All in Opinie
Tom Van Grieken is ervan overtuigd dat extreemrechts bij de lokale verkiezingen op 13 oktober 2024 het cordon sanitaire zal breken en mee aan de macht zal komen. De strijd om dat niet te laten gebeuren, is de belangrijkste uitdaging voor de komende maanden. Maar ook op lange termijn moeten democratische partijen kiezers terugwinnen door onze liberale manier van leven krachtig te verdedigen.
Alle politieke campagnes hebben één cruciaal punt genegeerd: de snelgroeiende digitale samenleving. En dat is jammer. Een functionele digitale samenleving zal België aanzienlijke voordelen opleveren. We maken een digitale revolutie mee. Het is tijd om wakker te worden. Het belang van kunstmatige intelligentie en opkomende technologieën ligt immers in hun vermogen om onze samenleving en economie drastisch te veranderen.
Wie de doelstellingen van het onderwijs ziet, merkt dat men de laatste decennia onderwijs meer en meer is gaan zien als instrument om de problemen van de samenleving op te lossen. Leerkrachten en leerlingbegeleiders, directieleden, schoolpsychologen en orthopedagogen zijn ‘duivel doe het al’. Dat onderwijs een autonome finaliteit heeft, wordt te vaak vergeten.
Het is tijd voor een liberale wedergeboorte, waarbij de zieke patiënt symbolisch begraven wordt en een nieuwe Liberale Partij geboren wordt. Er moet een groot ideologisch congres komen als basis dienen voor een nieuw liberaal handvest met nieuwe liberale voorstellen en nieuwe leiders die moeten zorgen voor een meer open, een meer tolerante, een meer rechtvaardige en een meer genereuze samenleving.
Het zullen niet alleen de ‘linkse’ leerkrachten zijn die ze gaan viseren, maar alle leerkrachten die kritiek hebben op hun Vlaams-nationalistische en identitaire denkbeelden. En het zullen niet alleen de ‘leerkrachten’ zijn die ze viseren, maar al wie kritisch staat tegenover extreemrechts, zoals rechters, ambtenaren, journalisten, de vakbonden, het middenveld, de openbare omroep, de cultuursector en de hele LGBTQ+ gemeenschap.
Een vaak voorkomend verwijt die de degrowthbeweging over zich heen krijgt, is dat ze een utopie nastreeft. In dit stuk wil ik het omgekeerde beweren. De degrowthbeweging streeft een mysantropische dystopie na die met hoge waarschijnlijkheid in een maatschappelijke ravage zou uitmonden. In dit stuk gaan we op zoek naar de fantoompijnen van het degrowthspook.
Werkloosheidsverzekering ligt straks weer op de onderhandelingstafel. Met standpunten van “n’y touche pas” tot “stop na twee jaar.” Beide zijn oerconservatieve stellingen, zonder enige inspiratie. Zo zullen de zeer uiteenlopende visies op de hervorming van de werkloosheidsvergoedingen voor hoogoplopende en langdurende spanningen zorgen, waarschijnlijk met als resultaat dat er nauwelijks iets verandert.
Een grondwet is vooral een instrument om essentiële vrijheden, zoals de vrijheid van onderwijs en de persvrijheid te verankeren en te beschermen tegen mogelijke regimes met slechte bedoelingen. Het is dan ook maar de vraag of onze grondwet mag gezien worden als een vergaarbak van allerhande verzuchtingen die te pas en te onpas in verkiezingscampagnes opduiken. Grondwetspecialisten waarschuwen er voor dat gerommel met de grondwet het principe van de rechtsstaat zelf op het spel kan zetten.
Begrotingssanering zal uitsluitend moeten gebeuren door in de uitgaven te snijden, zo hoor ik. Ik ga daar niet mee akkoord. Ook vandaag moet een evenwicht gevonden worden tussen besparen en belastingen. Dat zorgt ervoor dat de last van de sanering gespreid wordt over de hele bevolking. Een extra belasting op de hoogste inkomens en op de hoge vermogens zal noodzakelijk zijn om de begrotingssanering succesrijk te maken.
Wat kunnen wij doen om de democratie recht te houden? De machinaties die de democratie willen aanvallen, moeten we blootleggen. De bevolking moet ingelicht worden over pogingen om onze democratie aan te vallen. De pers en het onderwijs spelen hierbij een belangrijke rol. Juiste informatie en het kweken van burgerzin helpen. Iedereen zal dit keer meer dan ooit moeten kleur bekennen en zich achter de vlag van de democratie scharen.
De vrijheidsbeperking met de enkelband is soms moeilijker dan de gevangenis. Wie zich niet aan zijn voorwaarden houdt, gaat onmiddellijk naar de cel voor het uitzitten van zijn straf. Het succes van die operatie is afhankelijk van het behoorlijk werken van het elektronisch toezicht een de strikte naleving van de voorwaarden. Hierin zou moeten geïnvesteerd worden. De digitale mogelijkheden zijn er.
Publieke goederen en collectieve voorzieningen zoals infrastructuur, een betrouwbaar rechtssysteem, orde en veiligheid, een goede gezondheidszorg, een performant onderwijs, en fundamenteel onderzoek zijn voorzieningen die de vrije markt niet levert, maar die nochtans essentieel zijn voor de goede werking ervan. Bedrijfsleiders met briljante nieuwe ideeën geraken nergens als die publieke voorzieningen er niet zijn, of slecht werken.
Waarom sommigen het lijden verheerlijken, verworven wilsonbekwaamheid, zoals dementie, als een “mooie” fase in het leven voorstellen is mij een raadsel. Maar in tegenstelling tot de tegenstanders van euthanasie, heb ik nog nooit gepleit dat iedereen op eenzelfde manier moet omgaan met het einde van het leven. Op een bepaald moment haalt de tijd je in en is zelfs voor de sterkste onder ons de dood onvermijdelijk. Laat elkeen daarom zelf kiezen hoe hij of zij daar mee omgaat.
Ik heb in het verleden dikwijls gewezen op de absurditeit van een regel die ons belet te doen wat levensnoodzakelijk is: massaal investeren in de energietransitie en in een groene economie die ervoor zorgt dat de aarde leefbaar blijft. Zullen onze kleinkinderen gelukkig zijn als we de zestigprocent hebben gehaald terwijl we, om dit te bereiken, onvoldoende publieke investeringen hebben gedaan en de aarde onleefbaar hebben gemaakt?
Het massale protest van de Duitse bevolking kan een wake-upcall zijn voor onze politieke leiders, middenveldorganisaties en burgers. De gelatenheid en berusting die hier en daar voelbaar zijn, moeten we inruilen door onze historisch gewortelde democratische waarden op een veel assertievere manier te verdedigen en realiseren.
Ik heb de Duitsers altijd bewonderd om hun Vergangenheitsbewältigung, maar het lijkt erop dat ze daar nog lang niet klaar mee zijn. Nu beschuldigen zij de anderen van politieke instrumentalisering van de genocideconventie, maar daarbij zijn de Duitsers volkomen blind voor de politieke instrumentalisering van de Holocaust door de Israëliërs. Wij leven in een verwarrende wereld.
Openheid is cruciaal voor het liberalisme. Het bevordert bruggenbouw in politiek en democratie, vooral in een compromisgericht land als België. Een effectieve liberale aanpak vraagt om een open dialoog en een breed begrip van uiteenlopende meningen, waaronder de woke-cultuur. Belangrijk is het actief luisteren naar en waarderen van alle standpunten, waarbij men moet waken voor simplificatie en polarisatie, kenmerkend voor nationalisme, populisme en cancelcultuur.
2024 wordt een jaar waarin de liberale democratie zwaar onder druk zal komen te staan. Dat maakt de sense of urgency voor de democratische partijen om weerwerk te bieden alleen maar groter. Het belangrijkste is dat ze écht moeten samenwerken om de problemen aan te pakken. Alleen goed bestuur, een geloofwaardig en efficiënt beleid kan kiezers ervan weerhouden om voor extremisten te stemmen. Tegelijk moeten democratische partijen zich principieel blijven uitspreken tegen elke samenwerking met extreemrechts.
Groen liberalisme benadrukt de noodzaak van een nieuwe benadering in onze interactie met de natuur. Het sentiëntisme herinnert ons aan onze verantwoordelijkheden voor zowel directe als langetermijneffecten van onze handelingen. Bij het ontwikkelen van projecten zoals windmolenparken is het essentieel om zorgvuldig de voordelen af te wegen tegen de potentiële schade. Onze beslissingen moeten worden geleid door principes van vrijheid en rechtvaardigheid, rekening houdend met de rechten van alle betrokkenen.
Liberalen hebben het meeste baat bij functionerende instellingen. Het is dan ook logisch dat zij het grootste slachtoffer zijn van het instorten van deze instituties. Dat liberale partijen alsnog hun heil zoeken in allerlei sociale media-strategieën is triest. Het toont de wanhoop en de gespannen verhouding met waarheid en realiteit. Eerder dan manieren te zoeken om deze vitale instellingen te beschermen, worden liberale partijen op deze manier zelf mee verantwoordelijk voor de destructie ervan.
