All tagged democratie
De democratie garandeert essentiële vrijheden, zoals de vrijheid van vergadering en meningsuiting, de tolerantie en het kiesrecht. Maar juist daar ligt het gevaar dat dit kan leiden tot het tegendeel van de democratie en de rechtsstaat. Zeker in tijden van economische en sociale en onzekerheid, wanneer men de vrije meningsuiting, tolerantie en kiesrecht misbruikt om de democratie te ondermijnen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De wereld verandert in een razend tempo. In deze tijden van technologische vooruitgang, sociale fragmentatie en globale uitdagingen, dringt zich een vraag op: hoe waarborgen we vrijheid zonder de cohesie van onze samenleving te verliezen? In mijn nieuw essay Pleidooi voor Moderne Vrijheid: Verantwoordelijk Individualisme in een Inclusieve Maatschappij bied ik een verfrissende en diepgaande kijk op deze cruciale kwestie.
Trump liegt en bedriegt, pleegt zelfs hoogverraad maar hij komt overal mee weg. Zijn electoraat is bereid elk gedrag van hem te accepteren, zijn partij bestaat slechts uit lafhartige jaknikkers en hij werd pardoes opnieuw tot president gekozen. Ik kan slechts vaststellen dat de checks and balances in de VS zoek zijn geraakt en ik vrees dat het heel lang gaat duren voor die weer teruggevonden worden. Recensie door Enno Nuy.
Vrijheid komt te voet en gaat te paard. Kamala Harris pleit voor een Amerika waarin vrijheid, verantwoordelijkheid en respect voor de ander centraal staan, gericht op rechtvaardigheid en inclusiviteit. Donald Trump staat voor een ‘vrijheid’ die selectief en polariserend werkt, gericht op controle en uitsluiting. Voor hem is vrijheid geen universeel recht, maar een voorrecht voor enkelen.
Paus Franciscus eindigde zijn bezoek aan België met de mededeling dat hij van plan is de procedure om koning Boudewijn zalig te verklaren, op te starten. Hij noemde de gewezen koning “een moedige man” omdat hij weigerde om “een moorddadige wet” te ondertekenen en daarvoor ontslag nam. Als kleindochter van wijlen Lucienne Herman-Michielsens is dit voor mij een klap in het gezicht en een volstrekt onaanvaardbare, en afschuwelijke uitspraak.
Tom Van Grieken is ervan overtuigd dat extreemrechts bij de lokale verkiezingen op 13 oktober 2024 het cordon sanitaire zal breken en mee aan de macht zal komen. De strijd om dat niet te laten gebeuren, is de belangrijkste uitdaging voor de komende maanden. Maar ook op lange termijn moeten democratische partijen kiezers terugwinnen door onze liberale manier van leven krachtig te verdedigen.
Een grondwet is vooral een instrument om essentiële vrijheden, zoals de vrijheid van onderwijs en de persvrijheid te verankeren en te beschermen tegen mogelijke regimes met slechte bedoelingen. Het is dan ook maar de vraag of onze grondwet mag gezien worden als een vergaarbak van allerhande verzuchtingen die te pas en te onpas in verkiezingscampagnes opduiken. Grondwetspecialisten waarschuwen er voor dat gerommel met de grondwet het principe van de rechtsstaat zelf op het spel kan zetten.
Wat kunnen wij doen om de democratie recht te houden? De machinaties die de democratie willen aanvallen, moeten we blootleggen. De bevolking moet ingelicht worden over pogingen om onze democratie aan te vallen. De pers en het onderwijs spelen hierbij een belangrijke rol. Juiste informatie en het kweken van burgerzin helpen. Iedereen zal dit keer meer dan ooit moeten kleur bekennen en zich achter de vlag van de democratie scharen.
Openheid is cruciaal voor het liberalisme. Het bevordert bruggenbouw in politiek en democratie, vooral in een compromisgericht land als België. Een effectieve liberale aanpak vraagt om een open dialoog en een breed begrip van uiteenlopende meningen, waaronder de woke-cultuur. Belangrijk is het actief luisteren naar en waarderen van alle standpunten, waarbij men moet waken voor simplificatie en polarisatie, kenmerkend voor nationalisme, populisme en cancelcultuur.
Het voortdurend beschimpen van de parlementaire democratie, vooral door extremistische politici, het politieke discours herleiden tot een argeloos en kinderachtig spel heeft in de jaren dertig tot oorlog en verderf geleid. We zijn beducht om dergelijke vergelijkingen te maken, maar het boek van Jähner Hoogteroes over het onstuimige Interbellum in Duitsland is een ware “eyeopener”. We hebben bekwame politici nodig die op een geloofwaardige en integere manier de democratische instellingen verdedigen, tegen alle extremen in.
Het is zomer en verschillende jongerenpartijen gaan op reis met hun leden. Met Jong Vld bezochten we het Europees Parlement in Straatsburg, het hart van de Europese democratie. Bij Comac kozen ze voor een studiereis naar Cuba. Van democratie is er daar geen sprake. Het contrast kan niet groter zijn, maar toch lijkt het niet door te dringen bij de leden van Comac. “Is er dan een democratie in Cuba? Heel zeker!”, klinkt het daar.
‘De Tegenbeweging’, zo noemt het OCAD de verschillende actiegroepjes die in ons land ontstaan zijn in de loop van de coronapandemie. Georganiseerd rond enkele influencers die er zichzelf tot ‘nieuwe meesters’ wisten te kronen, ontwikkelde de Tegenbeweging een discours dat bijzonder vijandelijk staat tegenover de samenleving zelf. Nepnieuws, complottheorieën en toxische wij-zij-categorisaties werden daarbij al langer dan vandaag als hondenfluitjes ingezet. En daar komen nu ook steeds vaker georkestreerde leugens bij.
Wat Verhofstadt doet, is gelijkenissen optekenen tussen de doelstellingen van de nazi’s in het Duitsland van 1933 en hedendaagse antidemocratische en rechtsextremistische politieke partijen. In België gaat het om het Vlaams Blok, in Nederland met name om Forum voor Democratie. ‘Extreemrechts wil de natiestaat omvormen tot een identitaire “nationale volksgemeenschap” waarbij het verleden vaak mythische proporties krijgt en men gelooft in een wedergeboorte of renaissance ervan.’ Recensie door Floris van den Berg.
Democratie, en onze rechten en vrijheden, zijn kwetsbaar. Als liberalen weten we dat die er niet vanzelf zijn gekomen. Die zijn de vrucht van jarenlange strijd, debat, overtuigingskracht en voortschrijdend inzicht. Het levenswerk van vele grote en kleine helden. Een levenswerk dat bescherming verdient. Legitiem werk voor een nieuwe generatie liberalen, en in dit geval breed genomen, alle ethisch liberalen.
De tirannie van de meerderheid is altijd een afschrikwekkend beeld geweest voor liberale denkers. Ook John Stuart Mill zag dit in en waarschuwde ervoor dat in een democratie dwang kan uitgeoefend worden doordat meerderheden minderheden in hun vrijheden aantasten. In die zin is democratie nooit volledig verwezenlijkt, maar enkel een systeem om steeds opnieuw de rechten en vrijheden van het individu te beschermen en te bevestigen.
In 2024 gaat het om méér dan welke partij de grootste wordt. De werkbaarheid van de democratie in België ligt ter stemming. Partijvernieuwing verengen tot een steriel spelletje om ter felst rood, blauw, oranje of groen zijn, is dan zowel intellectueel oneerlijk als politiek onvruchtbaar. Wat wél zin heeft, is het zoeken naar een nieuwe verstandhouding tussen de middenpartijen, naar een nieuw politiek model dat partijgrenzen overstijgt, en naar een nieuwe generatie politici om beide vorm en smoel te geven.
De partijen die meedoen met de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart hebben allemaal een ideologisch kader. Ze halen inspiratie uit het socialisme, religie, communisme, etc. De VVD is geworteld in het liberalisme. Kort gezegd betekent het dat iedereen zoveel mogelijk vrijheid moet hebben om zijn leven in te vullen en dat die vrijheid pas begrensd mag worden als anderen er schade van ondervinden. Dat de meerderheid in een democratie beslist, maar altijd rekening houdt met de minderheid.
Een boek dat een theorie aanbiedt dat politieke deuren opent, dat kan men wel zeggen van ‘De mythe van de staatsschuld’ (2021) van Stephanie Kelton. Daarin wordt de Modern Monetary Theory (MMT) uit de doeken gedaan. Doordat het heersende argument van een overheidsdeficit als domper op meer overheidsuitgaven onderuit gehaald wordt, openen zich onverwachte perspectieven voor een humaner politiek beleid. Essay van Hendrik Vanmassenhove.
De laatste maanden neemt het aantal protesten en conflicten rond de coronaregels stevig toe. Vanuit de overheid vraagt men ons opnieuw dat wij ons gehoorzaam moeten gedragen en ons schikken naar de maatregelen. Ik zou er toch even op willen wijzen dat niet de ongehoorzaamheid het probleem is, maar nét die brave gehoorzaamheid die ons hier zo kenmerkt.
Verandering gebeurt nu dus nooit door het ontbreken van een gezond parlementair debat. Altijd meteen ergens onbespreekbaar, te delicaat voor bepaalde belangen. Dat kan enkel blijven voortbestaan bij gratie van de partijmacht. Hoewel democratisch legitiem, slaat ze als een tang op een varken in de huidige politieke realiteit. De eeuwige ruzies, voorspelbare stratego, persoonlijke verwijten. Mensen zijn dat beu. Gelijk hebben ze.
