Whiteshift - Eric Kaufmann

In het boek Whiteshift (2018)[1] opent professor politieke wetenschappen Eric Kaufmann (1970) met de enigmatische en onheilspellende zin “We need to talk about white identity.” Het doet denken aan de titel van het boek We need to talk about Kevin waarin het hoofdpersonage Kevin een jonge seriemoordenaar blijkt.

Meteen worden we met dit eerste zinnetje ook met een vertaalprobleem geconfronteerd. Hoe ‘white identity’ vertalen? Sinds enige jaren is het onacceptabel om de term blank te gebruiken als aanduiding van afkomst, omdat het doet denken aan ons koloniaal verleden en omdat het een bijklank heeft die op positieve eigenschappen duidt zoals, “zuiver, rein en onbevlekt.”[2] En terwijl we met gemak kunnen spreken over ‘witte identiteit’, wordt de vertaling moeilijker als het in het boek over ‘non-white’ gaat, wat je geneigd bent om als ‘niet blank’ te vertalen maar wat je met het oog op consistentie dus moet vertalen als ‘niet-wit’. Wij zullen overal in deze bespreking de term ‘wit’ en ‘niet-wit’ gebruiken. We moeten het dus over witte identiteit hebben.

Waarom moeten we praten over ‘witte identiteit’? Om etnische spanningen te mijden? Zelf dacht ik meteen aan een bijzonder controversieel opiniestuk van Ralph Peters, Amerikaanse militair op rust en conservatieve commentator, dat de volgende passage bevat:

“Verre van zich te kunnen verheugen over het vooruitzicht Europa te veroveren door het maken van baby's [de befaamde Eurabia thesis], leven Europese moslims op geleende tijd. Wanneer een derde van de Franse kiezers zich bereid heeft getoond om voor het Front Nationale van Jean-Marie Le Pen te stemmen - een partij die de Ku Klux Klan doet lijken op Human Rights Watch - […] kan ik me zonder problemen een scenario voorstellen waarin Amerikaanse marineschepen voor anker gaan om Amerikaanse mariniers te ontschepen in Brest, Bremerhaven of Bari om de veilige evacuatie van Europese moslims te verzekeren."

Boem. Da’s pas onheilspellend. De dingen zijn zo op scherp gesteld. Het slechtste wat een land namelijk kan overkomen is een burgeroorlog. Nogal wat hedendaagse opiniemakers wijzen op die mogelijkheid, hoe onwaarschijnlijk het ook mag lijken. In eigen land is dat historicus Koert Debeuf met zijn boek Tribalization: Why war is coming (2018) en politiek wetenschapper Chantal Mouffe die recentelijk in een interview met De Morgen liet optekenen dat "een burgeroorlog voorkomen, daar gaat politiek over."[3]

Hoewel er doorheen Whiteshift niet voortdurend de nadruk op gelegd wordt, en hoewel we strikt genomen aan de kant van het rechts terrorisme alleen de aanslag van Breivik (2011, 77 slachtoffers) en de moord op Jo Cox (2016) gekend hebben; is het vermijden van etnische spanningen wel een van de hoofdthema’s van Whiteshift.

Niet onbelangrijk is de vermelding dat dit boek van onverdachte kant komt. Onverdacht want Eric Kaufmann werd geboren in 1970 in Hong Kong, is kwart Chinees, kwart latino. Zijn grootvader jood, zijn moeder een afvallige christene. De smeltkroes belichaamd. De buitenwereld ziet hem als wit (zijn neven worden niet zo gezien). Waarom is dit belangrijk? Als men van honderd procent witte komaf is, komen meningen over migratie al snel verdacht over.

Kaufmann doceert politieke wetenschappen aan de Universiteit van Londen en is gespecialiseerd in politieke en religieuze demografie. Zijn vorig boek was getiteld Shall the religious inherit the earth? (2010) en toonde aan dat religiositeit een bepalende factor is in de vruchtbaarheidscijfers (hoe geloviger, hoe groter de neiging tot voortplanting) en sluit in een Europese context aan bij Whiteshift in de zin dat de autochtone Europese bevolking negatieve groeicijfers kent en migranten met (vaak een moslimachtergrond) niet.

Centrale thesis

Westerse samenlevingen worden steeds meer niet-wit en dat leidt tot veranderingen in het politieke landschap. Nu al is meer dan de helft van de Amerikaanse baby's niet-wit en tegen het einde van de eeuw zullen niet-witte minderheden de meerderheid in het Verenigd Koninkrijk en andere landen gaan vormen. De vroege stadia van deze transformatie hebben geleid tot een opstoot van populistische partijen, het vertrouwde links/rechts politieke spectrum in flarden achter zich latend. De etnische transformatie zal zich voortzetten, maar conservatieve witten zullen zich er waarschijnlijk niet zomaar bij neerleggen; hun gevoelens van vervreemding hertekenen de politieke lijnen in Westerse samenlevingen. Een van de grootste uitdagingen van onze tijd is om zowel conservatieven als kosmopolieten in staat te stellen deze verschuiving als een positieve ontwikkeling te zien.

Volgens Kaufmann hoeft de spreekwoordelijke ‘bange blanke man’ zich geen zorgen te maken. Zijn angsten dienen ernstig genomen te worden maar zijn eigenlijk ongegrond. Toegegeven, hij gaat er in absolute en relatieve hoeveelheden op achteruit. Absoluut omdat hij slechts aan een vruchtbaarheidscijfer van – in het geval van België – 1,7 per vrouw komt, een pak onder de 2,15 die een ex aequo van het bevolkingscijfer garanderen. Relatief omdat door immigratie en door een iets hoger vruchtbaarheidscijfer van vrouwen van allochtone origine hij ook een steeds kleiner aandeel van de Belgische bevolking zal vertegenwoordigen.

Wat er volgens Kaufmann staat te gebeuren is het volgende. Gemengde huwelijken zullen voor een toenemende assimilatie van witte mensen met bruine en zwarte mensen zorgen. De nieuwe beige mensen gaan zich identificeren met witte mensen, geconstrueerd rond gezamenlijke en bestaande mythes van afkomst.

De beigen zullen geleidelijk aan een nieuwe meerderheid vormen. Beige wordt het nieuwe wit. Een nieuw ‘wij’, een nieuw ‘ons’. Om dit te bereiken zullen beide kanten van het kamp, de rechts-populisten en de linksmodernisten water in hun wijn moeten doen. De sleutel om hiervan een succesverhaal te maken is openheid en mildheid. De linksmodernisten zullen hun verlangen naar grotere immigratie moeten temperen om de migratiestromen de kans te geven zich vrijwillig te assimileren, om op die manier de rechts-populisten de kans te geven terug een redelijk homogene meerderheid te vormen. Dit systeem noemt Kaufmann niet multiculturalisme, maar multivocalisme. Volgens Kaufmanns logica zullen minderheden niet verplicht worden zich te assimileren, maar zal dit gebeuren uit eigen beweging, niet door uitsluiting of verbanning (p.27). Waarom denkt Kaufmann dat dit zo zal gebeuren? Omdat het zo geschiedde in de Verenigde Staten toen ze de transitie doormaakten van een overwegend protestants land naar een nieuwe christelijke natie die de katholieken absorbeerden en zo tot een nieuwe identiteit kwamen. Toekomstige immigratieniveaus zouden voortdurend op dit assimilatiescenario moeten afgesteld worden.

In zijn besluit lezen we dat het “van kapitaal belang is dat het kosmopolitisme niet dwingend mag worden. Het verbreden van je smaak en morele horizonten is slechts een versie van het goede leven, geen ijzeren morele wet.” Vandaag is het kosmopolitisme de norm van de culturele elite. Maar “zij die dat verwerpen, of het slechts in beperkte mate wensen, zouden niet beschuldigd mogen worden van racisme, nativisme, xenofobie, bekrompenheid of parochialisme.”[4]

Voor hen is het een goed idee om het immigratieniveau te beperken terwijl men hen tegelijkertijd moet geruststellen dat zij die hier komen zich gaan integreren en assimileren. Het is dat proces dat Kaufmann whiteshift noemt, “een proces waarin witte meerderheden een mengeling van verschillende mensen door gemengde huwelijken zal absorberen, maar zich zal oriënteren rond bestaande mythes van afkomst, symboliek en tradities.”[5]

Met andere woorden, we zullen doen wat we altijd doen, trouwen, kindjes krijgen en gelukkig leven. Beige, en gelukkig.

Conservatieven en kosmopolieten

Het politieke spectrum is niet meer wat het geweest is. Links en rechts zijn in zekere zin betekenisloos geworden. Waar zit de nieuwe tegenstelling dan wel? Volgens Kaufmann in identiteit als gevolg van de migratiekwestie.

Een deel van Whiteshift besteedt aandacht aan Values Modes, een marktsegmenteringsmodel dat verschillende soorten stemgedrag in kaart brengt aan de hand van sociale profielen. Mensen worden erin voorgesteld als pioniers, goudzoekers en kolonisten[6], een verwijzing naar het Wilde Westen. De goudzoekers, mensen die vooral hun financiële belangen nastreven, spelen een kleine rol in het migratiedebat. In zekere zin vertegenwoordigen zij de oude economische links/rechts tegenstelling die nu voorbijgestreefd is.

De pioniers worden erin voorgesteld als een avontuurlijke kosmopolitische, politieke correcte, liberale culturele elite. Die bestaat uit de academische wereld, Hollywood en de hoge-cultuur wereld, in ons politiek landschap misschien kort door de bocht belichaamd door de Groen kiezer. Kaufmann noemt die culturele elite de linksmodernisten en traceert hun ontstaan tot de ‘lyrical left’, een Amerikaanse kunstenaarsbeweging uit het begin van de 20ste eeuw. Typisch aan die beweging is dat ze vooral vraagtekens plaatst bij de eigen cultuur. Dit sentiment werd, dichter bij huis, trefzeker verwoord door George Orwell die stelde dat “Engeland misschien de enige grote natie is wiens intellectuelen zich schamen om hun eigen nationaliteit,” en dat het “in linkse kringen bon ton is om Engelsman zijn lichtjes beschamend te vinden.”[7] De conservatieve Britse filosoof noemt dit gedachtengoed oikofobie, Kaufmann vermeldt die benaming niet.

De kolonisten dan. Zij zijn de hoofdrolspelers in dit boek. Ze vinden vandaag hun gading bij populistisch rechts. Ze worden door de linksmodernisten weggezet als bange blanke mannen. Bij ons worden ze vertegenwoordigd door de Vlaams Belangstemmer. Ooit stemden ze links maar ze verlieten links nadat de linkse partijen meer en meer het kamp van de ‘subaltern’, van de culturele minderheden koos.

Het gaat over deze mensen als men in de pers beweert dat N-VA probeert haar “rechterflank af te dekken”. Dat is de term die gebruikt wordt als N-VA standpunten genegen is die eigenlijk tot het kamp van het Vlaams Belang gepercipieerd worden. Het zijn die mensen die Kaufmann verdedigt als hij vraagtekens plaatst bij de campagne van Hilary Clinton die zich expliciet tot culturele minderheden richtte en vergat de witte arbeiders in haar discours te betrekken. Sterker nog, ze beschimpte hen met de term “basket of deplorables”, een zootje betreurenswaardigen.

Het is voor deze mensen dat Kaufmann een positieve boodschap wil brengen. Het zijn die mensen aan wie moet gezegd worden dat het oké is om ‘wit’ te zijn en dat het ook oké is om daar trots over te zijn, zolang je daar niet aan vastkoppelt dat anderen niet oké zijn en zolang dit past in een discours dat voor het overige niet doorspekt is met denigrerende opmerkingen jegens andere bevolkingsgroepen of verzuchtingen naar bijvoorbeeld segregatie.

Kaufmann zegt dat het oké is om geen voorstander van meer migratie te zijn. Dat dit je niet per definitie een 'slecht persoon' maakt. Sommige mensen hebben het nu eenmaal moeilijk met verandering. Sommige mensen gaan nu eenmaal liefst elk jaar ergens anders op reis (de pioniers), anderen doen liefst elk jaar dezelfde bestemming (de settlers) aan. Geen van beide heeft het moreel kompas in handen, geen van beiden de toverformule voor het goede leven, geen van hen beide kan morele superioriteit claimen.

Racisme en raciaal eigenbelang

We komen bij de tweede thesis van Kaufmann. Racisme is niet hetzelfde als raciaal eigenbelang. Daarmee zegt hij gek genoeg hetzelfde als Dries Van Langenhove, het boegbeeld van het extreemrechtse Schild & Vrienden die op de ‘Mars tegen Marrakesh’ van 16 december 2018 nog liet optekenen dat:

"Het is niet omdat je je eigen volk liefhebt, dat je daarom andere volken zou haten. Net zo min als je eigen gezin liefhebben, betekent dat je andere gezinnen zou haten."

Dat hij daarmee de Britse fascist Oswald Mosley plagieerde door in dat zinnetje het woord ras door volk te vervangen was toch enkelen opgevallen.

"Elke man en vrouw gelooft in zijn eigen ras zoals hij ook in zijn eigen gezin gelooft. Maar het is niet omdat je in je eigen ras of gezin gelooft, dat je daarom andere rassen of gezinnen wil pijn doen." [8]

De passus doet denken aan een speech die uitvoerig door Kaufmann wordt geanalyseerd, de Rivers of blood speech uit 1968 van de Britse conservatieve politicus Enoch Powell. Die toespraak, een reactie op de naoorlogse Britse immigratie, is een van de mijlpalen in de opkomst van populistisch rechts. Bepaalde delen van die speech vindt Kaufmann niet racistisch. Als hij bezorgde bewoners vermeldt die “buurten die onherkenbaar veranderd zijn”[9] aanklagen, vindt Kaufmann dat niet racistisch. Het weerspiegelt werkelijke bezorgdheden over de culturele impact van snelle immigratie die als negatief wordt ervaren door witte mensen in de betreffende wijken. Als je dat niet erkent, jaag je die mensen in de armen van rechts-populistische partijen. Dit is een tegenovergestelde denktrant van linkse denkers zoals bij ons Ico Maly[10], die van oordeel zijn dat eens een thema door een rechts-populistische partij naar voren is gebracht, het voor immer verbrand is en niemand die woorden ooit nog mag gebruiken.

Kaufmanns aanpak is veel nuttiger. Hij bekijkt de volledige speech van Powell en besluit dat er in zijn geheel wel degelijk sprake is van racisme omdat Powell het heeft over “breed lachende nikkertjes”[11], over zwarte mannen die de “plak zullen zwaaien over witte mensen”, over het niet kunnen hebben van “een mengelmoes van volkeren en rassen die zo verschillend en uiteenlopend zijn”[12]. Dat klasseert Kaufmann – en ik ben het volledig met hem eens – als racistisch.

Het eerste stuk over veranderende buurten en de bezorgdheid van de witte mens daarover, valt in de categorie raciaal eigenbelang.

De witte identiteit

Is het niet vreemd dat alleen het witte ras niet aangemoedigd wordt om zijn identiteit te beleven, zijn eigenheid.[13] Elk volk/ras/etniciteit wordt aangemaand om vooral contact met zijn of haar roots te houden, alleen het witte ras moet genieten van het multiculturalisme. Dit noemt Kaufmann ‘asymmetrisch multiculturalisme’ en het is gekoppeld aan een antiracistisch ethos van de linksmodernisten. Het is zoals een wereldtentoonstelling organiseren en het gastland vragen zijn eigen stand te sluiten en haar gemeenschapszin toe te spitsen op de uitstallingen van de bezoekende landen.[14]

Kaufmann citeert een incident uit de recente geschiedenis van de wereldbekende zangeres Rihanna die besloten had om een latino bandlid te ontslaan om hem te vervangen door een zwart lid omdat ze voor een ‘all-black’ look wilde gaan. Hij stipt aan dat mocht zich hetzelfde scenario voordoen bij bijvoorbeeld Madonna, die een zwart bandlid ontslaat om een ‘all-white look’ na te streven, het spreekwoordelijke kot te klein zou zijn. Dit soort wit exceptionalisme klaagt hij terecht aan. Meestal wordt de term gebruikt omdat een groep zich meer permitteert dan andere groepen. In dit geval mag door het wit exceptionalisme de groepen net minder dan andere groepen.

Dit antiracistisch discours heeft er volgens Kaufmann paradoxaal genoeg toe bijgedragen dat het vandaag acceptabeler is om het over de criminaliteit van migranten te hebben, over hun afhankelijkheid van uitkeringen, over hun terrorisme, over hun concurrentie op de arbeidsmarkt, dan uiting te geven aan ons gevoel van verlies en bezorgdheid over onze verminderde status, over het afkalven van onze witchristelijke traditie van de natiestaat. Uiteraard is dat zonde. Wie het vandaag heeft over ‘onze’ joodschristelijke waarden, is meteen verdacht en dat is betreurenswaardig. Omdat het eenvoudigweg ‘not done’ is, om het over ‘onze’ waarden te hebben, is het aanvaardbaarder om over ‘zogezegd objectieve feiten’ te praten.

Nochtans hebben we dat gevoel van een ‘ons’ echt nodig. Zonder ‘ons’, zegt ook migratiekenner Paul Scheffer, zonder ‘wij’ werkt het niet. Kaufmann citeert niet Scheffer maar Goodhart en diens stuk ‘Too Diverse’ (2004):

“De basis waarop je mensen grote sommen geld in belastingen kunt afhandig maken en het als uitkeringen weer kan uitbetalen is het feit dat de meeste mensen van mening zijn dat de ontvangers mensen zijn zoals zijzelf en dezelfde moeilijkheden ondervinden die zij zelf zouden kunnen ondervinden. Als waarden te divers worden, als levensstijlen te gedifferentieerd worden, dan wordt het moeilijker om de legitimiteit staande te houden van een universeel risico-delende welvaartstaat. Mensen stellen zich dan de vraag: “Waarom zou ik voor hen moeten betalen als ze dingen doen die ik niet zou doen?” Dit is de Verenigde Staten versus Zweden. Je kan een Zweedse welvaartstaat hebben op voorwaarde dat je een homogene maatschappij bent met fundamenteel gedeelde waarden. In de Verenigde Staten heb je een heel diverse, individualistische samenleving waar mensen weinig verplichtingen voelen jegens medeburgers. Progressieven willen diversiteit maar ze ondermijnen daardoor de morele consensus waarop een grote welvaartstaat berust.[15]

De rol van informatieverschaffing

Kaufmann heeft bijzonder veel onderzoek gedaan naar de rol van media in het politieke landschap. De hamvraag was: wat komt er eerst, migratie of de negatieve berichtgeving over migratie? Een traditioneel kip-of-ei dilemma waar Kaufmann over het algemeen slechts een correlatie vaststelt hoewel hij ook aangeeft dat “een hoger immigratieaandeel een consistente voorspeller is van hogere tegenstand tegen immigratie”[16] en dat een stijgende vijandigheid tegen immigratie is verbonden met het stemmen voor rechtse partijen.

In een onderzoek over de opkomst van Europese anti-immigratie partijen sinds 1962, zegt Kaufmann toch onomwonden dat “rechts-populistische partijen munt sloegen uit een onder het volk heersende stemming, niet die stemming creëerden.”[17] En in een interview over het boek weerlegt hij ook letterlijk het idee dat ideeën salonfähig gemaakt zouden kunnen worden, dat we ideeën in het leven roepen door bepaalde personen van populistisch rechts ‘een platform te geven.’

“Er zijn geen studies,” zegt hij eenvoudigweg, “die eenduidig aantonen dat een kritisch debat voeren met objectieve cijfers, zuurstof geeft aan populistisch rechts.”[18]

En Kaufmann is een cijferman en statisticus die echt wel actief naar dit soort bewijsmateriaal op zoek is gegaan.

Maar anderzijds geeft hij ook wel aan hoe je een publiek zou kunnen informeren, hoe je hen inzichten zou kunnen geven over de manier hoe ze moeten omgaan met migratie. Door het nooit over migratie in algemene termen te hebben bijvoorbeeld, maar altijd over migranten, over mensen.

Twee verhalen over migratie

Wat de rechts-populisten in de onherkenbaar veranderde buurten nodig hebben, noemt Kaufmann “culturele geruststelling”[19], een positief beeld over de gevolgen van migratie.[20] Wat moet men zich hierbij voorstellen?

Kaufmann heeft door middel van verfijnde enquêtes empirisch aangetoond dat de vaak geopperde ‘left-behind’ hypothese als reden voor het pro-Brexit stemmen niet klopt. Die ‘left-behind’ thesis stelt dat economische redenen er verantwoordelijk voor waren dat de Britten pro-Brexit gestemd hebben, dat mensen vreesden dat ze er financieel op achteruit zouden gaan. Maar mensen laten zich meer dan men denkt leiden door culturele waarden dan door centen.[21] De werkelijke reden voor de pro-Brexit stem was migratie en de culturele onzekerheid die het met zich meebracht, de angst om de eigen culturele identiteit te verliezen.

Omdat links in het geval van de Brexit van oordeel was dat als het over migratie ging, ze het debat toch zou verliezen, besloot ze het over een totaal andere boeg te gooien. Het blijverskamp zinspeelde daarom op de economische onzekerheid die een Brexit met zich mee zou brengen. Dat dit werkte, is duidelijk, want de uitslag scheelde maar een haar. Maar dat het niet genoeg werkte is ook duidelijk.

Kaufmann is van mening dat het thema migratie heus wel door links had gebruikt kunnen worden. Hij heeft dit ook bewezen door het volgende experiment.

Hij liet drie groepen respondenten vragen beantwoorden over migratie. Een eerste groep bestond uit mensen die de vragen zonder enige voorafgaande instructies moesten beantwoorden; twee andere groepen kregen eerst twee verhalen over migratie te lezen. Een groep het klassieke verhaal van staatsnationalisme, de andere een narratief van open etnisch nationalisme, gebaseerd op geruststelling over assimilatie.

Het staatsnationalistische verhaal ging zo:

“Groot-Brittannië is aan het veranderen en wordt steeds meer divers. De volkstelling van 2011 laat zien dat witte Britse mensen nu al een minderheid vormen in vier Britse steden, waaronder Londen. Meer dan een kwart van de geboorten in Engeland en Wales vinden plaats bij in het buitenland geboren moeders. Jonge Britten zijn ook veel diverser dan oudere Britten. Slechts 4,5 procent van de 65-plussers is niet-wit, maar meer dan 20 procent van zij die onder de 25 jaar zijn. De jongere gemiddelde leeftijd van minderheden, een iets hoger geboortecijfer en aanhoudende immigratie betekenen dat eind deze eeuw, volgens professor David Coleman van de universiteit van Oxford, witte Britse mensen nationaal in de minderheid zullen zijn. We moeten onze diversiteit omarmen, die Groot-Brittannië een voordeel geeft in de wereldeconomie. Samen kunnen we een sterker, meer inclusief Groot-Brittannië opbouwen.”[22]

En zo ging het "open etnisch nationalistisch" verhaal:

“Immigratie is in de loop van de tijd toegenomen en afgenomen, maar, net als de Engelse taal, wordt de Britse cultuur slechts oppervlakkig beïnvloed door buitenlandse invloeden. Volgens professor Eric Kaufmann van de Universiteit van Londen is een groot deel van de kinderen van Europese immigranten wit-Brits geworden. Historici vertellen ons dat Fransen, Ieren, Joden en vooroorlogse zwarte immigranten grotendeels in de blanke meerderheid versmolten. Zij met een gemengd ras, die gemeenschappelijke voorouders delen met witte Britse mensen, groeien sneller dan alle minderheidsgroepen en 8 van de 10 mensen trouwen met witte mensen. Op de lange termijn zullen de minderheden van vandaag worden geabsorbeerd in de meerderheid en zullen buitenlandse identiteiten vervagen, zoals dat gebeurde bij publieke figuren met immigrantenouders zoals Boris Johnson en Peter Mandelson. Groot-Brittannië beïnvloedt zijn migranten, migratie beïnvloedt Groot-Brittannië veel minder.”[23]

Bij het lezen van het tweede discours, werden de vragen over immigratie veel milder beantwoord, wat bewijst dat een publieke opinie weldegelijk kan gevormd worden.

De boodschap die dit experiment voor links blootlegt is dat ze het gerust over migratie kan hebben zonder te moeten meehuilen met de rechtse wolven in het bos.

Eindoordeel

Wat Kaufmann vooropstelt is een aantrekkelijk scenario, in de eerste plaats door de vreedzaamheid van zo’n voorgespiegelde toekomst. Je kan op verschillende manieren reageren op die nieuwe ontwikkelingen, je kan er voor vluchten, je kan er tegen vechten of je kan je instincten onderdrukken. Maar het beste is een nieuwe meerderheid te maken onder het motto “if you can’t beat them, join them.”

Kaufmann ziet weldegelijk problemen aan de horizon naarmate de witte meerderheid een witte minderheid begint te vormen. De polarisering waarvan zoveel sprake is stelt hij onder ander vast door het feit dat het gebruik van zowel de term ‘white genocide’ en ‘white privilege’ de laatste jaren gelijkmatig toeneemt, hoewel de term ‘white privilege’ nog steeds veel prominenter is. ‘Witte genocide’ is een term gebruikt door rechts om een samenzweringstheorie aan te duiden die stelt dat witte mensen bloedloos ‘uitgemoord’ worden door de hogere fertiliteit van mensen van kleur. De term ‘wit privilege’ is een term gebruikt door links om het feit aan te duiden dat witte mensen niet dagelijks met racisme geconfronteerd worden, dat witte mensen het veel makkelijker hebben dan mensen van kleur, dat witte mensen met een voorsprong aan het leven beginnen.

Kunnen de onderzoeksresultaten van Kaufmann door rechts te kwader trouw gebruikt worden? Moeilijk te zeggen. Als je ervan uitgaat dat een discours dat vraagtekens zet bij immigratie sowieso uit den boze is – het standpunt van vele linksmodernisten – dan wel. Als je vandaag googelt op de term “raciaal eigenbelang”, de term die Kaufmann muntte om het onderscheid te maken met racisme, dan vind je een document dat de opkomst van populistisch rechts in Nederland (Wilders en Baudet) en hun technieken bekritiseert[24], misschien een weerklank van Kaufmanns schrijven.

Klopt Kaufmanns scenario? Gaat hij niet teveel uit van extrapolaties van een aantal aannames? En situeren zijn problemen zich niet net op het vlak van de religie, waarvan hij stelt dat die fungeert als een etnische demarcatielijn? Specifieker misschien, gaat Kaufmanns scenario ook op voor België? Hij merkt op dat er veel minder gemengde huwelijken van niet-christenen met witte mensen zijn. Niet-christenen bestaan in België hoofdzakelijk uit moslims en die zijn veel minder geneigd om met niet-moslims te trouwen. Enerzijds zijn er al voldoende moslims om een huwelijkspartner van hetzelfde geloof te vinden, dus is er keuze genoeg om binnen de eigen groep (in ons geval de Turkse moslims met de Turkse, en de Marokkaanse met de Marokkaanse) te huwen, anderzijds wordt er ook nog vaak voor gekozen om een bruid in het land van herkomst te zoeken.

Als de these die hij naar voren bracht in zijn vorig boek Shall the religious inherit the earth? (2010), namelijk dat door een hogere fertiliteit (de causale correlatie tussen fertiliteit en religiositeit is onomwonden aangetoond) religieuze gemeenschappen op middellange termijn de meerderheid zullen vormen, dan zullen dat in het geval van België moslims zijn. Of die zich makkelijk vrijwillig laten assimileren en absorberen is nog maar de vraag

Het boek zelf? Het is een dik boek, 618 pagina’s inclusief de index, en het staat tjokvol grafieken en data die dan nog eens aangevuld worden met een bijhorende website. De centrale thesis wordt eigenlijk al vrij volledig gemaakt in de eerste dertig pagina’s. De lezer met moed vindt in de overige pagina’s als bonus een zeer grondige geschiedenisstudie van populistisch rechts in Europa, de Verenigde Staten, Groot Brittannië en Australië.

De redactie had er echter beter aan gedaan een groot deel van de statistische informatie naar de website te verhuizen.

Eric Kaufmann, Whiteshift: Populisme, Immigration and the Future of White Majorities, Penguin, 2018

Recensie door Jan-Willem Geerinck

[1] Whiteshift: Populism, Immigration and the Future of White Majorities, Eric Kaufmann, Penguin, 2018

[2] Van Dale, 1984

[3] De Morgen 9/2/2019

[4] "It's vital not to permit cosmopolitanism to become coercive. Broadening one's tastes and moral horizons is one version of the good life, not an iron moral law. [...] Some prefer to holiday in the same place each year, others prefer new vistas. Neither is morally superior." The first category should not be accused of "racism, nativism, xenophobia, closed-mindedness and parochialism." p. 527

[5] "Whiteshift is a process by which white majorities absorb an admixture of different peoples through intermarriage, but remain oriented around existing myths of descent, symbols and traditions." p.2

[6] ‘pioniers’, ‘prospectors’ en ‘settlers’

[7] “England is perhaps the only great country whose intellectuals are ashamed of their own nationality. In left-wing circles it is always felt that there is something slightly disgraceful about being an Englishman” --"England Your England", George Orwell, first published in The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius (1941)

[8] “Naturally we believe in our own race. Any man or woman worth anything believes in his own race as he believes in his own family. But because you believe in your own race or in your own family doesn't mean you want to injure other races or other families.” –YouTube speech waar geen geschreven bron voor kon gevonden worden

[9] "neighborhoods changing beyond recognition" p. 145

[10] "‘Barnard en van Istendael formuleren een paar partiële, maar wel scherpe én rake bedenkingen bij de islam (…)’ zei Jan De Pauw in "Dovemansgesprek in de islamdialoog" (2008). Waarop Ico Maly in zijn boek De beschavingsmachine (2009, p. 103) opmerkt: “Dat deze bedenkingen ontsnapt zijn uit een Vlaams Belangblaadje is blijkbaar geen probleem."

[11] “time the black man will have the whip hand over the white man”

[12] “we cannot have the mix-up of peoples and races who are widely different and divergent.”

[13]   "The argument that minority ethnic groups are encouraged to take pride in their identity while whites are not strikes me as undeniable in the present climate". p. 482

[14] “This is akin to asking the host country of a World's Fair to close its national booth and focus its sense of community exclusively on the fairgrounds.”

[15] Goodhart citeert hier de Britse conservatieve politicus David Willetts

[16]  p. 222

[17] "It's also important to see that populist-right parties [in Europe] were capitalizing on a public mood, not manufacturing it.", p. 247

[18] “The idea of ‘giving ideas legitimacy’ is a major talking-point among ‘Left-modernists’ [but] the evidence for it is, as far as I can tell, essentially non-existent. There haven’t been studies that can clearly show that simply debating in a critical way, and using evidence in some way, gives oxygen to the populist Right.” --Interview met Eric Kaufmann, Church Times’, 14 december 2018 https://www.churchtimes.co.uk/articles/2018/14-december/features/features/interview-with-eric-kaufmann-race-on-a-professor-s-whiteboard

[19] “Cultural reassurance”

[20] Met een beetje slechte wil doet die culturele geruststelling ook denken aan propaganda, regeringsvoorlichting, volksverheffing en boodschappen van algemeen nut in de stijl van objectief 17 van het VN-Migratiepact dat de media wil wijzen op haar plicht “evidence-based” te rapporteren en tegelijkertijd een positief beeld van migratie te scheppen.

[21] "In approaching populism, many have been seduced by stories of 'left-behind' working-class whites, the opioid crisis and rusting factories" [...] but "values count far more than economics." p. 6

[22] ‘Britain is changing, becoming increasingly diverse. The 2011 census shows that White British people are already a minority in four British cities, including London. Over a quarter of births in England and Wales are to foreign-born mothers. Young Britons are also much more diverse than older Britons. Just 4.5 per cent of those older than 65 are nonwhite but more than 20 per cent of those under 25 are. Minorities’ younger average age, somewhat higher birth rate and continued immigration mean that late this century, according to Professor David Coleman of Oxford University, White British people will be in the minority nationwide. We should embrace our diversity, which gives Britain an advantage in the global economy. Together, we can build a stronger, more inclusive Britain.’ p. 202-3

[23] ‘Immigration has risen and fallen over time, but, like the English language, Britain’s culture is only superficially affected by foreign influence. According to Professor Eric Kaufmann of the University of London, a large share of the children of European immigrants have become White British. Historians tell us that French, Irish, Jews and pre-war black immigrants largely melted into the white majority. Those of mixed race, who share common ancestors with White British people, are growing faster than all minority groups and 8 in 10 of them marry whites. In the long run, today’s minorities will be absorbed into the majority and foreign identities will fade, as they have for public figures with immigrant ancestors like Boris Johnson or Peter Mandelson. Britain shapes its migrants, migration doesn’t shape Britain.’ p. 202-203

[24] ‘Stel je netjes voor’ – Hoe Wilders en Baudet hun racistische ideologie verpakken In opinie door Martijn de Koning op 29-01-2018, https://religionresearch.org/closer/2018/01/27/stel-je-netjes-voor-hoe-wilders-en-baudet-hun-racistische-ideologie-verpakken/