Brief aan Sammy Mahdi - Christophe Peeters

Beste Sammy Mahdi 

Uiteraard verheugt het mij dat CD&V klaarblijkelijk en eindelijk het debat over euthanasie bij vergevorderde dementie wil vervoegen. Een debat dat overigens al jaren woedt, en af en toe pijnlijk wordt geïllustreerd door getuigenissen, zoals recent nog door Barbara Ceuleers. Sommigen twijfelen, door ervaring wijs geworden, aan de oprechtheid van deze woorden. Anderen zien er eerder een vertragingsmaneuver in. Beide mogelijkheden zijn, gezien het parcours van uw partij in het verleden, niet ondenkbaar.

Als liberaal en vrijzinnig-humanist juich ik deze ‘bocht’ uiteraard toe, met voorzichtig enthousiasme, zie hoger. Misschien hebben een aantal persoonlijke ervaringen van CD&V-coryfeeën een duwtje gegeven, of het mooie, gevoelsvolle verhaal van Dries Van Acht, een boven alle twijfel verheven katholiek die ervoor koos samen met zijn echtgenote het tijdelijke voor het eeuwige te verwisselen, en samen aan te kloppen bij hun god.

We zullen dus wel zien wat de ware intenties zijn, ook hier is the proof of the pudding in the eating. De chantage over ethische dossiers bij de opmaak van het regeerakkoord van Vivaldi (waar ook mijn partij jammerlijk heeft aan toegegeven) tempert mijn verwachtingen ietwat, maar bon, om toch nog één keer het motto van een vervlogen generatie liberalen te citeren: optimism is a moral duty.

Wat mij evenwel echt vreselijk boos maakt, is dat kleine dodelijke zinnetje, dat u er blijkbaar moest aan toevoegen. Omwille van uw achterban, van uw geweten, om een gemene neep uit te delen aan politieke tegenstanders / vrijzinnigen op de drempel van de kiescampagne, of een combinatie hiervan, u kiest zelf maar. Het doet er ook niet toe.

‘Een discussie over leven en dood willen we niet overlaten aan partijen die weinig of zeer ruime morele grenzen hebben’. Pardon? Lees dit nu zelf nog eens goed. Is dit het punt waar u, toegegeven iets omfloerster dan sommige van uw voorgangers, beweert dat vrijzinnigen immoreel of amoreel zijn? Dat wij geen ethiek hebben? Dat wij er zouden naar streven mensen tegen hun eigen wil te euthanaseren? Dat wij niet willen investeren in of aandacht zouden hebben voor palliatieve zorg? Meent u dit nu? 

Ja, als vrijzinnige voel ik mij aangesproken. Als humanist ben ik boos. Als liberaal verbijsterd. Als mens beledigd. Hoe haalt u het in uw hoofd uw zogenaamde ‘opening’ in een fundamenteel debat over het recht van elke individuele mens om te beschikken over eigen lijf en leden, en zeker over zijn eigen leven en dood, toch weer dicht te slaan met het zoveelste geheven vingertje, alsof (christelijke) gelovigen de enigen zouden zijn die beschikken over het juiste moreel kompas. Ik zal het hier maar even niet hebben over het moreel kompas van sommige vooraanstaande en leidende leden van deze geloofsgemeenschap, waarvan we recent opnieuw wat staaltjes hebben kunnen zien. 

Maar daar gaat het niet over, en die debatten wil ik niet mengen. Ik heb ontzettend veel respect voor mensen die geloven. Meer nog, ik zal de eerste zijn om hun geloofsvrijheid te verdedigen, en ja, zelfs om ervoor te zorgen dat iedereen zijn geloof actief kan beleven, op de manier zoals hij of zij dat wenst. In mijn 16 jaar als schepen bevoegd voor de erediensten in Gent, heb ik met de kerkbesturen en geloofsgemeenschappen een band opgebouwd van wederzijds respect en samenwerking. Ik ben een vrijzinnig-humanist, geen antiklerikaal. Overigens wil ik mijzelf nooit definiëren aan de hand van wat ik niet ben.

Waar ik het wel moeilijk mee heb, is met mensen die proberen hun moraal op te dringen aan anderen. Jawel mijnheer Mehdi, het zal u misschien verrassen, maar moraal en ethiek zijn minder eenduidig dan u denkt. Wat voor de ene moreel aanvaardbaar is, is dat voor de andere misschien niet. Vrijzinnig-humanisten en liberalen hebben geen bekeringsdrang, zijn niet overtuigd dat zij als enige de Waarheid in pacht hebben (mocht er al zoiets bestaan als een universele Waarheid). Wij willen elke mens de vrijheid geven om zijn eigen leven zin te geven, en dus ook te beslissen wanneer dat leven voor hem of haar niet langer ‘zinvol’ is.

Of het nu gaat om euthanasie, of om abortus, de grondslag is hetzelfde: als vrijzinnig-humanisten en liberalen verzetten we ons tegen het idee dat iemand anders bepaalt wat ik doe met mijn lijf en mijn leven. Dergelijke morele slavernij is niet meer van deze tijd. Indien mensen zich vrijwillig en bewust willen onderwerpen aan bepaalde morele regels vanuit de ‘club’ waartoe ze (al even vrijwillig) behoren, dan hebben ze daar het volste recht toe. 

De keuze tussen palliatieve zorg en euthanasie is trouwens niet of-of, maar en-en.

Dat is dan ook het verschil tussen ons, mijnheer Mahdi. Wij verplichten niemand tot euthanasie, of tot abortus. We ontzeggen ook niemand palliatieve zorg. Confessionele partijen en religieuze instanties hebben eeuwenlang wel het privilige opgeëist om mensen te verplichten langer te lijden, hun eigen zijn letterlijk te verliezen in het geval van dementie, ongewenst zwanger te zijn en een kind op te wereld zetten, en daar in sommige gevallen zelfs te sterven.

Ik roep u dus op om daarmee nu en voor altijd te stoppen. Waar denkt u het recht vandaan te halen om uw ethisch kader aan anderen op te dringen? En vooral, waar denkt u het recht vandaan te halen om wie uw visie niet deelt, weg te zetten als iemand zonder morele grenzen? Dit zinnetje van u is een besmuikte, achterbakse manier (het woord tsjeverij is ergens voor uitgevonden) om die mensen weg te zetten als barbaren, moordernaars, verdorven geesten. Als de duisternis, als Satan (lang geleden dat we dat woord nog zijn tegengekomen).

Beste Sammy Mahdi, ik hoop oprecht dat u het licht heeft gezien, en effectief wil meestappen in het versterken van individuele mensenrechten als abortus en euthanasie. U kan dat bewijzen door hier en nu uw chantage uit het regeerakkoord te halen, en toe te laten dat de wetsvoorstellen die al jaren stof liggen te vergaren, gestemd worden. Ik vraag u niet (laat staan dat ik u zou verplichten) om deze mee goed keuren. Maar stop dus met een meerderheid in dit land, in en buiten het parlement, te gijzelen. En stop vooral met denken dat u de enige bent met een ethisch besef. Het zou u als mens, en zelfs als gelovige, sieren. Ik wens het u toe.

 Christophe Peeters

Voorzitter van de Gemeenteraad en de OCMW-raad Gent