‘De grootste verspilling van onze tijd is de verspilling van talent. Er zijn miljoenen mensen die de wereld een betere plek zouden kunnen maken, maar dat niet doen. Mensen die vastzitten in zinloze of gewoon schadelijke banen. Er is een tegengif voor dat gevoel van leegte; het heet morele ambitie,’ aldus historicus en schrijver Rutger Bergman, en hij heeft overschot van gelijk. Dit geweldige boek moet breed gelezen worden. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het succes van liberalisme is zowel zijn grootste kracht als zijn grootste zwakte. Het heeft ons uit de armoede getild en een wereld van overvloed gecreëerd, maar juist omdat het zo succesvol is geweest, wordt het nu bedreigd door zelfgenoegzaamheid en de illusie dat we het ons kunnen veroorloven om zijn principes te verwerpen. De toekomst van de wereld hangt af van ons vermogen om deze principes te verdedigen en te vernieuwen.
Savater opent met de centrale boodschap van Kant over de Verlichting: ‘Durf je eigen verstand te gebruiken!’ waarmee hij resoluut stelling neemt voor het het recht op zelfbeschikking van elke mens, zonder evenwel de plicht tegenover de medemens te vergeten. Zo houdt hij een gepassioneerd pleidooi voor een democratisch burgerschap waarin ‘iedereen dezelfde aanspraak kan maken op veiligheid en welzijn, maar ook dat iedereen dezelfde verplichtingen heeft daaraan bij te dragen’. Recensie door Dirk Verhofstadt
Dit boek De weg naar onvrijheid is een heldere en krachtige geschiedschrijving van de moderne tijd vanaf de beide wereldoorlogen. (Alleen China komt in dit boek niet aan bod). De misdadigheid van de Russen spat van iedere pagina af. Wie zich een beeld wil vormen van de geopolitieke ontwikkelingen vanaf het midden van de twintigste eeuw, kan niet om dit boek heen. Recensie door Enno Nuy.
Om een echt rechtvaardig belastingsysteem te verkrijgen, moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, bijvoorbeeld door een progressieve belasting op basis van de netto vermogensschijf. Daarnaast moeten onnodige overheidsuitgaven geschrapt worden. De opbrengst van dit alles moet dan gaan naar drie zaken: een vermindering van de lasten op arbeid, een versterking van ons systeem van sociale zekerheid, en publieke investeringen in milieu en energietransitie.
Perspectieven van Laurent Binet is een heerlijke who dunnit in een verrassend tijdperk, een magistrale roman over de zeggenschap van de kunstenaar over zijn werk, over de tijdgeest die bepaalde kunstuitingen niet meer wenst te waarderen, ja zelfs in de ban doet. Overkomt ons dat niet ook nu, meer dan vijfhonderd jaar nadat de Medici’s hun stempel drukten op Florence? Recensie door Enno Nuy.
In dit essay verhaalt van den Brink over zijn herinneringen aan een treinreis van A naar B, van Amsterdam naar Berlijn. Vanaf de eerste regels realiseer je je dat deze schrijver schrijven kan, een mooie stijl hanteert, iets te zeggen heeft. Het verleden is niet dood, het is niet eens voorbij, schreef Faulkner en van den Brink voegt daaraan toe: “Herinneren doe je namelijk niet in het verleden maar in het hier en nu.” Recensie door Enno Nuy.
Op 7 augustus 2020 overleed de Marokkaans-Nederlands schrijfster Naima El Bezaz door zelfdoding. Ze schreef diverse, succesvolle boeken zoals De weg naar het noorden, Minnares van de duivel, De verstotene, Het gelukssyndroom, Vinexvrouwen en Meer Vinexvrouwen. Daarin had ze het vaak over de onderdrukking van de vrouw in de moslimwereld wat regelmatig leidde tot doodsbedreigingen aan haar adres. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Al sinds 2014 is er in ons land een dreigingsniveau 3 voor Joodse belangen. Niveau 3 (of ernstig) wordt gehanteerd indien blijkt dat de dreiging tegen de persoon, de groepering of de gebeurtenis die het voorwerp uitmaakt van de analyse mogelijk en waarschijnlijk is. Het OCAD verwees hiervoor naar het aantal meldingen, de ernst ervan en het aantal terreurdossiers bij gerecht, politie en inlichtingendiensten.
Volgens Counet is de moderne westerse natuurwetenschap een kind van de theologie maar dat is volstrekte onzin. Ja, Thomas van Aquino meende dat de theologie boven alle wetenschappen stond maar dat was een volstrekt misplaatste claim van de Katholieke kerk in de duistere jaren van de Middeleeuwen. De schrijver oreert dan over de onkenbaarheid van god, maar dat is niets anders dan een trucje om hem a priori te vrijwaren van kritiek. Recensie door Enno Nuy.
“Zo vertelt deze roman, ook al speelt hij zich af in een onbelangrijke regio in het Oosten van Duitsland, waar een paar decennia geleden nog een dictatuur heerste, over een mens die weigert bij te leren en die probeert alle ervaringen te vermijden die haar wereldbeeld aan het wankelen zouden kunnen brengen. En zulke mensen zijn er overal, op de hele wereld,” schrijft Schalansky. Zo is het maar net! Recensie door Enno Nuy.
Kamala Harris' campagne draait om het thema vrijheid, dat de rode draad vormt door alle belangrijke onderwerpen heen. Door vrijheid centraal te stellen, kan ze een breed scala aan kiezers aanspreken en verenigen. Het is te hopen dat Harris de populistische wind die Trump met alle kracht liet waaien, kan doen omslaan naar een hernieuwd geloof in vrijheid, wederzijds respect en samenwerking.
Bregman behoort tot de groep van vooruitgangsoptimisten. De kritiek is dan dat die optimisten te naïef zouden zijn door bijvoorbeeld te geloven dat technologie de wereldproblemen vanzelf gaat oplossen. Maar Bregman maakt heel duidelijk dat die technologische innovaties niet vanzelf komen. Ze komen van mensen met morele ambitie. Recensie door Stijn Bruers.
Ik ben sinds een week lid van De Vrije Gedachte. Enkele weken geleden vroeg de voorzitter mij of ik Op het scherp van de snede: Vrijdenkersboek 2024 wilde bespreken. Het mocht best een kritische bespreking worden. Dat leek en lijkt mij voor de hand te liggen. Vrijdenken betekent kritisch durven bevragen, niet in de laatste plaats je eigen opvattingen. Recensie door Martin Harlaar.
Het klopt dat we de laatste tien jaar een wereldwijde erosie meemaken van liberaal democratische normen, van groeiende ongelijkheid en milieuschade, maar het liberalisme heeft in de voorbije 50 jaar wel de cultuuroorlog gewonnen. “Het liberalisme is onze poriën binnengedrongen om diepgaand en persoonlijk vorm te geven aan wie we zijn.” Het liberalisme als een manier van leven, nodigt je uit om erin te duiken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het zal geen toeval zijn dat Westerman koos voor dieren wier habitat boven de poolcirkel ligt. Daar vinden misschien wel de meest spectaculaire en onheilspellende klimaatveranderingen plaats. Doorheen het gehele boek, alle verhalen bijna, duikt de naam Willem Barentsz op, de Terschellinger die op zoek ging naar de noordelijke doorvaart naar China. Hij zou nooit meer thuiskomen. Recensie door Enno Nuy.
Piet de Moor schreef Met Kafka in Berlijn een bijzonder boek. Het ligt in de lijn van zijn onvolprezen Schemerland. Stemmen uit Midden-Europa en het fascinerende Berlijn, leven in een gespleten stad waarin hij de onvoorstelbare catastrofe die de nazi’s hebben aangericht, zo indringend beschrijft. De Moors eruditie, oog voor detail en soms bijtende spot maken zijn boeken zo aantrekkelijk. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De ontdekking van de wereld gaat over het leven, het werk en de impact van Hannah Arendt op het hedendaagse denken en dit aan de hand van ervaringen in haar leven. Die lopen opvallend gelijk met de dramatische gebeurtenissen van de vorige eeuw zoals het nazisme, de Endlösung en de Koude Oorlog. Peter Venmans ontleedt haar joods bewustzijn, haar relatie met Martin Heidegger, over Adolf Eichmann en de positionering van haar filosofie tegenover het liberalisme en het conservatisme. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De uitdagingen van de toekomst gaan niet alleen over economische vooruitgang, maar over het creëren van een samenleving die zowel duurzaam als rechtvaardig is. Dit vereist gedeelde inspanningen, een herverdeling van macht, en een democratische basis die elke stem telt. De tijd om te handelen is nu; laten we kiezen voor een toekomst waarin niemand wordt achtergelaten.
‘Het nationalisme beweert dat het liberalisme de machtigen vertegenwoordigt. In feite is het liberalisme het schild dat de machtelozen beschermt. Het vormt de bescherming voor diegenen die geen andere verdediging hebben. Wanneer dat niet lukt, blijft niks over. We hebben dit in het verleden gezien. En we zien het nu weer,’ zo besluit Ian Dunt zijn indrukwekkende boek How To Be A Liberal dat door elke liberaal zou moeten gelezen worden. Recensie door Dirk Verhofstadt.
