All tagged Holocaust
“De Jodenvervolging werd in heel Europa geaccepteerd, ja zelfs gebillijkt door de bevolking, met inbegrip van de intellectuele elite en nog het meest door de christelijke kerken,” aldus Saul Friedländer. Een sleutelzin staat op bladzijde 196 wanneer de auteur stelt dat de moordzucht tegen de Joden zo manifest in de lucht hing dat niemand er omheen kon kijken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In dit essay verhaalt van den Brink over zijn herinneringen aan een treinreis van A naar B, van Amsterdam naar Berlijn. Vanaf de eerste regels realiseer je je dat deze schrijver schrijven kan, een mooie stijl hanteert, iets te zeggen heeft. Het verleden is niet dood, het is niet eens voorbij, schreef Faulkner en van den Brink voegt daaraan toe: “Herinneren doe je namelijk niet in het verleden maar in het hier en nu.” Recensie door Enno Nuy.
De manschappen van Bataljon 101 mogen alle denkbare redenen hebben gehad om zich te gedragen zoals ze deden, dat neemt niet weg, aldus Browning, dat berekening daar nadrukkelijk onderdeel van was. Ontmenselijking van de ander, leverde een onmetelijke bijdrage aan de psychologische afstandelijkheid die het doden vergemakkelijkte. Denk ook aan de Schreibtischmörder, geweld als uitvloeisel van een bureaucratisch proces. Maar de mannen van Bataljon 101 waren doordrenkt van het bloed. Recensie door Enno Nuy.
Dit boek is onmiskenbaar wereldliteratuur. Te vergelijken met Leven en lot van Vasili Grossman of Verhalen uit Kolyma of De handschoen van Varlam Sjalamov of de Gulag van Solsjenitzin. Indrukwekkend en onvergetelijk! Wie een boek wil lezen waarvan je niet kunt geloven en toch weet dat het echt gebeurd is, mag dit Babi Jar niet links laten liggen. Recensie door Enno Nuy.
Uwe Neumahr schreef een uitermate verrassend en razend interessant boek over het eerste Neurenberger Proces, direct na de oorlog georganiseerd door de geallieerden. Daartoe werd een tribunaal opgericht en de Amerikanen, Engelsen, Fransen en de Russen leverden ieder daarvoor gekwalificeerde rechters. Dit tribunaal werd enerzijds geroemd maar er bestond ook veel kritiek op. Veel gerenommeerde schrijvers lieten er hun licht over schijnen. Recensie door Enno Nuy.
De duivel in elk van ons is een bijzonder rijk boek waarin Christophe Busch stilstaat bij de uiteenlopende elementen die zorgen voor normalisering en radicalisering van geweld. Het verleden herhaalt zich weliswaar niet, aldus de auteur, maar leren uit het verleden is mogelijk door te kijken naar patronen die vroeger voorkwamen en nu terug zijn. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Sonderbehandlung, eufemisme voor vernietiging. Filip Müller, jood van geboorte, kwam in 1942 terecht in de ovens van Auschwitz en werkte daar tweeëneenhalf jaar. Omdat hij Geheimnisträger was had hij gedood moeten worden maar hij overleefde niet alleen deze hel maar ook de dodenmarsen aan het einde van de oorlog. Al in de allereerste alinea’s van dit onvoorstelbare boek belanden we in de meest verschrikkelijke geweldsorgieën van de nazi’s. Recensie door Enno Nuy.
Een voortreffelijke studie, dit Duitsland van Walser Smith dat weliswaar in een bestek van slechts vijfhonderd pagina’s ruim vijfhonderd jaar geschiedenis behandelt en dus per definitie niet volledig en uitputtend zijn kan. Maar hij is er wel in geslaagd inzichtelijk te maken hoe uiteindelijk het Dritte Reich kon ontstaan uit de chaos van de Weimarrepubliek, die schuchtere pogingen van de natiestaat die pas in 1919 haar Grondwet kreeg, nadat er in de voorgaande eeuwen slechts sprake was van een statenbond. Recensie door Enno Nuy.
Adolf Otto Eichmann zag de ondergang van het nationaalsocialisme ras naderbij komen en bereidde zich bijtijds voor op onderduik en vlucht. Hij kreeg daarbij hulp van het Vaticaan en op 14 juli 1950 zette hij voor het eerst voet op Argentijnse bodem. Op 11 mei 1960 werd hij door de Mossad ontvoerd om tien dagen later overgebracht te worden naar Israël. Op 15 december 1961 werd Eichmann door het gerechtshof in Jeruzalem schuldig bevonden en ter dood veroordeeld. Het vonnis werd voltrokken in de nacht van 31 mei op 1 juni 1962. - Recensie door Enno Nuy
In zijn autobiografie keert Appelfeld naar zijn kindertijd in een klein dorpje in Oekraïne waar hij beschermd opgroeide in een kleine gemeenschap, als kind van verlichte, geassimileerde Joden. Op zevenjarige leeftijd eindigt zijn jeugd als zijn moeder wordt vermoord door de nazi’s en hij samen met zijn vader wordt gedeporteerd naar een concentratiekamp. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De roman vertelt het verhaal van de Volksduitser Duka of George Kempf uit Kroatië die als gedwongen vrijwilliger of dwangwillige door de SS wordt gerekruteerd en vervolgens in Polen gestationeerd wordt. Snajder schrijft onomwonden over het Poolse antisemitisme, iets waar de huidige machthebbers in Polen allergisch voor zijn, ze ontkennen dat het ooit bestaan zou hebben, wie heden ten dage over Poolse concentratiekampen spreekt wordt vastgezet en veroordeeld. - Recensie door Enno Nuy
Via de eerste ruimtewandelaar, de fascinerende Aleksej Leonov in 1965, belanden we prompt in de Holocaust via Kamp Westerbork, dat nietige dorp in Drenthe waar ook radiotelescopen zouden verrijzen. De radiosterrenwacht van Westerbork scant het uitspansel op signalen uit de ruimte – maar doet dat staande op een afvoergoot naar de ondergang, schrijft Westerman. Recensie door Enno Nuy.
Professor-historicus Bruno De Wever leidde op 21 november de boekvoorstelling in van ‘Ide Leib Kartuz - Kleermaker in Auschwitz. Dat deed hij bijzonder treffend. Hij las citaten voor zoals de schrijvers, David Van Turnhout en Dirk Verhofstadt het bedoeld hadden en raakte daarmee het aanwezige publiek. In deze bijdrage lees je De Wevers integrale inleiding.
De auteur is lovend over Sartre waarmee hij een zwakke plek van zichzelf blootlegt. Want Sartre was een beruchte fellow traveller van het Sovjet-communisme en Lanzmann lijkt daar geen graten in te zien. Hij blijft blind voor het totalitarisme van Stalin dat even onmenselijk was als het nazisme, en waardoor miljoenen mensen het leven verloren. Nochtans hadden ze beter moeten weten. Sartre had diverse reizen gemaakt naar de Sovjet-Unie en Lanzmann kreeg een ideologisch gekleurde rondreis aangeboden in Noord-Korea. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In een ideale wereld zou ik als liberaal en humanist pleiten voor een uitermate flexibel migratiebeleid (politiek én economisch). Mijn pragmatische zelf zegt evenwel dat het culturele en economische absorbatievermogen van Europa niet oneindig is, zeker in tijden van religieuze turbulentie en op barsten staande sociale voorzieningen. Die vaststelling maakt mij echter nog niet tot een fascist of een Chamberlain-achtige naïeveling die de weg plaveit voor een herhaling van de WO2-horror.
Op minder dan 150 kleine bladzijden slaagt Oerednik erin de essentie van de 20ste eeuw weer te geven. Een eeuw van wereldoorlogen, van Holocaust en nazisme, van communisme en kapitalisme. Waarbij hij tegelijk inzoomt op schijnbaar banale gebeurtenissen als de betekenis van kauwgum, het nut van geperforeerd toiletpapier, het belang van wegwerpluiers, de reden waarom Stalin zich keerde tegen het Esperanto, en uitlegt waarom het Duitse leger speciaal gasmaskers ontwikkelde voor honden. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De Holocaust gebeurde in het hart van de christelijke beschaving. Hoe was dat mogelijk? Professor Donald Dietrich die actief is in het Holocaust Memorial Museum in Washington, probeert hierop een antwoord te geven. In zijn boek God and Humanity in Auschwitz met de ondertitel Jewish-Christian Relations and Sanctioned Murder staat hij stil bij de vraag hoe het mogelijk was dat gewone Duitse en andere Europese christelijke gelovigen zo eenvoudig konden transformeren in ordinaire moordenaars. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De verpulvering van de mens tot een ding was zonder twijfel het grootste drama van de twintigste eeuw. Hiermee werd de Kantiaanse stelling dat we de mens steeds als een doel moeten zien en niet als een middel, brutaal en meedogenloos opzij geschoven. Zowel onder het nationalisme, het communisme, het fascisme, als het religieus fanatisme werden miljoenen mensen in naam van het volk, de Partij, de Führer of God vervolgd, verdrukt en vermoord. Alleen ‘nuttige’ mensen mochten overleven, de anderen hadden geen recht van bestaan. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In 1961 stond Adolf Eichmann terecht voor een rechtbank in Jeruzalem. De voormalige oorlogsmisdadiger leefde na de oorlog ondergedoken en wist met de steun van de kerk te ontsnappen naar Argentinië waar tal van nazi-kopstukken vanaf 1945 een veilig onderkomen vonden. In 1960 werd hij door de Israëlische geheime dienst opgespoord, gekidnapt en naar Israël gesmokkeld om er terecht te staan. Het proces groeide uit tot een wereldgebeuren waarin de uitroeiing van het joodse volk centraal stond. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Voor de enen zijn ze het uitverkoren volk, voor de anderen zijn ze de moordenaars van God. De joden hebben in de loop van de geschiedenis niemand onverschillig gelaten. Reeds vanaf het prille begin waren ze het voorwerp van vooroordelen, minachting, jaloezie en xenofobie. Daarin speelde geld een bijzondere rol. In tegenstelling tot andere godsdiensten die hun gelovigen niet toestonden rente uit geldleningen te winnen was dat voor de joden wel toegestaan.
