Dit is waarom ik altijd geweigerd heb een Vlaams Blokker live te interviewen – Walter Zinzen

“Hou niet op te herhalen dat je niets te maken wil hebben met een partij die echte of vermeende ‘linkse’ leerkrachten de ‘rekening zal presenteren’ als ze eenmaal aan de macht is. Die wel een ‘Marokkanenprobleem’ ziet bij voetbal- en oudejaarsrellen, maar brandstichting in een asielzoekerscentrum niet veroordeelt. Met een partij die media met de naziterm ‘leugenpers’ beschrijft en de bevolking schrik aanjaagt met de naziterm ‘omvolking’. Met een partij die platte broodjes bakt met massamoordenaar Assad en met spijt haar bewondering voor Poetin onderdrukt.”

Ja, wij zijn allemaal interviduen

De dualiteit van vrij te zijn en toch verbonden met anderen is eigen aan mensen. Je kan het ene niet los zien van het andere. We moeten solidair zijn om individuen te kunnen blijven. Met elkaar samenwerken om onze vrijheid te kunnen houden. Een individu alleen is alleen niet opgewassen tegen de bedreigingen van vandaag. Als we elkaar vinden, ons met elkaar verbinden om de individuele vrijheid te beschermen, lukt het wel. Individuen die intermenselijk handelen, of omgekeerd mensen die samenwerken om individuele vrijheid te garanderen: dat is de kern van wat ik intervidualisme noem.

Persoonlijkheid en macht – Ian Kershaw

Kershaw laat zien waarom hij niet geïnteresseerd is in wat men ‘een groots leider’ noemt. Er ontbreekt simpelweg een bruikbare definitie van een groot(s) mens. Wel is hij geïnteresseerd in welke mate de persoonlijkheid van een leider een stempel drukt op zijn of haar handelen. Het zijn immers niet alleen de omstandigheden of de geschiedenis die een mens tot handelen aanzet. De richting die men meent te moeten uitstippelen wordt in belangrijke mate ingegeven door het karakter, de persoonlijkheid van een politicus. Recensie door Enno Nuy.

“Jezus-maria-jozef! Wat voor onmensen denken die neotjeven wel dat wij zijn?” - Vincent Stuer

“Els van Doesburg, aanstormend talent bij N-VA, heeft er nog ‘ergens’ bewondering voor, ongelovigen zoals wij die ‘de nihilistische kilte omarmen’ en ‘het ‘ik’ als maat van alles nemen’ (De Morgen, 23/12). Mensen zoals u en ik, die nooit enige vorm van twijfel binnenlaten, want dat is ‘een typisch christelijke eigenschap’. Wij die enkel met een ‘giftige minachting’ kunnen reageren op al wat de gortdroge ratio overstijgt. Herkent u zichzelf?” – Vincent Stuer

Extreemrechts is vandaag even gevaarlijk als het was in de jaren dertig – Walter Zinzen

“Niets is allemaal hetzelfde. De tegenstanders van de reductio ad Hitlerum beweren dat de situatie van 1933 niet te vergelijken is met die van nu. Veel is inderdaad anders. Maar Dirk Verhofstadt heeft zoveel huiveringwekkende paralellen ontdekt in al hun wreedheid en onmenselijkheid dat niet getwijfeld kan worden: extreemrechts is vandaag de dag even gevaarlijk als het was in de jaren dertig.” – Inleiding van Walter Zinzen bij de boekvoorstelling van Dagboek 1933 op 20 december 2022. 

Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts – Dirk Verhofstadt

Wat Verhofstadt doet, is gelijkenissen optekenen tussen de doelstellingen van de nazi’s in het Duitsland van 1933 en hedendaagse antidemocratische en rechtsextremistische politieke partijen. In België gaat het om het Vlaams Blok, in Nederland met name om Forum voor Democratie. ‘Extreemrechts wil de natiestaat omvormen tot een identitaire “nationale volksgemeenschap” waarbij het verleden vaak mythische proporties krijgt en men gelooft in een wedergeboorte of renaissance ervan.’ Recensie door Floris van den Berg.

Achille – Luckas Vander Taelen

‘Dat ik besta, heb ik aan de Eerste Wereldoorlog te danken. Vijftien miljoen soldaten en burgers verloren er hun leven, maar ik kreeg het mijne cadeau,’ schrijft Vander Taelen. Tijdens de oorlogsjaren schreef zijn grootvader Achille een hele reeks brieven aan zijn oudere broer Hector die Vander Taelen gebruikte om een indringend beeld te schetsen van de Grote Oorlog. Het  is tegelijk een prachtige hommage aan zijn moedige en vrijheidslievende pépé die niemand onberoerd zal laten. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Johan Braeckman atheïst van het jaar 2022

Johan Braeckman heeft al veel prijzen en erkenningen op zijn palmares, waaronder de Belgische Prijs Vrijzinnig Humanisme 2019. De atheïstisch-humanistische vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte, opgericht in 1856, is van mening dat de prijs voor Atheïst van het Jaar niet mag ontbreken. De Vrije Gedachte is vol bewondering voor zowel de scherpzinnigheid van zijn atheïsme als zijn tomeloze enthousiasme om atheïsme, humanisme en kritisch denken voor een breed publiek uit te dragen.

Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts - Dirk Verhofstadt

Verhofstadt schetst met zijn boek Dagboek 1933: het gevaar van extreemrechts een donker maar scherp beeld van verwarrende tijden. Het boek vergelijkt 1933 met 2022 op 34 verschillende vlakken en vindt verrassend veel parallellen. Een actueel boek, niet alleen in het licht van het neonazinetwerk dat deze week in Duitsland werd opgerold, maar ook met het oog op de Belgische verkiezingen van 2024 .

Februari 1933 – Uwe Wittstock

Dit boek van Uwe Wittstock doet sterk denken aan het werk van Florian Illies die min of meer dezelfde aanpak hanteert. Wittstock zoomt nadrukkelijk in op de maand februari 1933, een cruciale maand voor cultureel Duitsland. Hitler wordt rijkskanselier en grijpt de macht. Vrijwel onmiddellijk beginnen de nazi’s met het ontmantelen van de parlementaire democratie en het opjagen van communisten en joden. En kunstenaars. Recensie door Enno Nuy.

Wanhoop in de Wetstraat - Ivan De Vadder

De Vadder stelt dat het nu wel tijd wordt voor nieuwe recepten en frisse ideeën. Hij formuleert hierbij een aantal voorstellen, hoewel die eerder algemeen blijven en niet steeds even concreet uitgewerkt worden. Hoe dan ook, het is intussen wel duidelijk dat er geen pasklare oplossingen zijn. Er zijn geen eenvoudige ingrepen die het vertrouwen in de politiek meteen kunnen herstellen, en dat is ook een boodschap die duidelijk blijkt uit het boek. Recensie door Miranda Schoonacker.

Het begin van alles – David Graeber en David Wengrow

De schrijvers stellen dat de wereld van de jager-verzamelaars gekenmerkt werd door gedurfde sociale experimenten en ook is het een misvatting dat landbouw zou hebben geleid tot ontstaan van privé-eigendom. Waar Hobbes ervan uitging dat de mens tot het kwade geneigd en een aangeboren drang tot bezitsvermeerdering en zelfverheerlijking heeft, stelde Rousseau een gedachte-experiment voor waarin de mens eerst in een wilde staat van egalitaire onschuld leefde om langzaam maar zeker af te glijden naar ongelijkheid. Recensie door Enno Nuy.

Ezelsoren – Johan Braeckman

Een filosoof die zich onvermoeibaar inzet om kritisch denken te promoten is de Gentse filosoof, vrijdenker, humanist, scepticus, atheïst en liberaal Johan Braeckman. Zijn boek Ezelsoren. Kanttekeningen bij moeilijke kwesties (2022) is een met foto’s van Gwenny Cooman verluchte bundeling van een keuze uit zijn essays voor een breed publiek van de afgelopen 15 jaar. Recensie door Floris van den Berg.

Eindelijk weten wat seks is - Linda Duits

In een open samenleving moeten alle mogelijke onderwerpen openlijk en zonder taboes besproken kunnen worden. Hoewel er veel aan seks wordt gedacht en gedaan, is het aantal toegankelijke boeken met een liberaal-humanistische inslag niet zo groot. Er zijn niet alleen vijanden van de open samenleving, zoals liberaal filosoof Karl Popper die besprak in zijn beroemde boek, er zijn ook vrienden van de open samenleving. Linda Duits is er één van. Recensie door Floris van den Berg.

De schuldvraag – Karl Jaspers

“Vandaag worden er veel vragen gesteld over de betrokkenheid en (collectieve) schuld van personen, landen en instanties bij kolonisatie, oorlogsmisdaden, genocide, plundering, uitbuiting, racisme, discriminatie, enz. Het is een vraag naar de schuld van vroegere én huidige generaties. Het blijkt lastig om die op een tegemoetkomende en verantwoordelijke manier te beantwoorden.” Recensie door Karel Van Dinter.

Zuiderkruis – Claudio Magris

In een passage over herkomst van mensen en culturen schrijft Magris: “De echte vraag is niet waar je vandaan komt maar waar je naar toe gaat”. En dat is een thema dat vaker terugkeert in het werk van deze Italiaanse schrijver. We weten natuurlijk allang dat de Britten niet uit Engeland kwamen en de Spanjaarden niet uit Spanje, zoals we ook weten dat zelfs het overgrote deel van de flora, waar ook ter wereld, uit exoten bestaat, van elders gekomen. Recensie door Enno Nuy.

De onaantastbare vrijheidsgedachte – Bert Cornelis

“Is er een mooiere leidraad voor jonge politici die nog niet aangestoken zijn door lethargie, doemdenken en pessimisme dan het optimisme van de vrijheid? Ik zie vandaag in de politiek geregeld mensen afhaken, meer dan vroeger. Nog jonge, beloftevolle politici die het geluk in andere oorden opzoeken. Dit is een verontrustende evolutie want het speelveld wordt daardoor opengelaten aan opportunisten en extremisten, waarvoor niets mogelijk is. Uiteindelijk verliest de politiek dan.” – Bert Cornelis

Nie wieder Militärdienst – Lawrence Vanhove

“De roep naar legerdienst is een collectivistische uitspatting. Een jaar aan arbeid opeisen is in strijd met de principes van een democratische rechtsstaat. Vlaams-nationalisten beweren vaak dat ze antisocialistisch zijn, maar dat heeft geen enkele geloofwaardigheid als je terloops wel een recht ziet van de collectiviteit om een jaar uit iemands leven ‘terug te vragen’.” - Lawrence Vanhove

Wapens en bidhandjes: hoe de samenzweving radicaliseert - Eva Vanhoorne

“Hoewel ze spreken van liefde en verbinding, hun narratieven larderen in esoterisch taalgebruik, hun posts opsmukken met spirituele memes over de ziel en het zelf, en kwistig strooien met emoji's van hartjes en bidhandjes, wordt de alliantie tussen conspirituelen met een discours dat bijzonder vijandig staat tegenover de democratie en de grondwettelijke rechtsstaat steeds duidelijker. En die alliantie wordt ook steeds vakkundiger gesmeed. Door conspirituele influencers.” – Eva Vanhoorne

Het land van weinig regen – Mary Austin

Mary Austin schreef romans, gedichten en toneel, ze was een feministe avant la lettre, kwam op voor de rechten van indianen en Latino’s en maakte zich druk om het milieu en de verwoestende invloed van de mens daarop. Hoe ze zo enorm veelzijdig en productief kon zijn is een raadsel. Je zou zeggen dat je al een heel leven nodig hebt voor je een boek als dit Het land van weinig regen kunt schrijven. Recensie door Enno Nuy.