All tagged wetenschap
Volgens Counet is de moderne westerse natuurwetenschap een kind van de theologie maar dat is volstrekte onzin. Ja, Thomas van Aquino meende dat de theologie boven alle wetenschappen stond maar dat was een volstrekt misplaatste claim van de Katholieke kerk in de duistere jaren van de Middeleeuwen. De schrijver oreert dan over de onkenbaarheid van god, maar dat is niets anders dan een trucje om hem a priori te vrijwaren van kritiek. Recensie door Enno Nuy.
Leven is eenvoudig is een spectaculair boek. Nooit eerder zou ik op het idee gekomen zijn dat de wetten van de biologie ook opgeld zouden kunnen doen voor het universum. Het maakt het werk van Darwin en Wallace alleen maar des te indrukwekkender. Maar meer nog ben ik onder de indruk geraakt van William van Ockham, wiens scheermes ik wel kende maar McFadden geeft hem de statuur die hij verdient. Recensie door Enno Nuy.
Wetenschappers hebben in de achttiende eeuw bijgedragen aan een samenleving met minder angst: kometen, donder en bliksem blijken verklaarbaar, vaccinaties helpen bij het terugdringen van besmettelijke ziekten. Gezien de mazelenuitbraak en de teruglopende bereidheid kinderen te laten vaccineren kunnen sommigen van onze tijdgenoten nog wel wat leren van achttiende-eeuwers. Recensie door Rudy Schreijnders.
Over populatiegroei redeneert Philipse als volgt: hoe meer mensen op aarde, hoe meer CO2 uitstoot en hoe meer en hoe sneller de aarde opwarmt, religie maakt dat mensen zich meer voortplanten, ergo, religie is een obstakel voor de oplossing van het klimaatprobleem. - Recensie door Floris van den Berg
Een filosoof die zich onvermoeibaar inzet om kritisch denken te promoten is de Gentse filosoof, vrijdenker, humanist, scepticus, atheïst en liberaal Johan Braeckman. Zijn boek Ezelsoren. Kanttekeningen bij moeilijke kwesties (2022) is een met foto’s van Gwenny Cooman verluchte bundeling van een keuze uit zijn essays voor een breed publiek van de afgelopen 15 jaar. Recensie door Floris van den Berg.
Het wordt hoog tijd om onder ogen te zien dat een fenomeen als Mattias Desmet een ruimer debat vermag. Want dit gaat al lang niet meer over louter ‘coronascepticisme’. En dit gaat al lang niet meer over louter 'desinformatie', ‘pseudowetenschap’ of 'een gebrek aan wetenschappelijke of academische integriteit'. Het probleem met Mattias Desmet is dat een professor klinische psychologie van de UGent zich ontpopt heeft tot een Messias tegen de wetenschap.
Gelukkig weer eens een nieuw boek van Thijs Goldschmidt (1953) van wie ik jaren geleden diens Darwins hofvijver las, met groot genoegen. Waarom ik aarzelde over zijn vorige boek Onvoldoende liefdesbrieven weet ik niet meer. Ik zag af van aanschaf maar ga dat nu - nadat ik zijn jongste boek Wolven op het ruiterpad net uitlas - zeker alsnog doen. Ook hier betreft het een verzameling korte essays en artikelen over een groot aantal onderwerpen, ofschoon de biologie nooit ver weg is in de thematiek. Recensie door Enno Nuy.
Mensen die hun individuele vrijheid opeisen om niet gevaccineerd rond te lopen, creëren schade aan anderen. Maar je moet wel geloof hechten aan wat de wetenschappers vertellen over die schade. Die zeggen dat de pool van niet-gevaccineerden de circulatie van het virus bestendigt en zo nieuwe varianten kan produceren die de risico’s van de gevaccineerden verhogen. Bovendien komen die niet-gevaccineerden in ziekenhuizen terecht en verdringen de medische verzorging van gevaccineerde patiënten met andere aandoeningen.
Cruciaal hoofdstuk in dit waanzinnig en continu verrassende boek is Complexiteit. En uiteraard, schrijft Dillard, is evolutie het medium van complexiteit. De stabiliteit van simpele levensvormen is de stevige basis waaruit complexere levensvormen kunnen ontstaan, die op hun beurt complexere levensvormen voortbrengen , en zo voort. ‘Maar elke theorie die botanici hebben bedacht om de functies van verschillende bladvormen te verklaren wordt bedolven onder een lawine van inconsistenties. Hun kennis, hun verbeelding schiet simpelweg tekort’. En: ‘Dit is de waarheid van de alomtegenwoordige complexiteit van de gedetailleerdheid van de wereld: de schepping is geen studie, geen ruw gekrabbelde schets; ze is soeverein, minutieus, overvloedig, uitbundig, met vaste hand tot stand gebracht’. Recensie door Ennoy Nuy
Dat mentale pijn veroorzaken door belediging wel mag en fysieke schade toebrengen niet, klinkt paradoxaal, maar het is geen contradictie. Er moet opgemerkt worden dat er binnen het kader van de vrijheid van expressie wel degelijk uitlatingen zijn die schade veroorzaken, zoals iemand ten onrechte beschuldigen, bijvoorbeeld van pedofilie. Ook wraakporno valt mijns inziens niet onder de vrijheid van expressie, maar waar precies de scheidslijn loopt zal in maatschappelijk en juridisch debat uitgezocht moeten worden. Kunstenaars, schrijvers en politici wier werk wordt besproken in de media, lopen constant het risico beledigd te worden. Ik kan uit eigen ervaring zeggen dat een in de ogen van de auteur onterecht negatieve boekbespreking pijn kan doen. En de schrijver van die bespreking had dat heus kunnen voorzien.
De nieuwe media bieden tal van nieuwe mogelijkheden om kennis over te dragen. Waar boeken honderden jaren lang de boventoon voerden in kennisoverdracht, zijn boeken nu maar één kleine speler op de kennismarkt. Met de fotostrip De verrassende verjaardagen komen fotostripauteur Ype Driessen en hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de Universiteit Leiden, Ionica Smeets met een innovatief medium om tal van logische, statistische, wiskundige en natuurkundige puzzels en vraagstukken aan een breed publiek te communiceren. Recensie door Floris Van Den Berg
Gray moet niet veel hebben van atheïsten als hij concludeert: “Het huidig atheïsme is een voortzetting van het monotheïsme met andere middelen. Vandaar de eindeloze opeenvolging van surrogaatgoden, zoals de mensheid, de wetenschap, de technologie en de al te menselijke visioenen van het trans-humanisme. Maar er is geen reden voor paniek of radeloosheid. Geloof en ongeloof zijn mentale houdingen tegenover een onbegrijpelijke werkelijkheid. Een goddeloze wereld is net zo mysterieus als een wereld doordrenkt van goddelijkheid, en het verschil daartussen is misschien kleiner dan u denkt”. Recensie door Enno Nuy
Welke visie hadden Aristoteles, Copernicus, Kepler, Galilei, Descartes en Newton op de natuur? Hoe ontstond uit de hutsepot van ideeën die zulke denkers er op na hielden, het samenhangende systeem van de natuurwetenschap zoals wij dat nu kennen? De geschiedenis van de wetenschap is niet de triomfantelijke zegetocht van een bij voorbaat gegeven alomvattend theoretisch systeem. Het is een geschiedenis van gissen en missen, passen en meten, geknutsel in laboratoria, kijken en nog eens kijken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Sommige mensen zijn ondanks hun enorme verdiensten geen sant in eigen land. Zo iemand is de Belgische kanunnik, astronoom en wiskundige Georges Lemaître die in 1894 geboren werd in Charleroi en algemeen beschouwd wordt als de grondlegger van de oerknaltheorie. Bij de verkiezing tot grootste Belg haalde hij nauwelijks de 78ste plaats in Wallonië. En toch kan men hem Lemaître zowat op dezelfde lijn plaatsen met grote namen als Albert Einstein, Edwin Hubble, Fred Hoyle en Arthur Eddington. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De postmodernisten hebben een vorm van vandalisme gepleegd op de kernbegrippen van de wetenschap en de verlichting – objectiviteit, representatie, gedeelde werkelijkheid, en bovenal ‘waarheid’. Dat leidt tot een vorm van schadelijk relativisme die helaas nog steeds erg invloedrijk is in bepaalde delen van de academische wereld. Wat ook klopt, is dat postmodernisme vooral door linkse denkers werd ontwikkeld en omarmd. Het postmodernisme draagt een emancipatorische belofte in zich, die links aanspreekt.
De wetenschap is in wezen reductionistisch. Als de wetenschap het kind ontmoet, leidt dit onvermijdelijk tot karikaturen. Barbara Beatty, Emily D. Cahan en Julia Grant bundelden een collectie essays waarin de belangrijkste kindbeelden van het Amerika van de twintigste eeuw worden samengevat. Als de kinderen daaraan moeten beantwoorden resten hen aldus de auteurs nog slechts ‘flarden aan autonomie, misschien alleen maar omdat het kind in wezen onkenbaar is’. Recensie door Jelman Haaze.
Over het leven, het werk en de ontdekkingen van Jan Ingenhousz schreef de bioloog Geert Magiels eerst een proefschrift en later een boek onder de titel Van zonlicht naar inzicht. Hoe Jan Ingenhousz het geheim van het bladgroen ontdekte. Ingenhousz was een polyglot die les volgde in Leiden, Parijs en Edinburgh, de Schotse hoofdstad die in de 18de eeuw het centrum van de Schotse Verlichting was. Zijn eerste aandacht ging naar de bestrijding van de pokken een levensbedreigende virusziekte die de mensheid eeuwenlang heeft geteisterd
