All tagged conservatisme
Historicus en journalist Marijn Kruk schreef met Opstand een verkenning van het rechts-radicale gedachtegoed. De strijd tussen moderniteit en antimoderniteit lijkt op die tussen verlichting en contraverlichting. Individu tegenover gemeenschap, autonomie en rationaliteit tegenover de onderwerping aan een zingevende hiërarchische natuurlijke orde. Beweeglijkheid en vloeibaarheid tegenover de overgeleverde traditie. Recensie door Enno Nuy.
Binnenkort zullen dertigduizend Belgen gestorven zijn aan Covid-19. Niks is dat, in hoofde van Vlaanderens meest vooraanstaande politicus Bart De Wever (N-VA), “een anekdotische pandemie”. We zijn wel wat gewend tegenwoordig, maar sta daar even bij stil: de partij voor wie Brussel-Halle-Vilvoorde essentieel was en het softe Marrakech-migratiepact existentieel, die partij verklaart met de dag luider dat corona een bagatel was. - Vincent Stuer.
Het liberalisme kende in de voorbije eeuwen sterke tegenstanders waarbij het dreigde ten onder te gaan. Zoals in de negentiende eeuw onder invloed van het nationalisme en het romantisme. Zoals in de twintigste eeuw onder de almacht van het fascisme en het communisme. Zoals nu onder het gebeuk van de theocratie, het nationalisme, het populisme en het autoritarisme. Maar steeds opnieuw stond het liberalisme weer recht en kende het grote successen.
N-VA zit gewrongen. Ze mag dan al uit ongemak in een radicaal rechtse fractie terechtgekomen zijn. Nu dreigt ze bewust en ondubbelzinnig bij extreemrechts uit te komen. Een reactie heeft de partij bij mijn weten nog niet gegeven. Dit is nochtans een debat waard: de leidinggevende partij van Vlaanderen die de toenemende autocratie in Centraal- en Oost-Europa politieke dekking geeft, is een politiek feit van de eerste orde.
Dat de liberale democratie in crisis is, komt niet door het individualisme, maar door het wereldwijd oprukkende nationalisme en collectivisme waarin men de vrijheid van de mens weer ondergeschikt maakt aan het volk, de natie en het collectief. Maar ik ben optimistisch. De strijd voor meer zelfbeschikking zal zich blijven doorzetten. De miljoenen mensen die in Hong Kong op straat komen voor vrijheid en democratie zijn er het levende voorbeeld van.
Othman Hammouchi bekritiseert de populaire blogster Sarah Dimani die haar hoofddoek publiekelijk afzette. In hoeverre vergaloppeert Hammouchi zich in zijn kritiek?
Hammouchi stelt dat het in onze ‘religie-intolerante samenleving’ gemakkelijker is om het islamitische geïnspireerde merk te pitchen als men het voorstelt als een mode-item. Dat zal ongetwijfeld wel zo zijn, maar Hammouchi vergeet hier te vermelden dat religie (grond)wettelijk wordt beschermd – en dat is nog steeds veel belangrijker dan het opportunisme dat uitgaat van de commerciële wereld.
In onze samenleving behoort seksualiteit per definitie tot de privésfeer. Het openbare domein wordt geacht niet seksueel getint te zijn. Mensen hebben geen seksuele betrekkingen in deze publieke ruimte. Doet men dit toch dan is dit strafbaar. Wij gebruiken de publieke ruimte om ons te verplaatsen van en naar het werk, om boodschappen te doen en onze vrije tijd in te vullen. Op die momenten zijn wij niet bezig met seksuele driften en lijden wij evenmin onder één of andere oncontroleerbare voortplantingsdrang.
Ik ontken geenszins dat utilitaristisch denken vaak zijn nut heeft bij het nemen van concrete morele beslissingen, en dat het zijn verdienste in de geschiedenis heeft bewezen (hoewel de keerzijde ervan – hedonisme, culturele degeneratie, egocentrisme, hyperindividualisme, enz. – niet genegeerd mag worden). Maar het is een feit dat utilitaristische morele redeneringen op een gegeven moment botsen op een intuïtieve grens.
Jean Jacques Rousseau deugt niet. Filosofie kan levensgevaarlijk zijn. De lijst met denkers die zich in hun werken hebben verzet tegen de vrijheid van het individu en de open samenleving is lang: van Plato, Augustinus, Aquino, Hegel, Marx, Nietzsche naar Heidegger. En natuurlijk Rousseau die, volgens Bertrand Russell, pleit voor een ‘pseudo-democratic dictatorship’ waarbij de abstract en mysterieuze Algemene Wil absolute wet is en dictators kunnen spreken namens de wil van het volk. Recensie door Floris van den Berg.
Het wordt hoog tijd dat de echte progressieven in de tegenaanval gaan en de realisaties van mei 68 weer publiekelijk verdedigen en zelfs verder doorzetten. Die beweging betekende immers de definitieve doorbraak van het filosofisch liberalisme doorheen alle geledingen van de maatschappij. De vrijheid en het recht op zelfbeschikking gold niet langer als een voorrecht voor enkele gegoeden en intellectuelen, maar werd een algemene bevrijding van de mens, in het bijzonder van de vrouw, uit het keurslijf van de religieuze dogma’s.
Er verschijnen tegenwoordig heel wat boeken over de Eerste Wereldoorlog. Een uitstekend werk is Nacht over Europavan de Duitse historicus en filosoof Ernst Piper. Hij beschrijft hoe de bevolkingen in de oorlogvoerende landen enthousiast reageerden op het uitbreken van de oorlog. Zeker in Duitsland waar nationalisten, pan-Germanen, conservatieven en antisemieten voorstander waren van een imperialistische koloniale politiek en een doorgedreven bewapening. Recensie door Dirk Verhofstadt.
