Genesis kunnen we nu bij het afval zetten en dat is mede te danken aan Lucy Cooke maar vooral aan al die andere veelal vrouwelijke zoölogen die schitterend, uitputtend en minutieus onderzoek verrichtten. Dit boek plaatst ons mannen toch echt in een heel ander licht dan we gewend waren. Dat stemt tot nederigheid. Ik durf wel te beweren: dit is met afstand het beste, het meest informatieve en het leukste boek van 2024! Recensie door Enno Nuy.
Nederland leverde het grootste contingent vrijwillige SS’ers in Europa. Armando en Hans Sleutelaar presenteerden acht lange interviews met Nederlanders die zich destijds vrijwillig aansloten bij de SS. Niet iedereen was blij met dit boek dat in 1967 verscheen. Het was uitgerekend Vrij Nederland dat met een kort geding publicatie van het boek trachtte te voorkomen. Recensie door Enno Nuy.
Historicus Bert Cornelis, auteur van intrigerende boeken als De zaak van de zwarten en Hitler en de Belgen, kreeg als bij toeval een uniek handgeschreven manuscript in handen van Louis Van Meel, een verzetsman uit Rotselaar die de kampen Breendonk en Buchenwald overleefde. Bizar genoeg beschreef hij daarin niet zozeer zijn verblijf in de concentratiekampen zelf, maar wel zijn helletocht tussen de laatste dagen van de oorlog en de eerste dagen na de bevrijding. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Wetenschappers hebben in de achttiende eeuw bijgedragen aan een samenleving met minder angst: kometen, donder en bliksem blijken verklaarbaar, vaccinaties helpen bij het terugdringen van besmettelijke ziekten. Gezien de mazelenuitbraak en de teruglopende bereidheid kinderen te laten vaccineren kunnen sommigen van onze tijdgenoten nog wel wat leren van achttiende-eeuwers. Recensie door Rudy Schreijnders.
Armando (1929-2018), we schrijven ergens in de jaren tachtig, woont en werkt in Berlijn en schrijft er zijn overpeinzingen, waarnemingen en flarden van opgevangen gesprekken. Hij doet er aan ‘Feindbeobachtung’ schrijft hij, heeft ook een aantal van zijn hier vervaardigde doeken zo genoemd. Het leven dat Armando leidt is nog steeds doortrokken van de oorlog, ook al ligt die inmiddels meer dan dertig jaar achter hem. Recensie door Enno Nuy.
De manschappen van Bataljon 101 mogen alle denkbare redenen hebben gehad om zich te gedragen zoals ze deden, dat neemt niet weg, aldus Browning, dat berekening daar nadrukkelijk onderdeel van was. Ontmenselijking van de ander, leverde een onmetelijke bijdrage aan de psychologische afstandelijkheid die het doden vergemakkelijkte. Denk ook aan de Schreibtischmörder, geweld als uitvloeisel van een bureaucratisch proces. Maar de mannen van Bataljon 101 waren doordrenkt van het bloed. Recensie door Enno Nuy.
Na bijna vijfenveertig jaar voor justitie te hebben gewerkt, en zich in het bijzonder bekommerd te hebben voor de geïnterneerden waarvoor hij de Prijs voor Mensenrechten krijgt, gaat Henri Heimans in 2015 op pensioen. Vanaf dan neemt hij de tijd om op zoek te gaan naar het stille, onverwerkte verleden van zijn ouders en begint hij aan grondig opzoekingswerk. Met de hulp van Dirk Verhofstadt werd het samengebracht in een boek.
Van Albert Einstein (1879-1955) wordt wel beweerd dat hij in zijn jeugd geen erkenning kreeg, terwijl hij toch briljant was en kreeg hij op zijn oude dag wel erkenning maar was toen niet briljant meer. Het is inderdaad zo dat hij zijn beste werk schreef toen hij nog niet bekend was. Maar Einstein was meer dan een natuurkundige, hij steunde de Joodse zaak hartstochtelijk en was overtuigd pacifist. Recensie door Enno Nuy.
Waarom sommigen het lijden verheerlijken, verworven wilsonbekwaamheid, zoals dementie, als een “mooie” fase in het leven voorstellen is mij een raadsel. Maar in tegenstelling tot de tegenstanders van euthanasie, heb ik nog nooit gepleit dat iedereen op eenzelfde manier moet omgaan met het einde van het leven. Op een bepaald moment haalt de tijd je in en is zelfs voor de sterkste onder ons de dood onvermijdelijk. Laat elkeen daarom zelf kiezen hoe hij of zij daar mee omgaat.
Als we even wegblijven bij chemische verontreiniging en het plastic drama dan zien we dat met name de industriële geluidsverontreiniging voor het mariene leven ongelooflijke barrières opwerpt en wereldwijd grote vaak onherstelbare schade aanricht. Er is, zegt Karen Bakker, sprake van een exponentieel groeiende aanval van lawaai. Dit is waarlijk een monument van een boek. Recensie door Enno Nuy.
We komen in Auschwitz al snel een stubowa tegen, het woord is cursief gedrukt maar er zijn geen voetnoten en we tasten dus in het duister. Dan een blokowa, niet cursief maar ook niet toegelicht. Ik neem aan dat dit de blokoudste of een kapo zal zijn. Nauwelijks geklede vrouwen staan in gelid aan zee, in de vrieskou. Er komen vrachtwagens vol kale en nauwelijks geklede vrouwen voorbij. Velen van hen zijn al dood, bevroren of verzwakt en ten onder gegaan. Recensie door Enno Nuy.
Christophe Peeters verwelkomt de bereidheid van CD&V om het euthanasiedebat te vervoegen, maar bekritiseert scherp hun suggestie dat vrijzinnigen en liberalen morele grenzen missen. Hij benadrukt de noodzaak van respect voor individuele keuzes rond levenseinde en verzet zich tegen de morele dwang door confessionele partijen. Hij verdedigt het recht op zowel palliatieve zorg als euthanasie, en roept op tot een maatschappij waarin ethische diversiteit wordt gerespecteerd.
De nazi’s waren amper zichtbaar in Auschwitz. Alle uitvoerende bezigheden werden uitbesteed aan slavendrijvers, Blockältesten ofwel daartoe aangewezen gevangenen. Een heel kastenstelsel als het ware en het spreekt voor zich dat de beloning voor zulk werktuig uit privileges bestond. De slavendrijvers wilden wel doen wat de nazi’s van hen verlangden voor die kleine kans op overleven. Recensie door Enno Nuy.
Dit boek is onmiskenbaar wereldliteratuur. Te vergelijken met Leven en lot van Vasili Grossman of Verhalen uit Kolyma of De handschoen van Varlam Sjalamov of de Gulag van Solsjenitzin. Indrukwekkend en onvergetelijk! Wie een boek wil lezen waarvan je niet kunt geloven en toch weet dat het echt gebeurd is, mag dit Babi Jar niet links laten liggen. Recensie door Enno Nuy.
Katrin Himmler beschrijft een familie waarvan niet alleen die ene zoon tot de machtigsten en wreedsten van het Dritte Reich behoorde, maar ook de beide andere broers en zelfs de ouders als nationaalsocialisten konden worden gekenschetst. Een levenshouding die velen van hen ook na de oorlog aan bleven hangen. En wat telkens weer opvalt en zo schokkend is, dat is het achteloze antisemitisme dat door vrijwel iedereen als doodnormaal en onbetwist werd ervaren. Recensie door Enno Nuy.
Het boek begint met de knak die hoorbaar is als de nek van Hans Frank breekt, ter dood gebracht door de galg. Daarna vergezelt en becommentarieert de zoon zijn vader vanaf zijn jeugd en verhaalt van diens leven en werken tot aan de dag die 16 oktober 1946 heette. De zoon laat al in de eerste regels weten hoe hij tegenover zijn vader staat als hij schrijft “goddank terechtgesteld” en “jij, in water oplosbaar nazi-monster”. Recensie door Enno Nuy.
Uwe Neumahr schreef een uitermate verrassend en razend interessant boek over het eerste Neurenberger Proces, direct na de oorlog georganiseerd door de geallieerden. Daartoe werd een tribunaal opgericht en de Amerikanen, Engelsen, Fransen en de Russen leverden ieder daarvoor gekwalificeerde rechters. Dit tribunaal werd enerzijds geroemd maar er bestond ook veel kritiek op. Veel gerenommeerde schrijvers lieten er hun licht over schijnen. Recensie door Enno Nuy.
Ik heb in het verleden dikwijls gewezen op de absurditeit van een regel die ons belet te doen wat levensnoodzakelijk is: massaal investeren in de energietransitie en in een groene economie die ervoor zorgt dat de aarde leefbaar blijft. Zullen onze kleinkinderen gelukkig zijn als we de zestigprocent hebben gehaald terwijl we, om dit te bereiken, onvoldoende publieke investeringen hebben gedaan en de aarde onleefbaar hebben gemaakt?
Alicja Gescinska, die nog maar 42 jaar is, heeft al een indrukwekkend oeuvre bijeen geschreven. In 2021 verscheen haar interviewboek Denkers van vandaag, voor de wereld van morgen waarin ze een filosofisch diepgaand gesprek voerde met hedendaagse intellectuelen die bereid waren om zonder dogma’s met haar in dialoog te gaan. Het resultaat is een bijzonder verfrissend relaas waarin de protagonisten inzoomen op hun positie in de wereld en de grote vraagstukken van deze tijd. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het tumultueuze jaar 2023 met als hoogtepunt de electorale zege van Geert Wilders (PVV) in Nederland, zetten ons als liberalen aan tot reflectie en actie. De verdere opmars van zowel extreem-links als extreem-rechts wijst op een onderliggende onrust, die niet genegeerd mag worden. Het is tijd voor een hernieuwde liberale visie die de uitdagingen van deze tijd aangaat zonder onze kernwaarden te verloochenen. Met deze tekst wil ik verkennen hoe we ons met zijn allen beter kunnen wapenen tegen de extremen.
