All in Boeken
In zeven essays beschrijft Annie Dillard hoe moeizaam haar boeken tot stand komen. Of meer in het algemeen hoe moeizaam een creatief proces kan verlopen. De schrijver die een writer’s block vreest, de schilder die maar niet geïnspireerd wil raken. Ze vertelt over andere kunstenaars die worstelen met hun talent, die overmand worden door twijfel maar desalniettemin vasthouden aan wat hen drijft, een alternatief lijkt niet aanwezig of dan toch zeker onbespreekbaar. Recensie door Enno Nuy.
Je hoeft je niet schuldig te voelen als je vlees eet of melk drinkt als je aan dit boek begint. De auteur heeft dit boek natuurlijk niet geschreven om de lezer te beledigen. Vrijwel iedereen is opgegroeid met vlees, vis, en huisdieren om zich heen. Met vragen als: “Wat zou je denken als je hond - of die van een familielid - behandeld zou worden als een varken in een grote varkensstal?” of “Wat betekenen de termen ‘welzijn’ en ‘een goed leven’ voor dieren in de bio-industrie?” kun je jezelf soms echter wel in ongemakkelijke situaties vinden. Recensie door Sven Borghart.
Ik heb de schrijver Krasznahorkai leren kennen als een cynicus die weinig hoop voor onze menselijke soort koestert, maar desondanks lees ik zijn boeken enorm graag, ik kan er niet omheen. Weerspreken kan ik hem niet en bovendien: de schrijver deprimeert me niet omdat hij een fantastisch verhalenverteller is en over een onuitputtelijke fantasie beschikt. Dit Oorlog en oorlog heb ik in één ruk uitgelezen. Recensie door Enno Nuy.
Godsdienst is fantastisch is een prachtig essay over religies die als bindmiddel zouden moeten functioneren maar al te vaak ontaarden in splijtzwammen. De kwalificatie ‘fantastisch’ moeten we hier niet overdrachtelijk maar letterlijk nemen. Maar voor we bij die conclusie zijn aangeland schrijft van Ewijk: “Maar als de Deense filosoof Sören Kierkegaard in zijn Johannes Climacus zegt dat geloven begint met twijfelen, is het mijn ervaring dat twijfelen met geloven begint”. Recensie door Enno Nuy.
De uitdijing van het heelal blijft een intrigerende aangelegenheid. We weten dat alle kosmische afstanden in 1,4 miljoen jaar met 0,01 procent toenemen, wat overeenkomt met een Hubbleconstante van ongeveer 70 km per seconde per megaparsec. Juist daarin ziet men het bewijs voor het bestaan van donkere energie. De snelle uitdijing is echter veel sneller dan verwacht werd op basis van het kosmologisch concordantie model. Tot de dag van vandaag is hiervoor geen sluitende verklaring gevonden. Recensie door Enno Nuy.
Een aanrader voor iedereen die iets wil begrijpen van de zoektocht van de mens naar de geheimen en de samenhang van de natuur, culminerend in het spectaculaire en baanbrekend werk van Darwin en Wallace: de evolutieleer. Als iets de mensheid op weg geholpen heeft iets meer te begrijpen van haar eigen oorsprong, dan is het wel het eindeloze zoeken en interpreteren van Charles Darwin, dwars tegen zijn geloofsovertuiging in. Het werk van Darwin kan nooit overschat worden. – Recensie door Enno Nuy
Laat ik benadrukken dat ik niets moet hebben van het zo populaire wokeisme. Ik beschouw het als een onzindelijke en contraproductieve denktrant die weinig van doen heeft met een echt kritische geest. Het is dogmatiek van de kwalijkste soort waarbij de vrijheid van meningsuiting onmiddellijk het onderspit delft. Tegelijkertijd zou ik het als een vorm van beschaving zien wanneer we het standbeeld van J.P. Coen uit de openbare ruimte zouden verwijderen maar dat heb ik elders al uitgebreid toegelicht. Recensie door Enno Nuy.
Weergaloos beschreef Bernard Dewulf hoe zijn dochtertje één voor één de letters van een zin leest, blij van verwondering dat die samen een woord vormen. Elke ouder herkent dat beeld, de zesjarige vingers puntend op het blad, van letter naar letter, van woord naar woord. En een vriend stelt hem voor het te filmen. ‘Want zij zullen het vergeten en wij zullen het verbloemen.’ Dat deed Dewulf ook, maar dan op zijn eigen manier. Hij heeft de film van hun jonge leventjes met woorden subliem vastgelegd. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Op enig moment werkte een kwart van de Engelse bevolking in de textielindustrie en toen de mechanisatie voortschreed ontstond al snel een tekort aan arbeidskrachten. Eind achttiende begin negentiende eeuw kwam de kinderarbeid tot ontwikkeling. Coulthard schetst een schokkende en schaamteloze geschiedenis. Die kinderarbeid zou niet alleen in Engeland maar ook in Amerika tot ver in de negentiende eeuw staande praktijk blijven. Met textielstad Bradford als tragisch dieptepunt. Recensie door Enno Nuy.
Knap hoe Ans Hekkenberg erin slaagt deze razend lastige materie toch toegankelijk te maken voor een leek zoals ik. Het helpt als je al wel wat ingelezen bent in de materie, maar de minimale vereiste voor het lezen van deze inleidende verkenning is belangstelling en nieuwsgierigheid. Zou zij dieper in deze materie duiken dan zou ook ik vermoedelijk snel af moeten haken. Nu laat ze me achter met het gevoel dat ik er toch iets van begrepen heb. Recensie door Enno Nuy.
Een voortreffelijke studie, dit Duitsland van Walser Smith dat weliswaar in een bestek van slechts vijfhonderd pagina’s ruim vijfhonderd jaar geschiedenis behandelt en dus per definitie niet volledig en uitputtend zijn kan. Maar hij is er wel in geslaagd inzichtelijk te maken hoe uiteindelijk het Dritte Reich kon ontstaan uit de chaos van de Weimarrepubliek, die schuchtere pogingen van de natiestaat die pas in 1919 haar Grondwet kreeg, nadat er in de voorgaande eeuwen slechts sprake was van een statenbond. Recensie door Enno Nuy.
Consistentie in redenering is een handelsmerk van Floris van den Berg, waar velen van ons nog iets van kunnen leren. Immers, als hij verkrachting niet kan noemen als voorbeeld, wat dan wel? Mag hij wel andere gevoelige onderwerpen opbrengen of ook liever niet? Deze lijn van denken kan, zoals gezegd, ongemakkelijk kunnen worden gevonden. Extreem zelfs. Radicaal. Onsympathiek. Maar ik kan hem door het gehele boek echter niet op een denkfout betrappen. Recensie door Sven Borghart.
Van Bokkum toont ons hoe eilanden, bergen en rivieren grenzen bepaalden, hoe exclaves ontstonden, waar liniaalgrenzen werden getrokken, waar land werd gedeeld en hij wijdt ook een hoofdstuk aan de grensabnormaliteiten op Nederlandse bodem en in de overzeese gebiedsdelen. Grenzen bestaan omdat mensen de wereld hebben opgedeeld in natiestaten. Grenzen hebben dus alles van doen met politiek, nationalisme en volksidentiteiten en zijn soms aanleiding tot vijandigheden over en weer. Recensie door Enno Nuy.
Dirk Verhofstadt in gesprek met Johan Braeckman is gekenmerkt door de verdieping in een bevattelijke dialoogvorm van pertinente onderwerpen, zoals de evolutietheorie, irrationaliteit, de plaats van religie, humanisme en atheïsme in de maatschappij. Hun kennis werkt verruimend zeker als de actoren van de dialoog de knepen van het vak onder de knie hebben om een glashelder vertoog in een alledaagse taal op te bouwen. Recensie door Hendrik Vanmassenhove.
Het centrale thema in het werk van Mysliwski is juist dat geheugen, het herinneren. In De horizon schreef hij: “Want vastheid van het geheugen is de maat van de wanhoop en wanhoop is immers niets anders dan de trotse en geduldige verbintenis van de mens met zichzelf”. In deze roman schrijft hij: “Het verleden maakt zich altijd ondergeschikt aan het huidig beleefde moment.” Nooit kunnen we zeker zijn dat de werkelijkheid was zoals we ons die herinneren. Recensie door Enno Nuy.
Dit is een heel belangrijk boek. Terwijl met de coronacrisis velen de weg inslaan van de confrontatie en polarisatie, zoekt de moraalfilosoof bedachtzaam, kritisch en rationeel naar concrete oplossingen. Hij reikt handvaten aan om op een genuanceerde manier de tegenstellingen te overbruggen. Het zou dan ook breed gelezen moeten worden en deel uitmaken van het publieke debat. Voor Loobuyck is de centrale vraag hoe we harmonieus met elkaar kunnen samenleven, en hoe we vrijheid, veiligheid en solidariteit zo goed mogelijk kunnen combineren. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Regen is de resultante van vier krachten: zon, zee, wind en terrein. Waar lucht stijgt is regen het overvloedigst. En Barnett noteert voor alle duidelijkheid: “In de afgelopen paar decennia hebben proxy-indicatoren gereconstrueerd uit jaarringen van bomen, piepkleine pollenkorrels uit eeuwenoude moerassen en kernen die uit gletsjers, bodemlagen van meren en de oceaanbodem zijn geboord, diepgaande verbanden onthuld tussen menselijke vooruitgang, dorheid en regen.” – Recensie door Enno Nuy
Want de aarde heeft een oneindig tragere hartslag dan de kostgangers die haar bewonen. Schrijft Mathijs Deen als hij ons duidelijk wil maken dat de kostgangers zich meestal niet bewust zijn van het huis dat ze bewonen. Wij zijn zo gewend aan onze omgeving dat we die bijna als vanzelfsprekend beschouwen, de status quo. Maar wie zijn zintuigen gebruikt, ziet dat er van vanzelfsprekendheid geen sprake is, dat ook onze natuurlijke omgeving constant in beweging is, al was het maar onder invloed van onze eigen soort. Recensie door Enno Nuy.
“Altijd weer toont Delphine Lecompte ons de zelfkant van de samenleving waar ze meer waarachtigheid en authenticiteit tegenkomt dan in die officiële, laten we zeggen burgermaatschappij. Die zelfkant is haar eigenlijke biotoop, daar voelt ze zich thuis, daar is plaats noch ruimte voor morele verontwaardiging of burgerfatsoen en dat is, toch zeker voor haar, een verademing. En daarom ook de titel van dit uiteindelijk wel degelijk overtuigend boek.” – Recensie door Enno Nuy
In deze unheimische maar intelligent geschreven roman is sprake van een wereldstaat die de kenmerken van een stalinistische en een nationaalsocialistische staat heeft. Twee van de meest misdadige ideologieën van de moderne mens waarmee de schrijfster in de jaren 30 kennis maakte. Een onaangenamer klimaat dan in deze roman geschetst is nauwelijks denkbaar ook al lijken alle ‘medesoldaten’ zoals burgers hier worden genoemd zich zonder protesten neer te leggen bij hun samenleving zonder vrijheid. Recensie door Enno Nuy.
