaakt. Recensie door Gert Jan Geling.
Aan de hand van een quasi eindeloze reeks ‘stellingen’ vanuit de meest diverse hoeken zoals de zogenaamde godsbewijzen en getuigenissen, mirakels en verschijningen, religieuze en ideologische ‘waarheden’, zin voor respect, de ethiek, de zingeving van het leven, het secularisme, de islam en als al het vorige niet volstaat, het ‘tackelen’ van de man (in de plaats van de bal), probeert de auteur steeds een antwoord of een weerlegging aan te reiken. Soms heel grondig en uitgebreid uitgewerkt, soms heel kort en soms zelf bot to the point. Recensie door Mark Bienstman.
Het voorbije jaar werden kleurrijke debatten gevoerd rond de oorzaken van de huidige politieke malaise. De verkiezing van Trump als 45ste president van de Verenigde Staten bracht deze discussie naar de populaire pers. Een terugkerend thema is de invloed van postmodernisme op de nieuwe post-truth stijl van het politieke debat. Ook in de Vlaamse pers waren de postmodernisten het onderwerp van kritiek en repliek. Kan men een lijn trekken van deze groep intellectuelen uit de vorige eeuw naar Trump, Farage en Le Pen?
Staat de liberale democratie op imploderen? Timothy Snyder (1969) antwoordt met een oorverscheurend luid ja. De verkiezing van Donald Trump tot president van het machtigste land ter wereld was daar volgens hem een glashelder bewijs van. Hoe was het immers in hemelsnaam mogelijk dat de kiezers iemand naar het Witte Huis hadden gestuurd die een stroom van leugens en verzinsels als de enige echte waarheid had voorgesteld? Snyder waarschuwt: ‘Wie afstand doet van de feiten, doet afstand van de vrijheid.’
Blom schrijft doorgaans aangenaam verhalend, concreet en suggestief, met veel zin voor anekdotiek én voor de grote groep, altijd boeiend, soms meeslepend, met weidse vergezichten vaak, rustig ook, niet moraliserend, onideologisch, maar in Wat op het spel staat ontbindt hij al zijn duivels. Hier is geen bedaagde factcheckende historicus aan het woord, maar een ziener, een roeper in de woestijn, iemand die geëmotioneerd is door zijn eigen boodschap en die er pathetisch inbeukt. Recensie door Leo De Haes.
Micklethwait en Wooldridge pleiten voor het doorbreken van de ‘aanname dat de staat voor alles verantwoordelijk moet zijn, de hang naar uniformiteit, de voorliefde voor centralisatie’. De vraag is niet of de staat groot of klein moet zijn, maar gewoon hoe ze zo goed mogelijk kan werken. De auteurs stellen dat liberalen niet tegen een overheid zijn, maar wel voor een slanke en efficiënte overheid. ‘De crisis van de staat is meer dan een organisatorische crisis, een crisis van ideeën’, zo betogen ze. Recensie door Dirk Verhofstadt.
‘De geschiedenis van het liberalisme is […] een nooit eindigend proces op weg naar een groot ideaal van vrijheid, welvaart en vrede in de hele wereld,’ zo luidt de slotzin van De geschiedenis van het liberalisme. Met dit lijvige maar vlot geschreven en voor een breed publiek toegankelijke boek heeft politiek filosoof Dirk Verhofstadt zijn magnum opus toegevoegd aan zijn omvangrijke oeuvre. De vrijheid van het individu wordt alleen in het liberalisme als centraal uitgangspunt gezien. Recensie door Floris van den Berg.
In tijden van politieke polarisatie is het in stand houden van het midden niet alleen een behoorlijke uitdaging, maar ook een ondankbare taak. Wanneer de uitersten aan het politieke spectrum steeds extremer worden, en tegelijkertijd ook in aanhang groeien, komt het midden onder druk te staan. Niet alleen qua aantallen, maar ook onder de druk om kleur te bekennen. Want waar hoor je plaats? In ‘ons’ kamp of in ‘hun’ kamp? Soms wordt het bestaan van het midden zelfs überhaupt ontkent.
Er bestaat geen enkele grondwet die burgers verplicht of verbiedt om musea, concertzalen en dancefestivals te subsidiëren en op een gelijkaardige manier zou er geen enkele grondwet mogen zijn die burgers verplicht of verbiedt om levensbeschouwingen te financieren. Een grondwet moet dienen om onze fundamentele rechten en vrijheden te beschermen, maar over de manier waarop dit gebeurt, hoeft ze geen uitspraak te doen. Dat laten we in een liberale democratie liever over aan het volk.
In een liberale democratie zijn er fundamentele grondrechten waar men niet zomaar aan kan tornen. Hoewel de focus hierbij vaak ligt op de fundamentele vrijheden, zijn sociale rechten ook zeer belangrijk om het draagvlak van de liberale democratie te behouden. Daarom is het belangrijk dat de overlappende consensus niet enkel gaat over onze samenlevingsvorm die gebaseerd is op fundamentele rechten en een neutrale overheid, maar dat het belang van solidariteit en gelijke kansen hierin ook aanwezig is.
Wie de huidige toestand van de westerse democratieën met de jaren’30 van de vorige eeuw durft te vergelijken, krijgt de wind van voren. In Over tirannie snoert Snyder de mond van deze criticasters. Het zijn naïeve zielen, aldus Snyder, die denken dat de geschiedenis maar één richting uit kan gaan, de richting van meer democratie en meer vrijheid. Ze vergissen zich deerlijk. De geschiedenis van de twintigste eeuw leert ons dat ‘samenlevingen en democratieën kunnen instorten’. Recensie door Joseph Pearce.
