All tagged Polen
Hoe het ook zij, niemand kan erom heen dat Jan Karski de wereld al in 1942 kond deed van het afschuwelijke lot dat de (Poolse) joden beschoren was, nog even afgezien van het feit dat de nazi’s al in de vroege jaren dertig concentratiekampen oprichtten en je moest wel grenzeloos naïef zijn te willen geloven dat wie daar opgeborgen werd er zonder kleerscheuren van af zou komen. Recensie door Enno Nuy.
Het boek begint met de knak die hoorbaar is als de nek van Hans Frank breekt, ter dood gebracht door de galg. Daarna vergezelt en becommentarieert de zoon zijn vader vanaf zijn jeugd en verhaalt van diens leven en werken tot aan de dag die 16 oktober 1946 heette. De zoon laat al in de eerste regels weten hoe hij tegenover zijn vader staat als hij schrijft “goddank terechtgesteld” en “jij, in water oplosbaar nazi-monster”. Recensie door Enno Nuy.
De Poolse rechtsstaat is er zo slecht aan toe dat verschillende landen weigeren verdachten uit te leveren. Warschau ontkent principieel de voorrang van de Europese rechtsspraak, wat elke Europese samenwerking onmogelijk maakt. In Hongarije is elke tegenmacht aan de kant geschoven – media en middenveld, academisch of politiek – zodat het land volgens internationale organisaties niet meer onder de noemer ‘democratisch’ valt. Waar de rechtsstaat verdwijnt, vervaagt Europa.
Het centrale thema in het werk van Mysliwski is juist dat geheugen, het herinneren. In De horizon schreef hij: “Want vastheid van het geheugen is de maat van de wanhoop en wanhoop is immers niets anders dan de trotse en geduldige verbintenis van de mens met zichzelf”. In deze roman schrijft hij: “Het verleden maakt zich altijd ondergeschikt aan het huidig beleefde moment.” Nooit kunnen we zeker zijn dat de werkelijkheid was zoals we ons die herinneren. Recensie door Enno Nuy.
De roman vertelt het verhaal van de Volksduitser Duka of George Kempf uit Kroatië die als gedwongen vrijwilliger of dwangwillige door de SS wordt gerekruteerd en vervolgens in Polen gestationeerd wordt. Snajder schrijft onomwonden over het Poolse antisemitisme, iets waar de huidige machthebbers in Polen allergisch voor zijn, ze ontkennen dat het ooit bestaan zou hebben, wie heden ten dage over Poolse concentratiekampen spreekt wordt vastgezet en veroordeeld. - Recensie door Enno Nuy
Szablowski wil in de eerste plaats aan de alarmbel trekken. ‘Een groot deel van de wereld,’ aldus de auteur, ‘verkreeg de vrijheid zonder daarop voorbereid te zijn. In de meest extreme gevallen kwam die vrijheid onverwacht of was ze zelfs ongewenst.’ Nu ze er is, is het de taak van de overheid om de vrijheid in goede banen te leiden. En hier loopt het dus vaak mis. Toen de zieke Fidel Castro in 2006 zijn taken aan zijn broer overliet, hoopten vele Cubanen dat het land zou veranderen. Maar niet meteen. Recensie door Joseph Pearce.
De strijd om de democratie wordt, zo toont dit boek, gestreden op verschillende fronten en tegen verschillende vijanden. Alles draait om het begrip ‘weerbare democratie’. Rijpkema keilde het in zijn alom gelauwerde proefschrift Weerbare democratie (2015) als een stoeptegel in de vijver van het publieke debat. Sindsdien is het een buzzword, en terecht: de vraag hoe weerbaar (en kwetsbaar) ons gekoesterde stelsel is, kan niet vaak genoeg worden gesteld. Recensie door Geerten Waling.
Negatieve vrijheid is de afwezigheid van externe dwang of inmenging zodat de mens kan doen en laten wat hij wil. Positieve vrijheid is de aanwezigheid van een concreet vermogen om te doen wat je wenst en behoort te doen. Om dat vermogen te concretiseren is er dus inmenging van de overheid nodig in de vorm van onderwijs, sociale voorzieningen, publieke diensten, enz. In haar boek De verovering van de vrijheid houdt de Poolse filosofe Alicja Gescinska een vurig pleidooi voor de positieve vrijheid. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Mijn leven is het levensverhaal van de Duitse literatuurcriticus Marcel Reich-Ranicki die in 1920 geboren werd in het Poolse Wloclawek in Polen uit een Poolse vader en een Duitse moeder. Zelf typeerde hij zich eens als 'een halve Pool, een halve Duitser en een hele jood', een combinatie die zijn ganse leven zou bepalen. Zijn ouders gaven hem de voornaam Marcel, een christelijke naam om hem te beschermen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Vanaf de start van de Operatie Barbarossa in de zomer van 1941 werden de Joden systematisch vermoord. Ouders probeerden hun kinderen te verstoppen of mee te geven aan lokale boeren om ze, vaak voor veel geld, weg te stoppen voor de Duitse moordenaars en hun handlangers. Appelfeld verhaalt hoe een Joodse moeder wanhopig poogt zo’n boer te vinden voor haar zoon. Dat is niet eenvoudig want op het helpen van Joden staat de doodstraf en de boeren zelf ‘kennen geen naastenliefde maar worden gedreven door winstbejag’. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Met Vinexvrouwen levert Naima El Bezaz opnieuw een opmerkelijk boek af dat heel wat lezers zal irriteren omdat ze hen een spiegel voorhoudt. En wat daarin te zien is, is niet zo fraai. Zowel de autochtonen als de nieuwkomers moeten het ontgelden. Blijkbaar is het des mensen om zichzelf ‘goed’ en ‘eerbaar’ te vinden. Maar in de realiteit zijn we doorgaans net het tegenovergestelde. De vrees voor de ‘Ander’ zit er diep in, en daar spelen populistische politici en partijen handig op in. Recensie door Dirk Verhofstadt.
