De prijs van vrijheid – Keyvan Shahbazi
Sla het boek De prijs van vrijheid open op pagina 144 en je ziet een lege pagina. Hier zou een cartoonserie staan met ‘Hoe de profeet Mohammed te tekenen’. In de islam rust een taboe op het afbeelden van Mohammed. Het is natuurlijk prima als moslims geen afbeeldingen willen tekenen van hun profeet. Dat staat hun vrij. Het staat moslims ook vrij om een heftige hekel te hebben aan afbeeldingen van hun profeet. Maar het dreigen met geweld naar mensen die dat taboe naast zich neerleggen, ondermijnt de liberale democratie. Een boek waarin deze cartoons niet kunnen worden opgenomen zonder geweldsdreiging bewijst daarmee dat de islam geen religie van vrede is en botst met de liberale democratie. Ook is het bewijs voor islamisering: door dreiging van islamitische terreur wordt een boek dat in Nederland wordt uitgegeven gecensureerd.
Dat er geen moslims zijn die opkomen voor de vrijheid om Mohammed te tekenen, bewijst dat het niet slechts een handjevol radicalen is. Er is een probleem met de islam die de vrijheid van het individu bedreigt. Dat is een onaangename boodschap die velen niet willen horen, zelfs als zijzelf slachtoffer zouden zijn wanneer de islam politieke macht krijgt. Het meest absurde voorbeeld daarvan is de Queers for Palestine, linkse proPalestina activisten die in een islamitische samenleving zonder pardon zouden worden opgehangen.
Zo’n dertig jaar geleden publiceerde Pim Fortuyn Tegen de Islamisering van Nederland. Dit boek is weggehoond door links. Zo vindt historicus Maarten van Rossem het boek van Fortuyn krankzinnig. Ik denk dat dat komt omdat het woord islamisering beelden oproept van een land als Egypte waar de islam een zichtbaar stempel drukt op het publieke domein. In Nederland is er een groeiend aantal moslims. In 2024 identificeert 6 procent van de bevolking in Nederland zich als moslim volgens CBS. Toch denken Nederlanders dat het percentage moslims 19 procent is.
In zijn boek met verzamelde columns waarschuwt cultuurpsycholoog Keyvan Shahbazi voor het gevaar van islamisering voor de liberale democratie. Vergeleken met dertig jaar geleden, in de tijd van Fortuyn, is de islam zichtbaarder in het straatbeeld van Nederland: er zijn 470 moskeeën, islamitische centra, islamitische scholen. Islamitische winkels, hoofddoeken en djellaba’s zijn een alledaags schouwspel op straat. Religieuze jongensbesnijdenis wordt in Nederland gefaciliteerd. Er is een islamitische begraafplaats. Er zijn islamitische media en online is er een islamitische zuil, denk aan c’est mocro.
Waar Shahbazi en Fortuyn voor waarschuwen is dat islam een vijand van de open samenleving is. De vrijheid van het individu wordt in de islam niet erkend. Nederland is gegijzeld door de islam: de vrijheid van expressie die er op papier is, wordt ingeperkt door de reële geweldsdreiging door moslims. Als samenleving falen wij om islamcritici te beschermen. De moord door een moslim op islamcriticus Theo van Gogh was een moord op de vrijheid van expressie, de vrijheid om religie te bekritiseren of te ridiculiseren.
Shahbazi is een politiek vluchteling uit de islamitische terreurstaat Iran. Hij ontvluchtte Iran na de bloedige revolutie van Khomeini. Over zijn persoonlijke ervaringen met het islamitische regime schreef Shahbazi de indringende romen De Amerikaan van Karadj.
Vanuit linkse hoek komt telkens weer de mantra op dat de islam in wezen een religie van vrede en liefde is en dat het geweld uit naam van islam van gekken komt (‘verwarde man’) die niets van de islam begrepen hebben. Shahbazi verzet zich tegen deze goedpraterij van religie. Het is een goed werkende immunisatiestrategie: hoeveel wandaden er ook gepleegd worden door moslims, de echte, wezenlijke islam is vredelievend. Shahbazi schrijft: ‘Wie de wortels van het huidige islamitische terrorisme buiten de islam zoekt, of denkt dat het een “verkeerde interpretatie” van de islam is, heeft het niet goed begrepen. […] Terreur werkt: sla de kranten open, kijk naar de televisie, hoor de journalisten, de cabaretiers, de politici. Je ruikt de angst bij wat er niet wordt gezegd, bij het voortdurend wegen van woorden bij het zwijgen van de waarheid, bij de stilte.’
De islam is een religie die door een krachtige politieke lobby wordt ondersteund. Vanuit landen als Saoedi-Arabië en Iran wordt niet alleen propaganda gemaakt, ook is er een oproep tot geweld, zoals de fatwa op Rushdie en op allen die de profeet Mohammed afbeelden. De islamisering is zichtbaar in de Nederlandse politiek. De leider van de grootste politieke partij staat al ruim twintig jaar onder zware bewaking omdat hij constant bedreigd wordt door moslims. Wilders loopt niet alleen het gevaar voor ingehuurde moordenaars, maar ook om door ‘gewone’ moslims vermoord te worden.
De lange arm van het Iraanse islamitische staatsterrorisme heeft sinds 1979 buiten Iran 540 dissidenten vermoord, onder wie twee Nederlandse staatburgers, in Almere in 2015 en in Den Haag in 2017. Iran steunt ook Hamas en Hezbollah in hun strijd tegen Israël, de joden, Amerika en het westen.
Shahbazi is een liberaaldemocraat, een vrijdenker die opkomt voor de vrijheid van expressie en die pal staat voor de vrijheid van het individu en de liberale democratie die die vrijheid faciliteert en garandeert. Een belangrijke voorwaarde voor een open samenleving is een strenge scheiding tussen religie en staat: de overheid moet religieus neutraal zijn en die neutraliteit ook uitstralen. Shahbazi laakt het feit dat overheden tijdens ramadan een iftar organiseren. ‘In Amsterdam-Oost werd daarbij zelfs door een politieagent in uniform een oproep gedaan tot gebed.’ De Rotterdamse wethouder Faouzi Achbar van DENK betoogt: ‘We hebben al heel lang scheiding van kerk en staat, maar dat is niet meer van deze tijd.’ Zo ziet islamisering eruit.
Shahbazi is fel gekant tegen de opkomst van een islamitische zuil met eigen instituten zoals dat in de multiculturele samenleving gebeurt. Islamitisch onderwijs, zowel weekendscholen als reguliere islamitische scholen leiden tot ‘een generatie gebrainwashte ontheemden in eigen land.’ ‘Het is tijd om nu echt wakker te worden van de woke multiculturele waan. Het is tijd om niet langer onder het mom van “de vrijheid van meningsuiting” de andere kant op te kijken.’
‘Onder de juiste omstandigheden ontpopt de onschuldig voorkomende islam zich in een gedaanteverwisseling tot het gewelddadige islamisme.’ En het zijn de linkse fellow travellers die daaraan meewerken. Een raadsel is hoe het kan dat linkse intellectuelen die zeggen op te komen voor de vrijheid van het individu en die de kant van onderdrukten kiezen, desalniettemin nuttige idioten van de islam worden. Filosofen als Michel Foucault en Jean-Paul Sartre bewierookten het islamitische regime van ayatollah Khomeini. Het door Amerika gesteunde autoritaire regime van de sjah was geen liberale democratie en ook daar was er gewelddadige onderdrukking van de oppositie. Maar als je voor vrijheid bent dan is het stom om een onderdrukkend systeem te vervangen door een systeem dat nog veel onderdrukkender en gewelddadiger is. Links antiamerikanisme en anti-kapitalisme heeft als resultaat dat moslims worden gezien als slachtoffer die moet worden bevrijd van westerse invloeden.
Het linkse opkomen voor emancipatie is verwikkeld in een dance macabre met de islam. Dat is ook te zien is het huidige pro Palestina activisme waarbij ook de terreurorganisatie Hamas wordt omhelsd. Palestina is niet bepaald een liberale democratie. Je kunt kritiek uiten op Israël en het disproportionele geweld tegen burgers in Gaza, zonder Hamas goed te praten. Dat het debat over de islam gepolitiseerd is, blijkt ook uit dat Shahbazi begon als columnist bij de linkse (intellectuele) de Volkskrant maar daar ruzie kreeg vanwege zijn kritiek op linkse goedpraters van het Iraanse regime en daardoor terechtkwam bij de rechtsere De Telegraaf. Dat religie- en met name islamkritiek gepolitiseerd en gepolariseerd is, komt het debat niet ten goede.
In zijn columns neemt Shahbazi expliciet afstand van extreemrechts. Hij positioneert zichzelf als liberaal-democraat. Ik hoop dat hij een stem krijgt in het politieke debat en dat hij niet geframed wordt als extreemrechts doordat hij voor De Telegraaf schrijft. Opvallend is ook dat Shahbazi een moreel atheïst is. Zijn kritiek op religie en met name islam betreft de nefaste morele invloed op het fnuiken van de vrijheid van het individu. Shahbazi houdt zich niet bezig met de epistemologische kant van atheïsme en religiekritiek.
Shahabazi is niet de eerste en de enige die waarschuwt voor het gevaar van islam. Zie hier een waarschuwing uit 1899: ‘Individuele moslims kunnen prachtige kwaliteiten tonen, maar de invloed van de religie verlamt sociale ontwikkeling van degenen die haar volgen. Er bestaat geen sterkere achterwaartse kracht in de wereld. Het mohammedanisme is verre van stervend, maar een militant en bekerend geloof.’ Aldus Winston Churchill. Paul Nielsen probeerde links alert te maken op het gevaar voor de islam in How to debate the left on islam (2017).
‘Ik ben bezorgd over de toekomst van de westerse democratieën. Over de toekomst van seculiere samenlevingen met een dwangmatig links ressentiment jegens het tegenwoordig onschuldige Christendom en een kolossale blinde vlek voor het echte gevaar [van de islam]. De prijs van vrijheid is een lofzang op de liberale democratie. Het beschermen daarvan heeft een prijs. Zijn wij bereid die prijs te betalen?’ Shahbazi roept hartstochtelijk op om dat te doen: ‘Koester de weelde van deze democratische rechtsstaat!’
De tolerantieparadox zoals geformuleerd door filosoof Karl Popper is de essentie van het probleem. Wie voor tolerantie is, zoals in een open samenleving, dient grenzen te stellen aan tolerantie en intolerant te zijn tegenover intolerantie. Wie intolerantie tolereert ondergraaft de essentie van tolerantie. De linkse fellow travelers zijn blind voor de inherente intolerantie van de islam. De wereld zou beter af zijn zonder religie en zeker zonder islam. Maar een open samenleving dient waanideeën te tolereren zolang er geen sprake is van intolerantie jegens anderen. Om de vrijheid van individuen te garanderen is er een sterke scheiding tussen religie en staat nodig waarbij de overheid religieus neutraal is en die religieuze neutraliteit ook uitstraalt zoals door een uniform zonder religieuze symbolen (als de hoofddoek).
Er hoeft geen meerderheid van moslims te zijn om een samenleving te laten kantelen naar een intolerante samenleving. Zoals Michel Houellebeq in zijn roman Onderwerping het cynische scenario beschrijft van een coalitie tussen links en islam waarbij de vrijheid sneuvelt. Onderwerping is een roman. Shahbazi waarschuwt keer op keer dat die onderwerping sluipenderwijs ook in Nederland dreigt plaats te vinden. Als islamofobie angst is voor de islam, dan is die angst vanuit liberaal perspectief terecht. Zodra de islam politieke macht krijgt, is het gedaan met de vrijheid. Wie nog twijfelt of de term islamofobie terecht is, die steke een eigen exemplaar van de koran in brand op de Dam. De zogenaamde religie van de vrede kent vele licht ontvlambare gewelddadige navolgers.
Keyvan Shahbazi, De prijs van vrijheid, Ezo Wolf, 2024.
Recensie door Floris van den Berg
De recensent is filosoof en dus atheïst. Hij is voorzitter van vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte die Keyvan Shahbazi in 2024 uitriep tot Vrijdenker van het Jaar. Zowel Shahbazi’s dankwoord als de laudatio zijn in ‘De prijs van vrijheid’ opgenomen.
