All in Boeken
Verhofstadt schetst met zijn boek Dagboek 1933: het gevaar van extreemrechts een donker maar scherp beeld van verwarrende tijden. Het boek vergelijkt 1933 met 2022 op 34 verschillende vlakken en vindt verrassend veel parallellen. Een actueel boek, niet alleen in het licht van het neonazinetwerk dat deze week in Duitsland werd opgerold, maar ook met het oog op de Belgische verkiezingen van 2024 .
Dit boek van Uwe Wittstock doet sterk denken aan het werk van Florian Illies die min of meer dezelfde aanpak hanteert. Wittstock zoomt nadrukkelijk in op de maand februari 1933, een cruciale maand voor cultureel Duitsland. Hitler wordt rijkskanselier en grijpt de macht. Vrijwel onmiddellijk beginnen de nazi’s met het ontmantelen van de parlementaire democratie en het opjagen van communisten en joden. En kunstenaars. Recensie door Enno Nuy.
De Vadder stelt dat het nu wel tijd wordt voor nieuwe recepten en frisse ideeën. Hij formuleert hierbij een aantal voorstellen, hoewel die eerder algemeen blijven en niet steeds even concreet uitgewerkt worden. Hoe dan ook, het is intussen wel duidelijk dat er geen pasklare oplossingen zijn. Er zijn geen eenvoudige ingrepen die het vertrouwen in de politiek meteen kunnen herstellen, en dat is ook een boodschap die duidelijk blijkt uit het boek. Recensie door Miranda Schoonacker.
De schrijvers stellen dat de wereld van de jager-verzamelaars gekenmerkt werd door gedurfde sociale experimenten en ook is het een misvatting dat landbouw zou hebben geleid tot ontstaan van privé-eigendom. Waar Hobbes ervan uitging dat de mens tot het kwade geneigd en een aangeboren drang tot bezitsvermeerdering en zelfverheerlijking heeft, stelde Rousseau een gedachte-experiment voor waarin de mens eerst in een wilde staat van egalitaire onschuld leefde om langzaam maar zeker af te glijden naar ongelijkheid. Recensie door Enno Nuy.
Een filosoof die zich onvermoeibaar inzet om kritisch denken te promoten is de Gentse filosoof, vrijdenker, humanist, scepticus, atheïst en liberaal Johan Braeckman. Zijn boek Ezelsoren. Kanttekeningen bij moeilijke kwesties (2022) is een met foto’s van Gwenny Cooman verluchte bundeling van een keuze uit zijn essays voor een breed publiek van de afgelopen 15 jaar. Recensie door Floris van den Berg.
In een open samenleving moeten alle mogelijke onderwerpen openlijk en zonder taboes besproken kunnen worden. Hoewel er veel aan seks wordt gedacht en gedaan, is het aantal toegankelijke boeken met een liberaal-humanistische inslag niet zo groot. Er zijn niet alleen vijanden van de open samenleving, zoals liberaal filosoof Karl Popper die besprak in zijn beroemde boek, er zijn ook vrienden van de open samenleving. Linda Duits is er één van. Recensie door Floris van den Berg.
“Vandaag worden er veel vragen gesteld over de betrokkenheid en (collectieve) schuld van personen, landen en instanties bij kolonisatie, oorlogsmisdaden, genocide, plundering, uitbuiting, racisme, discriminatie, enz. Het is een vraag naar de schuld van vroegere én huidige generaties. Het blijkt lastig om die op een tegemoetkomende en verantwoordelijke manier te beantwoorden.” Recensie door Karel Van Dinter.
In een passage over herkomst van mensen en culturen schrijft Magris: “De echte vraag is niet waar je vandaan komt maar waar je naar toe gaat”. En dat is een thema dat vaker terugkeert in het werk van deze Italiaanse schrijver. We weten natuurlijk allang dat de Britten niet uit Engeland kwamen en de Spanjaarden niet uit Spanje, zoals we ook weten dat zelfs het overgrote deel van de flora, waar ook ter wereld, uit exoten bestaat, van elders gekomen. Recensie door Enno Nuy.
Mary Austin schreef romans, gedichten en toneel, ze was een feministe avant la lettre, kwam op voor de rechten van indianen en Latino’s en maakte zich druk om het milieu en de verwoestende invloed van de mens daarop. Hoe ze zo enorm veelzijdig en productief kon zijn is een raadsel. Je zou zeggen dat je al een heel leven nodig hebt voor je een boek als dit Het land van weinig regen kunt schrijven. Recensie door Enno Nuy.
Niet eerder las ik werk van deze Jeroen Theunissen. Hij verlaat vrouw en twee jonge zoontjes om te gaan wandelen van het uiterst westelijke puntje van Ierland naar Istanbul, in totaal zo’n slordige 3700 kilometer. Hij gebruikt daarvoor 185 wandeldagen en loopt gemiddeld dus twintig kilometer per dag. In dit boek beschrijft hij zijn wandeltocht, zijn wederwaardigheden, overpeinzingen en associaties. Dit is het soort boek dat ik graag lees en ben benieuwd wat hij mij te vertellen heeft. - Recensie door Enno Nuy
‘Opnieuw schreef Florian Illies een fascinerend boek, ook al waagt hij zich nergens aan wetenschappelijke distantie of een diepgravender analyse. De erotomanie en de vrijgevochtenheid van het interbellum, waarvan ik nog steeds vermoed dat die zich voornamelijk tot de culturele elite beperkte, zijn fascinerend, ook al lijkt mij een dergelijke levenshouding buitengewoon vermoeiend.’ - Recensie door Enno Nuy.
Gelukkig weer eens een nieuw boek van Thijs Goldschmidt (1953) van wie ik jaren geleden diens Darwins hofvijver las, met groot genoegen. Waarom ik aarzelde over zijn vorige boek Onvoldoende liefdesbrieven weet ik niet meer. Ik zag af van aanschaf maar ga dat nu - nadat ik zijn jongste boek Wolven op het ruiterpad net uitlas - zeker alsnog doen. Ook hier betreft het een verzameling korte essays en artikelen over een groot aantal onderwerpen, ofschoon de biologie nooit ver weg is in de thematiek. Recensie door Enno Nuy.
In De zalm die lacht laat Westerman, die zelf is afgestudeerd in Tropische Cultuurtechniek en onder meer in Zuid-Amerika kleinschalige waterdammen heeft gebouwd, zien hoezeer er zich in de loop van een enkele generatie een paradigmaverschuiving heeft voltrokken in het denken over landschapsingrepen door de mens. Liet de schrijver zich nog leiden door de behoeften van de mens, de kleine boer die zijn land moest irrigeren om te kunnen leven, nu overheerst het idee dat de mens onderdeel van de natuur is. Recensie door Enno Nuy.
Mensen behandelen als loutere slachtoffers van de omstandigheden, infantiliseert en ontmenselijkt hen. Paradoxaal genoeg, als we mensen als morele gelijken behandelen die hun eigen keuzes mogen maken, is de uitkomst daarvan onvermijdelijk sociale ongelijkheid. Meritocratie is de ideale manier om met die paradox om te gaan. Door mensen aan te sporen hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen, ontdekken en ontwikkelen ze precies dat wat hen menselijk maakt. Recensie door Astrid Elbers.
Veertien korte verhalen over de kustlijn van een land, Denemarken in dit geval. Veertien taaljuweeltjes over de strijd van mensen tegen het water, over geschiedenis en geschiedenissen, over herinneringen en cultuur. Dit zijn de boeken die ik lezen wil. Wij bezochten dit jaar voor het eerst Kopenhagen en namen ons voor komend jaar hier terug te keren. Ik heb mijn ideale reisgids al gevonden! De Deense Dorthe Nors is een Europees schrijfster die een ruim lezerspubliek verdient. Recensie door Enno Nuy.
Denken in het donker is een spannend boek met een hele reeks filosofische beschouwingen bij de performances op het Utrechtse SPRING Performing Arts Festival. Floris van den Berg geeft een caleidoscopisch beeld van hedendaagse creatieve theatermakers die politieke, sociale en maatschappelijke thema’s op een kunstzinnige manier aan bod brengen. Zaken waarover men moet nadenken. Maar is het allemaal kunst? Recensie door Dirk Verhofstadt.
Zelden las ik een meer authentiek boek over wat de twee wereldoorlogen en de Holocaust met mensen gedaan heeft. Tussen Oder en Zenne van Joseph Pearce is als een rollercoaster van geluk naar verdriet en omgekeerd. Ja, we weten met cijfers en tabellen hoeveel mensen toen geleden hebben, maar wat het juist met hen gedaan heeft, komen we hier te weten. Daarom heb ik dit boek niet gewoon gelezen, maar verslonden. Vijf sterren, geen enkele minder. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Roel Bentz van den Berg herinner ik mij van de VPRO-radio, in de jaren zestig toen hij mij Bob Dylan en the Byrds liet horen. Later is hij gaan schrijven maar dit is voor het eerst dat ik mij een boek van zijn hand aanschafte. Essays onder de fraaie titel De straatwaarde van de ziel. Daar gaat het boek ook over, over dat vrijwel onvertaalbare woord ‘soul’. Hoewel… Recensie door Enno Nuy.
Robin DiAngelo wil dat witte mensen het boetekleed aantrekken – en aanhouden! ‒ en hun privileges afstaan aan niet-witte mensen. Witte mensen moeten in hun boetekleed levenslang op cursus en worden heropgevoed. De witte mens moet hervormd worden tot een Nieuwe Mens die de dogma’s van de woke ideologie zonder morren accepteert en zich daarnaar gedraagt. Recensie door Floris van den Berg.
Optimism is a moral duty, zo hebben Jan Deschoolmeester en Thomas Rotthier goed begrepen. Dat illustreren ze rijkelijk in hun debuut “De wereld red je niet met minder.” In een kleine 300 pagina’s brengen de auteurs een pleidooi voor een technologisch-optimistisch vooruitgangsdenken inzake ecologische thema’s in de vorm van een toegankelijk overzicht van ecomodernistisch denken naar het brede publiek. Recensie door William L.E. Mostmans.
