Varkentjes kopen - Sara De Mulder
Steeds meer liberalen nemen een vegetarische of veganistische levensstijl aan. Naast het dierenleed dat ze door hun gewijzigde consumptiepatroon trachten te vermijden, is ook de ecologische impact van de vleesindustrie een belangrijk argument. Varkensvlees wordt zowel in de Westerse wereld als in China massaal gegeten. Toch is varkensvlees net als andere soorten vlees niet de meest optimale keuze om aan de noodzakelijke calorie inname te komen. Een varken produceert namelijk een immense hoeveelheid mest in de levensloop van big tot slachtrijp varken.
Op youtube kan je een filmpje terugvinden van een jongen die met zijn drone over de varkenskwekerijen vliegt en filmt wat aan het zicht onttrokken is. Kilometers en kilometers megastallen worden afgewisseld door gigantische bekkens met stront en urine. De uitwerpselen van de varkentjes die in de afgesloten stallen wacht op hun slacht, zonder ooit een straaltje zon op hun huid te voelen. Met de mest kan de boer niet zoveel aanvangen en omdat de bekkens steeds opnieuw volstromen en dreigen te overstromen, heeft men een oplossing bedacht; vernevelen. Een eufemisme dat eigenlijk betekent dat men de uitwerpselen opzuigt en ze in een straal van enkele kilometers de lucht in spuit, de kleine mestdruppeltjes worden zo verspreid over de gebieden rond de varkenskwekerijen. De stank is niet te harden en vele mensen in omliggende gebieden sterven een pijnlijke en vroegtijdige dood door de gevolgen van het inademen van mest en een teveel aan schadelijke stoffen die op hun grond terecht komt en hun groenten, was, water en huizen aantasten.
Natuurlijk zijn deze beelden geschoten in de VS, in Europa zijn er ondertussen veel strengere regels met betrekking tot mestverwerking. Hoewel. Op onze reis naar het Noorden van Spanje bezochten we een regio waar eveneens varkens worden gekweekt en ook daar is de stank kilometers in de omtrek simpelweg niet te harden.
Velen verzetten zich tegen het shamen van burgers omwille van hun consumptiegedrag en ergens kan ik daar inkomen. Iemand zich laten schamen is eigenlijk pure emotionele chantage, een liberaal onwaardig. Maar met burgers informeren is echter helemaal niets mis. De liberale samenleving rust op diverse pijlers waarvan vrijheid er eentje is. John Stuart Mill voegt hier het schadebeginsel aan toe, je vrijheid stopt waar die van de andere begint. Bovendien komt met vrijheid ook verantwoordelijkheid en als er schade wordt berokkend ben je voor die schade dus verantwoordelijk. Je vrije keuzes moeten met andere woorden berusten op kennis over de mogelijke gevolgen en de bereidwilligheid om de verantwoordelijkheid voor die gevolgen te dragen, lees op te draaien voor eventuele negatieve externaliteiten. Anders is er van vrijheid en vrije keuze geen sprake.
Maar hoe doe je dat nu inzake (varkens)vlees en andere consumptiegoederen? Het zou een knoert van een statement zijn mochten mensen die een koteletje halen bij de slager er ook de liters mest bijkrijgen die dat koteletje heeft opgeleverd toen het gekweekt werd en de klant zou gevraagd worden deze mest correct te verwerken. Wanneer burgers eerst enkele liters varkensdrek kokhalzend door hun persoonlijke toilet moeten spoelen, zal er wellicht een drastische afname plaatsvinden in de consumptie van dit vlees. Evenwel zullen sommige de mest droppen in hun tuin, dat zal tot gevolg hebben dat het grondwater vergiftigd raakt en de tuin weldra op een woestenij zal lijken, bovendien zal de stank niet te harden zijn en zal de geur van de zomerse barbecue helaas niet in staat zijn deze te verdoezelen.
Hoewel dit een sprekende illustratie is van wat het consumeren van vlees voor de planeet impliceert, is het volstrekt onhaalbaar en gevaarlijk. Beter informeren we burgers op een andere manier, door hen te laten kennis maken met het productieproces en de gevolgen.
Mensen shamen is een laakbare praktijk maar het is evengoed laakbaar mensen correcte informatie over het productieproces van goederen en diensten te onthouden. Waarom houdt men nog steeds wetgeving tegen die producenten verplicht te noteren of hun goederen geproduceerd worden door arbeiders - vaak ook kinderen - in afschuwelijke omstandigheden, welke lonen boeren ontvangen en hoeveel vervuiling een product veroorzaakt? Waarom wordt consumenten nog steeds informatie ontzegd die hen in staat zou stellen ten allen tijde een bewuste keuze te maken voor of tegen iets? Waarom wordt de consument de macht ontzegd die een vrije markt maakt tot iets wat mensen ten goede komt, namelijk een markt waarin de consument bepaalt onder welke voorwaarden de goederen waar zij gebruik van maken, worden gemaakt.
We weten allemaal dat een producent niets produceert dat niet verkocht wordt, dat geeft ons als consument een ongeziene macht en controle over alles wat er in de wereld gebeurt. Niet iedereen heeft tijd om thuis urenlang opzoekwerk te verrichten om een simpele boodschappenlijst samen te stellen, maar als bedrijven is toegestaan op hun verpakking te schrijven dat actieve bifidus de cholesterol verlaagt, ongeacht of dit de waarheid is, lijkt het mij meer dan billijk dat er ook op staat of de koeien die gemolken werden, buiten mogen grazen en ze hun kalfjes zelf mogen zogen of niet, hoeveel drinkbaar water er opging aan een liter yoghurt en de petfles waarin het zit verpakt en hoeveel mest er werd geproduceerd. Zodat wij als consument in eer en geweten kunnen kiezen of we dat product nog wensen te gebruiken of liever opteren voor een alternatief dat beter is, niet noodzakelijk voor de koe in kwestie maar omdat het beter is voor het individu zelf, want dat mogen we in een liberale samenleving hopelijk nog altijd zelf bepalen.
Sara De Mulder is Kernlid van Liberales
