All in Boeken
Uwe Neumahr schreef een uitermate verrassend en razend interessant boek over het eerste Neurenberger Proces, direct na de oorlog georganiseerd door de geallieerden. Daartoe werd een tribunaal opgericht en de Amerikanen, Engelsen, Fransen en de Russen leverden ieder daarvoor gekwalificeerde rechters. Dit tribunaal werd enerzijds geroemd maar er bestond ook veel kritiek op. Veel gerenommeerde schrijvers lieten er hun licht over schijnen. Recensie door Enno Nuy.
Alicja Gescinska, die nog maar 42 jaar is, heeft al een indrukwekkend oeuvre bijeen geschreven. In 2021 verscheen haar interviewboek Denkers van vandaag, voor de wereld van morgen waarin ze een filosofisch diepgaand gesprek voerde met hedendaagse intellectuelen die bereid waren om zonder dogma’s met haar in dialoog te gaan. Het resultaat is een bijzonder verfrissend relaas waarin de protagonisten inzoomen op hun positie in de wereld en de grote vraagstukken van deze tijd. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In Logboek Slauerhoff zijn dagboekaantekeningen en reisverslagen van de rusteloze schrijver en dichter Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936) samengebracht. Fraai uitgegeven ook. En vanaf de eerste pagina word ik opnieuw gegrepen door deze intrigerende man die een, zo schijnt het toch, moeizaam leven leidde en zich nergens thuis voelde, niet op het land, niet in zijn vaderland, niet op zee of in den vreemde. Recensie door Enno Nuy.
De politiek van Xi heeft trekken van extreemrechts populisme en fascisme – de uitersten in het politieke spectrum raken elkaar. Hij is antifeministisch, in de Chinese politiek zijn geen vrouwen te bekennen, hij is anti-intellectualistisch, tegen bourgeoiscultuur, tegen ‘decadente’ moderne kunst (zoals Ai Weiwei), tegen homoseksualiteit. In schoolboeken gaat het om de verheerlijking van China en zet men zich af tegen westerse invloeden. Xi hemelt ook de moorddadige gruweldictator Mao weer op. Recensie door Floris van den Berg.
Mijn kind, slim kind is een zeer waardevol werk dat iedereen uit het onderwijsveld zou moeten lezen. Het is broodnodig in een tijd waarin hardnekkig zoveel pedagogische onzin circuleert. Duyck legt de vinger op de wonde van de achteruitgang van ons onderwijs en aarzelt daarbij niet tegen heilige huisjes te schoppen. Het geheel geeft bruikbare tips, is zeer degelijk wetenschappelijk onderbouwd en bovendien vlot en humoristisch geschreven. Recensie door Astrid Elbers.
De duivel in elk van ons is een bijzonder rijk boek waarin Christophe Busch stilstaat bij de uiteenlopende elementen die zorgen voor normalisering en radicalisering van geweld. Het verleden herhaalt zich weliswaar niet, aldus de auteur, maar leren uit het verleden is mogelijk door te kijken naar patronen die vroeger voorkwamen en nu terug zijn. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De kern van mijn liberale overtuiging ligt in het belang van vrijheid en individualisme, waarbij het individu verantwoordelijkheid draagt tegenover zichzelf, medemens, samenleving en natuur. Fons Van Dycks visie op het balanceren van krachten als verkennen, verbinden, verdedigen en veroveren weerspiegelen deze liberale waarden. Het benadrukt de noodzaak van individuele verantwoordelijkheid en het streven naar ten bate van het algemeen welzijn. Recensie door Ivan Vandermeersch.
Ik kan me vinden in de kernboodschap van het boek. We moeten aan de slag, we mogen niet bij de pakken blijven zitten, en hebben absoluut geen tijd om tijd te verliezen. Lange regeringsonderhandelingen die blijven plakken in socialistische symboliek of nationalistische romantiek kunnen we missen als kiespijn. De Croo heeft gelijk dat we moeten zoeken naar middelen om land en partij een versnelling hoger te laten schakelen. Recensie door Maarten De Bousser.
“De recalcitrantie van mijn filosoferen is erin gelegen dat de meeste mensen het niet met mij eens zullen zijn of het er misschien deels mee eens, maar geen lor geven om de consequenties die een bepaalde conclusie voor hun levensstijl heeft, zoals veganisme of het stoppen met vliegen,” schrijft filosoof Floris van den Berg. Dat is al even slikken, want hoezeer ik de auteur bewonder om zijn rechtlijnigheid en consequent denken, toch ben ik geen veganist en soms neem ik het vliegtuig. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Wat is humanisme eigenlijk? In ieder geval is het altijd een persoonlijke zaak. Maar laten we, zoals E.M. Forster ons voorhield, vooral op zoek gaan naar wat ons verbindt. Nadenken over menselijk leven zonder bovennatuurlijke verklaringen benadrukt wellicht een van de essenties van het humanisme. Een andere humanistische kerngedachte is dat we de zin van ons leven zoeken in onze relaties en de banden die we hebben met elkaar. Recensie door Enno Nuy.
De open samenleving en haar vijanden van de Oostenrijks-Britse filosoof Karl Raimund Popper wordt algemeen beschouwd als een sleutelwerk in de wereldgeschiedenis. Volgens de Britse krant The Times is het ‘een van de belangrijkste boeken van de eeuw’ en Bertrand Russell noemde het ‘een werk van het allergrootste belang, dat gelezen moet worden vanwege de meesterlijke kritiek op de vijanden van de democratie van vroeger en nu’. In meer dan 800 bladzijden opent Popper een regelrechte aanval op de ideeën van Plato, Hegel en Marx
Eeuwenlang werd de vrouw behandeld als een stuk eigendom van de man, eerst van de vader, nadien van de echtgenoot en later zelfs van de zonen. Pas tijdens de Verlichting kwamen er stemmen op om mannen en vrouwen een gelijkwaardige status toe te kennen. Denkers als Condorcet, Thomas Paine en Cesare Beccaria zetten de eerste stappen om vrouwen gelijke rechten toe te kennen. Maar de eerste echte feministe was Mary Wollstonecraft met haar Pleidooi voor de rechten van de vrouw. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Shibli schrijft in spaarzame zinnen, ze schrijft meer niet dan wel en toch is het alsof je de ik-persoon heel dicht op de huid kunt volgen, aan kunt voelen. Uiterst sober proza maar van een enorme zeggingskracht. Dit is een boek dat pijn doet omdat het je van de eerste tot de laatste bladzijde confronteert met het menselijk onvermogen. Shibli klaagt aan zonder aan te klagen. Zij schreef een verhaal dat tot nederigheid dwingt. Een indrukwekkend boek. Recensie door Enno Nuy.
Dat Van Rossem humanist is – ook al labelt hij zichzelf niet zo – moge duidelijk zijn: hij is voor democratie, voor vrijheid, tegen de monarchie, voor wetenschap, voor de verzorgingsstaat en hij is atheïst. Zijn humanisme blijkt uit een opmerking als: ‘Als ik met één voornemen mijn volwassen leven begonnen ben, dan is het toch wel om mijn kinderen nooit, onder geen enkele omstandigheid, te slaan.’ Religies vindt hij ‘een soort complottheorie’ en het idee van een hemel ‘krankjorum en volstrekt infantiel’. Recensie door Floris van den Berg.
Vrouwonvriendelijkheid, daar passen we voor. Maar met rechtse of conservatieve standpunten, mogen we daar nog steeds smakelijk mee lachten? Niet als het van de Belgische academicus Andreas De Block afhangt. Het moet gedaan zijn met ‘het systematisch ridiculiseren van rechts.’ Recensie door Jan-Willem Geerinck.
Onlangs, in 2021, zijn in Frankrijk niet eerder gepubliceerde teksten van Céline opgedoken. Céline heeft altijd volgehouden dat er nog teksten van hem zouden moeten zijn maar dat die gestolen waren. Men twijfelt sterk aan de juistheid van die bewering. Hoe het ook zij, het eerste deel van die documenten is nu gepubliceerd onder de titel Oorlog. Recensie door Enno Nuy.
Sonderbehandlung, eufemisme voor vernietiging. Filip Müller, jood van geboorte, kwam in 1942 terecht in de ovens van Auschwitz en werkte daar tweeëneenhalf jaar. Omdat hij Geheimnisträger was had hij gedood moeten worden maar hij overleefde niet alleen deze hel maar ook de dodenmarsen aan het einde van de oorlog. Al in de allereerste alinea’s van dit onvoorstelbare boek belanden we in de meest verschrikkelijke geweldsorgieën van de nazi’s. Recensie door Enno Nuy.
In de achterliggende eeuwen kregen de Russen één keer de gelegenheid democratie te proeven. Maar Gorbatsjov werd prompt ingewisseld voor de vermakelijke malloot Jeltsin die niets beters wist te verzinnen dan de weg te bereiden voor Poetin die met de grootst mogelijke haast door de Russen op het schild werd gehesen. Poetin herschreef eigenhandig de Russische geschiedenis en viel prompt zijn buurlanden binnen. Recensie door Enno Nuy.
De pijl van de tijd gaat altijd van het nu naar morgen, nooit achteruit. Van een gebied met een lage entropie naar een gebied met een hoge entropie, zoals de Tweede Wet van de Thermodynamica ons leert. Orde wordt altijd minder en daardoor wijst de pijl van de tijd naar de toekomst. Ook het heelal zal een maximale wanorde bereiken, er is dan geen energie meer, geen sterren, geen planeten, geen leven meer. Recensie door Enno Nuy.
Voor wie niet is ingewijd in de natuurkunde, en dat geldt zeer beslist voor mij, is dit geen eenvoudige kost maar als je geconcentreerd leest, laat Rovelli je een fascinerende wereld zien, ook de wereld waarin wij leven maar zo anders dan we gewend zijn. En dan wordt het ondanks de hoge mate van abstractie en de gecompliceerdheid van deze materie toch een schitterende leeservaring! Recensie door Enno Nuy.
