Endlösung — Meer teksten — Liberales

Liberales is een onafhankelijke denktank binnen de Liberale Beweging, een collectief van kritisch liberaal geïnspireerde individuen die zich tot doel stellen in dialoog te gaan en kennis, inzicht en informatie te verwerven en te verspreiden in een streven naar een meer liberale samenleving.

Teksten

All tagged Endlösung

De onzaligen van Lodz - Steve Sem-Sandberg

Nov 17

Nov 17 De onzaligen van Lodz - Steve Sem-Sandberg

Over het het getto van Lódz, het tweede grootste na dat van Warschau, schreef Steve Sam-Senberg het boek De onzaligen van Lódz. Net zoals Jonathan Littell in De welwillenden en Laurent Binet in Himmlers hersenen heten Heyndrich gaat het om een roman die dicht aanleunt bij de werkelijkheid. Het getto van Lódz en de protagonisten die de auteur beschrijft hebben werkelijk bestaan Onder hen de tragische Joodse leider Chaim Rumkowski, de autoritaire maar tragische voorzitter van de Judenrat. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De ontdekking van de wereld - Peter Venmans

Jul 11

Jul 11 De ontdekking van de wereld - Peter Venmans

De ontdekking van de wereld gaat over het leven, het werk en de impact van Hannah Arendt op het hedendaagse denken en dit aan de hand van ervaringen in haar leven. Die lopen opvallend gelijk met de dramatische gebeurtenissen van de vorige eeuw zoals het nazisme, de Endlösung en de Koude Oorlog. Peter Venmans ontleedt haar joods bewustzijn, haar relatie met Martin Heidegger, over Adolf Eichmann en de positionering van haar filosofie tegenover het liberalisme en het conservatisme. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De geschiedenis van de Joden - Simon Schama

Jan 16

Jan 16 De geschiedenis van de Joden - Simon Schama

Schama reist met zijn protagonisten naar alle continenten. En wat blijkt? Enkel in China ondervonden Joden geen discriminatie. Voorts dwaalt de lezer door menig Joodse wijk of getto in menig christenland of moslimland. Het zijn fonkelend frisse beschrijvingen. Schama is een subliem verteller die mede dankzij zijn ervaring als televisiemaker van documentaires voor de BBC zijn impressies van het dagelijkse reilen en zeilen van de Joden in een luisterrijke taal en een bevlogen stijl weet om te zetten. Recensie door Leo de Haes.

Duitsland heeft me nooit met rust gelaten - Thomas Mann

Dec 30

Dec 30 Duitsland heeft me nooit met rust gelaten - Thomas Mann

Dat Thomas Mann overtuigd was van het criminele en immorele karakter van het nazi-regime lees je als een rode draad doorheen zijn dagboekaantekeningen. Regelmatig verwijst hij naar de radioboodschappen die hij in het Duits via geallieerde zenders naar zijn landgenoten stuurde. Via de BBC-radio sprak Thomas Mann de Duitsers tientallen keren in zijn moedertaal toe met de openingszin ‘Deutsche Hörer’ (‘Duitse luisteraars’). Op 27 juli 1942 sprak hij over de massale moordpartijen op de Joden in het oosten. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Kaputt - Curzio Malaparte

Dec 24

Dec 24 Kaputt - Curzio Malaparte

Malaparte beschrijft een bezoek aan het joodse getto in Warschau. Als hij zich per ongeluk stoot tegen een jood verontschuldigt hij zich. ‘Prosze Pana’, ‘mijn excuses’, waarop de joden hem verbaasd aankijken omwille van zoveel mededogen. En hij verhaalt over een scène waarbij twee meisjes vechten voor een stukje rauwe aardappel! De Duitsers zien het anders, ze verfoeien de Joodse levenswijze ze ‘so shmutzig’ noemen. Het boek van Malaparte stoelt grotendeels op zijn verbeelding, maar de realiteit was doorgaans erger.

God and Humanity in Auschwitz - Donald Dietrich

Dec 10

Dec 10 God and Humanity in Auschwitz - Donald Dietrich

De Holocaust gebeurde in het hart van de christelijke beschaving. Hoe was dat mogelijk? Professor Donald Dietrich die actief is in het Holocaust Memorial Museum in Washington, probeert hierop een antwoord te geven. In zijn boek God and Humanity in Auschwitz met de ondertitel Jewish-Christian Relations and Sanctioned Murder staat hij stil bij de vraag hoe het mogelijk was dat gewone Duitse en andere Europese christelijke gelovigen zo eenvoudig konden transformeren in ordinaire moordenaars. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Nazi-Duitsland en de Joden - Saul Friedländer

Nov 26

Nov 26 Nazi-Duitsland en de Joden - Saul Friedländer

“De Jodenvervolging werd in heel Europa geaccepteerd, ja zelfs gebillijkt door de bevolking, met inbegrip van de intellectuele elite en nog het meest door de christelijke kerken,” aldus Friedländer. Een sleutelzin staat op bladzijde 196 wanneer de auteur stelt dat de moordzucht tegen de joden zo manifest in de lucht hing dat niemand er overheen kon kijken. Hiermee ondermijnt hij de stelling van historici als Michael Hesemann en Michael Burleigh die de kerk en de paus proberen vrij te pleiten van schuld. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Tadeus Pankiewicz. Apotheker in het getto van Krakau - Rony Boonen

Nov 22

Nov 22 Tadeus Pankiewicz. Apotheker in het getto van Krakau - Rony Boonen

Rony Boonen begint de inleiding van zijn boek Tadeus Pankiewicz met het gekende citaat van Elie Wiesel dat wie een getuige heeft gehoord, er zelf een wordt. De grote verdienste van Boonen is dat hij een weinig bekende directe getuige van de vreselijke geschiedenis van het getto van Krakau weer tot leven heeft gewekt en zo inderdaad zelf een getuige wordt. Geen lezer zal die dit bijzonder goed gedocumenteerde boek leest, zal onbewogen blijven bij het relaas van apotheker Pankiewicz. Recensie door Luckas Vander Taelen.

Eichmann in Jeruzalem - Hannah Arendt

Nov 6

Nov 6 Eichmann in Jeruzalem - Hannah Arendt

In 1961 stond Adolf Eichmann terecht voor een rechtbank in Jeruzalem. De voormalige oorlogsmisdadiger leefde na de oorlog ondergedoken en wist met de steun van de kerk te ontsnappen naar Argentinië waar tal van nazi-kopstukken vanaf 1945 een veilig onderkomen vonden. In 1960 werd hij door de Israëlische geheime dienst opgespoord, gekidnapt en naar Israël gesmokkeld om er terecht te staan. Het proces groeide uit tot een wereldgebeuren waarin de uitroeiing van het joodse volk centraal stond. Recensie door Dirk Verhofstadt.

HhhH - Cédric Jimenez

Oct 19

Oct 19 HhhH - Cédric Jimenez

1942. Het Derde Rijk is op zijn hoogtepunt. Een Tsjechische verzetsgroep in Londen beraamt het plan voor misschien een ambitieuze militaire operatie: Operatie Anthropoid. Twee jonge rekruten, Jozef Gabcik en Jan Kubis, worden naar Praag gestuurd om de wrede nazileider Reinhard Heydrich, hoofd van de SS, de Gestapo en tevens uitvinder en uitvoerder van de Holocaust, te vermoorden. Maar daarbij brengen ze niet alleen hun eigen leven in gevaar. HhhH is gebaseerd op de gelijknamige roman van Laurent Binet.

Hitler, de Duitsers en de Holocaust - Ian Kershaw

Sep 27

Sep 27 Hitler, de Duitsers en de Holocaust - Ian Kershaw

Hoe stonden de Duitsers tegenover de Jodenvervolging? Kershaw baseert zich hiervoor niet alleen op de nazi-rapporten over de stemming onder de burgers, en publicaties van de Duitse linkse oppositie in het buitenland, maar ook op dagboeken en brieven van en naar het front. Wat voor de Duitsers cruciaal was, was hun materiële toestand. Zolang die goed bleef of verbeterde, genoot het regime alle steun, inclusief de maatregelen tegenover de Joden. Als het minder ging, waren de Joden de verantwoordelijken. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De Patagonische haas - Claude Lanzmann

Sep 21

Sep 21 De Patagonische haas - Claude Lanzmann

Het meest pakkende handelt over de uitroeiing van zes miljoen Joden. Shoah is een film geworden van meer dan negen uren waarin slachtoffers en daders getuigen over wat ze gezien en meegemaakt hebben. Daarin legt hij vooral nadruk op de vernietigingskampen die door de nazi’s quasi totaal vernietigd werden, in een poging om hun wandaden compleet uit te wissen. Het gaat om Chelmno, Belzec, Majdanek, Sobibor en Treblinka die maar door enkelingen overleefd werden. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Himmlers hersens heten Heydrich - Laurent Binet

Sep 14

Sep 14 Himmlers hersens heten Heydrich - Laurent Binet

Binet geeft een goed inzicht hoe de moordmachine van de nazi’s langzaam maar zeker op gang kwam en welke belangrijke rol Heydrich daarin speelde. Naar verluidt was Hitler razend toen hij vernam dat zijn trouwe medestander vermoord was. Het toont aan dat Hitler een obsessionele drang had om alle Joden in de door hem bezette gebieden te liquideren, iets wat de medewerkers van Heydrich ook in belangrijke mate gedaan hebben. Als ‘eerbetoon’ aan Heydrich voerden de nazi’s de Endlösung nog verder op. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Mijn leven - Marcel Reich-Ranicki

Sep 11

Sep 11 Mijn leven - Marcel Reich-Ranicki

Mijn leven is het levensverhaal van de Duitse literatuurcriticus Marcel Reich-Ranicki die in 1920 geboren werd in het Poolse Wloclawek in Polen uit een Poolse vader en een Duitse moeder. Zelf typeerde hij zich eens als 'een halve Pool, een halve Duitser en een hele jood', een combinatie die zijn ganse leven zou bepalen. Zijn ouders gaven hem de voornaam Marcel, een christelijke naam om hem te beschermen. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Bloemen der duisternis - Aharon Appelfeld

Sep 7

Sep 7 Bloemen der duisternis - Aharon Appelfeld

Vanaf de start van de Operatie Barbarossa in de zomer van 1941 werden de Joden systematisch vermoord. Ouders probeerden hun kinderen te verstoppen of mee te geven aan lokale boeren om ze, vaak voor veel geld, weg te stoppen voor de Duitse moordenaars en hun handlangers. Appelfeld verhaalt hoe een Joodse moeder wanhopig poogt zo’n boer te vinden voor haar zoon. Dat is niet eenvoudig want op het helpen van Joden staat de doodstraf en de boeren zelf ‘kennen geen naastenliefde maar worden gedreven door winstbejag’. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Badenheim 1939 - Aharon Appelfeld

Sep 3

Sep 3 Badenheim 1939 - Aharon Appelfeld

In het voorjaar 1939 bereidt Badenheim, een Oostenrijks vakantieoord, zich voor op het zomerseizoen. De bezoekers zijn joods en de kleine drama’s in het hotel maskeren een aanzwellende dreiging die de gasten niet onder ogen durven zien. Ze zijn zo bevangen door hun triviale, dagelijkse bezigheden dat ieder signaal van hun aanstaande noodlot aan hen voorbijgaat. Het zijn de laatste dagen in een wereld die kort daarna volledig ineen zal storten. Tot dan gaat alles zijn gewone gangetje. Recensie door Dirk Verhofstadt.