All in Boeken
“zijn wij wel zo vrij als we denken?” Als wij de huidige situatie met een lange of minder lange historische recul bekijken, zou een voorbarige conclusie kunnen zijn dat we nog nooit zoveel vrijheden hebben gehad. Dus, alles OK? In elk van deze achttien bijdragen wordt er toch wel een en soms meerdere vraagteken(s) geplaatst bij deze evidentie. Recensie door Mark Bienstman
Historica Beatrice de Graaf schreef met Tegen de terreur. Hoe Europa veilig werd na Napoleon daarover een even leerzaam als onthullend boek. Hoewel de auteur ook terrorisme-expert is en in die functie veel in de media geïnterviewd wordt, slaat ‘terreur’ in haar boek niet op islamitische of extreemrechtse aanslagen maar op het spook van de rode terreur die door Europa waarde na de Franse Revolutie én op het imperialisme van Napoleon of het ‘systeem van veroveringen’. Recensie door Leo De Haes
Bernice Notenboom schreef een schitterend maar helaas even zo verontrustend boek over de streek op aarde waar zij haar hart aan heeft verpand: de Noordpool, de enige plek op de wereld waar je tegelijkertijd in meerdere tijdzones kunt verblijven! Inmiddels zijn er meer mensen de ruimte in geschoten dan er ooit op de Noordpool zijn geweest. Belangstelling lijkt pas echt te ontstaan nu het poolijs smelt. Notenboom toont overtuigend aan hoezeer de ontwikkelingen op de Noordpool, zeg maar het gebied boven de 66ste breedtegraad, ons naar een niet meer te vermijden Armageddon voeren. Recensie door Enno Nuy
“ik denk dat onze vooroordelen ten aanzien van vissen vooral te verklaren zijn doordat we geen uitingen bij hen zien die we associëren met gevoelens. Door een gebrek aan stimuli die gewoonlijk onze sympathie opwekken, zijn we ongevoelig voor het lot van de vis. Bewustzijn – het vermogen om te voelen, pijn te lijden, vreugde te ervaren – is het fundament van de ethiek. Dat is wat je kwalificeert als lid van de morele gemeenschap”. Recensie door Enno Nuy
De gevolgen van deze dubieuze afspraken zijn intriest: in dertig à veertig landen ter wereld bevinden zich tientallen kampen in jungles, woestijnen en moerassen. In sommige kampen, bijvoorbeeld in die van Libië, worden vluchtelingen gemarteld, verkracht en zelfs vermoord. Opvang in deze landen betekent altijd opvang in onmenselijke detentiecentra. Polman noemt ze ‘verdwijngaten’ en ‘opbergplekken’, plaatsen waar mensen ophouden mens te zijn. Volgens Polman is een gemiddeld verblijf in zo’n opvangkamp inmiddels al tot zeventien jaar opgelopen. Het moge duidelijk zijn, de auteur gelooft niet in de alom toegejuichte opvang in de regio, tenminste niet zolang daar massaal mensenrechten worden geschonden.
Recensie door Leo De Haas
Beige is het nieuwe wit. Het thema migratie is te belangrijk om het door extreem rechts te laten kapen…
Westerse samenlevingen worden steeds meer niet-wit en dat leidt tot veranderingen in het politieke landschap. Nu al is meer dan de helft van de Amerikaanse baby's niet-wit en tegen het einde van de eeuw zullen niet-witte minderheden de meerderheid in het Verenigd Koninkrijk en andere landen gaan vormen. De vroege stadia van deze transformatie hebben geleid tot een opstoot van populistische partijen, het vertrouwde links/rechts politieke spectrum in flarden achter zich latend.
Recensie door Jan-Willem Geerinck
Stel je een wereld voor waarin de Bijbel, de Koran en de Torah – en al die andere literaire rommel, als het boek van Mormon, Dianetics, the Modern Science of Mental Healt - vervangen zijn door De Wereld van Sofie. Stel je voor dat in hotelkamers De wereld van Sofie lag, dat er zondagsschool was waar mensen De wereld van Sofie bestudeerden, dat mensen zich geïnspireerd door dat boek ‘sofisten’ noemden. Dat Gaarder wordt gezien als wereldleraar. Recensie door Floris van den Berg.
“Ga rustig slapen, beste mensen, alles is volkomen onwaar en de rest is onder controle.” Zo eindigt de waarschuwing aan het begin van het boek 2084. De schrijver bedoelt evenwel het omgekeerde: dit boek is een waarschuwing, een waarschuwing wat er gebeurt als de islam macht krijgt over een samenleving. Dit boek geeft een afschrikwekkende beschrijving van een totalitair islamitische samenleving waaraan alles wat aan het verleden herinnert is uitgewist. Recensie door Floris van den Berg.
Er zijn al hele bibliotheken vol geschreven rond de vraag: hoe geven we zin aan ons leven? En toch slaagt de populaire Deense filosoof Brinkmann (auteur van onder meer de bestseller Standvastig) erin nog een bijdrage te leveren die er best mag zijn. Waar tot voor kort nog velen hun antwoorden probeerden te vinden in een religie, heeft dit baken de laatste decennia veel van zijn glans verloren. En daarom is de mens op zoek gegaan bij zichzelf, maar dan vooral met een bijna economische inslag: “Waar liggen mijn belangen? What’s in for me? Recensie door Mark Bienstman.
In zijn bekende essay Two concepts of liberty (1958) gaat Isaiah Berlin in op de moeilijke verhouding tussen liberalisme en communitarisme. Bij klassieke liberalen staan het abstracte individu en zijn rechten centraal. Onvervreemdbare rechten beschermen het individu tegen zijn omgeving : tegen de staat, tegen de meerderheid en tegen de massa. De vraag stelt zich of deze individuele rechten niet in verdringing komen wanneer men waarde hecht aan noties als gemeenschap, culturele traditie en natiestaat. Recensie door Dirk Verhofstadt
Ik heb de vorige boeken en het doctoraat van de auteur niet gelezen, waardoor mij de voorkennis ontbreekt. Maar dan had de auteur de lezer moeten verwittigen of toch minstens voorzien van een executive summary van zijn vorige publicaties. Nu krijgt men een boek in handen waar op een eerder onsamenhangende manier allerlei ‘problemen’ worden aangekaart, zonder enige diepere uitwerking, en waar men niet direct inziet wat de schrijver nu precies dwarszit en waarvoor hij naar een oplossing op zoek gaat. Recensie door Mark Bienstman.
Waarom worden we sinds het begin van deze eeuw steeds meer geconfronteerd met terreuraanslagen? Wat is de aanleiding geweest tot de oprichting van de Islamitische Staat? Over deze en andere vragen schreef de Vlaamse historicus en arabist Pieter Van Ostaeyen het boek Staat van terreur waarin hij ook een revelerend beeld schetst van de islamitische jihad, de verhoudingen tussen IS, al-Qaeda en de Syriëstrijders van bij ons. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Ik ben geen globetrotter die de landen van de wereld wil afkruisen of iemand met een bucketlist. Wel wil ik natuurervaringen opdoen, een gevoel van eenheid hebben met de natuur, met mijn eigen lichaam, rust en contemplatie, weg van de dagelijkse sleur, het consumentisme en mijn eigen zwakheden. Tesson raakt een gevoelige snaar. Misschien komt het omdat hij ongeveer even oud is als ik. En dat hij wel doet en durft te doen waar ik alleen maar vaag van droomde. Recensie door Floris van den Berg.
Michicko Kakuntani beschrijft hoe de rede en het wetenschappelijk onderzoek meer en meer op de achtergrond verdwijnt en zelfs ‘verdacht’ wordt gemaakt. Er wordt doelbewust naar gestreefd om de mensen bang te maken voor externe bedreigingen die op hen afkomen, zoals de migranten, de criminelen, de holibi’s enzovoort. De waarheid bestaat volgens hen niet (meer). Opinies en indrukken worden veel belangrijker geacht dan feiten. De waarheid is blijkbaar relatief. Recensie door Mark Bienstman.
In Theoterrorism v. Freedom of speech (2019) waarschuwt Paul Cliteur voor islamitisch theoterrorisme, dat wil zeggen mensen die het idee aanhangen dat god geweld tegen andersdenkenden goedkeurt en zelfs aanmoedigt. Het gaat met name om islamitisch theoterrorisme hoewel theoterrorisme ook bij andere religies voorkomt, maar die vormen momenteel geen bedreiging voor de sociale veiligheid in dit deel van de wereld. Recensie door Floris van den Berg.
Hoe liberaal was Thorbecke? Staat, rechtspraak, samenleving, economie, wetenschap, religie en cultuur waren voor hem aparte domeinen, die zich op eigen kracht moesten ontwikkelen. Bekend is zijn adagium: ‘Kunst is geen regeringszaak.’ Het wordt in Nederland nog altijd te pas en onpas in discussies geciteerd. Maar hij geloofde niet in volkssoevereiniteit. Hij was weliswaar voor direct kiesrecht, maar alleen voor mensen met kennis van zaken, voor mensen die van de hoed en de rand wisten. Recensie door Leo De Haes.
De Bourgondiërs biedt een even grondige als leerrijke leeservaring. Van Loo bewaart ten allen tijde het overzicht. Dat was trouwens nodig als hij niet wilde wegzakken in het moeras van de constante ontwikkelingen en kenteringen: steden die meer en meer op hun strepen stonden, het individu dat zijn kwaliteiten niet enkel kende maar ook erkend wilde zien, ridderidealen en religieuze oekazen die aan invloed inboetten. Recensie door Joseph Pearce.
Dat oorlogen een traumatische impact hebben op zij die er direct bij betrokken zijn, is voldoende bekend en ruimschoots gedocumenteerd. Dat oud-strijders zich na een oorlog verenigen, niet alleen om gezamenlijk hun trauma te verwerken, maar ook en misschien vooral om erkenning te krijgen voor de door hen geleverde opoffering ten bate van het vaderland is ook vrij universeel. Dus zou je op het eerste zicht niet direct denken dat een thema ‘oud-strijders’ stof voor een vernieuwend inzicht kan zorgen. Recensie door Mark Bienstman.
Religion and the Struggle for European Union biedt een prikkelend nieuw perspectief op Europese integratie, en de belemmeringen op dit gebied, wat veel andere gerenommeerde experts op dit gebied eigen vrijwel negeren: het belang van religie. Toch is de kracht van dit boek ook de zwakte. Geregeld lijkt her erop dat de auteurs proberen vrijwel alle ontwikkelingen uit de geschiedenis van Europese eenwording op de een of andere manier te linken aan het onderwerp religie. Recensie door Gert Jan Geling.
Toen Etienne Vermeersch geboren werd in 1934 waren er 2 miljard mensen, inmiddels zijn we met meer dan 7 miljard, waarvan er minstens één miljard in de diepste ellende leven. Kunnen we ons nog een dergelijke kwantumsprong veroorloven zonder de wereld en haar bewoners letterlijk om zeep te helpen? Vermeersch nam een duidelijk standpunt in. We moeten de overbevolking tegengaan. Dit boek moet gelezen worden door iedereen die het goed meent met onze planeet en haar (toekomstige) bewoners. Recensie door Dirk Verhofstadt.
