All in Boeken
Knap hoe Ans Hekkenberg erin slaagt deze razend lastige materie toch toegankelijk te maken voor een leek zoals ik. Het helpt als je al wel wat ingelezen bent in de materie, maar de minimale vereiste voor het lezen van deze inleidende verkenning is belangstelling en nieuwsgierigheid. Zou zij dieper in deze materie duiken dan zou ook ik vermoedelijk snel af moeten haken. Nu laat ze me achter met het gevoel dat ik er toch iets van begrepen heb. Recensie door Enno Nuy.
Een voortreffelijke studie, dit Duitsland van Walser Smith dat weliswaar in een bestek van slechts vijfhonderd pagina’s ruim vijfhonderd jaar geschiedenis behandelt en dus per definitie niet volledig en uitputtend zijn kan. Maar hij is er wel in geslaagd inzichtelijk te maken hoe uiteindelijk het Dritte Reich kon ontstaan uit de chaos van de Weimarrepubliek, die schuchtere pogingen van de natiestaat die pas in 1919 haar Grondwet kreeg, nadat er in de voorgaande eeuwen slechts sprake was van een statenbond. Recensie door Enno Nuy.
Consistentie in redenering is een handelsmerk van Floris van den Berg, waar velen van ons nog iets van kunnen leren. Immers, als hij verkrachting niet kan noemen als voorbeeld, wat dan wel? Mag hij wel andere gevoelige onderwerpen opbrengen of ook liever niet? Deze lijn van denken kan, zoals gezegd, ongemakkelijk kunnen worden gevonden. Extreem zelfs. Radicaal. Onsympathiek. Maar ik kan hem door het gehele boek echter niet op een denkfout betrappen. Recensie door Sven Borghart.
Van Bokkum toont ons hoe eilanden, bergen en rivieren grenzen bepaalden, hoe exclaves ontstonden, waar liniaalgrenzen werden getrokken, waar land werd gedeeld en hij wijdt ook een hoofdstuk aan de grensabnormaliteiten op Nederlandse bodem en in de overzeese gebiedsdelen. Grenzen bestaan omdat mensen de wereld hebben opgedeeld in natiestaten. Grenzen hebben dus alles van doen met politiek, nationalisme en volksidentiteiten en zijn soms aanleiding tot vijandigheden over en weer. Recensie door Enno Nuy.
Dirk Verhofstadt in gesprek met Johan Braeckman is gekenmerkt door de verdieping in een bevattelijke dialoogvorm van pertinente onderwerpen, zoals de evolutietheorie, irrationaliteit, de plaats van religie, humanisme en atheïsme in de maatschappij. Hun kennis werkt verruimend zeker als de actoren van de dialoog de knepen van het vak onder de knie hebben om een glashelder vertoog in een alledaagse taal op te bouwen. Recensie door Hendrik Vanmassenhove.
Het centrale thema in het werk van Mysliwski is juist dat geheugen, het herinneren. In De horizon schreef hij: “Want vastheid van het geheugen is de maat van de wanhoop en wanhoop is immers niets anders dan de trotse en geduldige verbintenis van de mens met zichzelf”. In deze roman schrijft hij: “Het verleden maakt zich altijd ondergeschikt aan het huidig beleefde moment.” Nooit kunnen we zeker zijn dat de werkelijkheid was zoals we ons die herinneren. Recensie door Enno Nuy.
Dit is een heel belangrijk boek. Terwijl met de coronacrisis velen de weg inslaan van de confrontatie en polarisatie, zoekt de moraalfilosoof bedachtzaam, kritisch en rationeel naar concrete oplossingen. Hij reikt handvaten aan om op een genuanceerde manier de tegenstellingen te overbruggen. Het zou dan ook breed gelezen moeten worden en deel uitmaken van het publieke debat. Voor Loobuyck is de centrale vraag hoe we harmonieus met elkaar kunnen samenleven, en hoe we vrijheid, veiligheid en solidariteit zo goed mogelijk kunnen combineren. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Regen is de resultante van vier krachten: zon, zee, wind en terrein. Waar lucht stijgt is regen het overvloedigst. En Barnett noteert voor alle duidelijkheid: “In de afgelopen paar decennia hebben proxy-indicatoren gereconstrueerd uit jaarringen van bomen, piepkleine pollenkorrels uit eeuwenoude moerassen en kernen die uit gletsjers, bodemlagen van meren en de oceaanbodem zijn geboord, diepgaande verbanden onthuld tussen menselijke vooruitgang, dorheid en regen.” – Recensie door Enno Nuy
Want de aarde heeft een oneindig tragere hartslag dan de kostgangers die haar bewonen. Schrijft Mathijs Deen als hij ons duidelijk wil maken dat de kostgangers zich meestal niet bewust zijn van het huis dat ze bewonen. Wij zijn zo gewend aan onze omgeving dat we die bijna als vanzelfsprekend beschouwen, de status quo. Maar wie zijn zintuigen gebruikt, ziet dat er van vanzelfsprekendheid geen sprake is, dat ook onze natuurlijke omgeving constant in beweging is, al was het maar onder invloed van onze eigen soort. Recensie door Enno Nuy.
“Altijd weer toont Delphine Lecompte ons de zelfkant van de samenleving waar ze meer waarachtigheid en authenticiteit tegenkomt dan in die officiële, laten we zeggen burgermaatschappij. Die zelfkant is haar eigenlijke biotoop, daar voelt ze zich thuis, daar is plaats noch ruimte voor morele verontwaardiging of burgerfatsoen en dat is, toch zeker voor haar, een verademing. En daarom ook de titel van dit uiteindelijk wel degelijk overtuigend boek.” – Recensie door Enno Nuy
In deze unheimische maar intelligent geschreven roman is sprake van een wereldstaat die de kenmerken van een stalinistische en een nationaalsocialistische staat heeft. Twee van de meest misdadige ideologieën van de moderne mens waarmee de schrijfster in de jaren 30 kennis maakte. Een onaangenamer klimaat dan in deze roman geschetst is nauwelijks denkbaar ook al lijken alle ‘medesoldaten’ zoals burgers hier worden genoemd zich zonder protesten neer te leggen bij hun samenleving zonder vrijheid. Recensie door Enno Nuy.
Bonen communiceren met elkaar door middel van een netwerk van schimmels dat alle bomen met elkaar verbindt. Dat netwerk lijkt op het menselijk brein. Jong en oud nemen waar, ze communiceren met elkaar door chemische signalen die identiek zijn aan onze neurotransmitters. De oudere bomen zijn in staat waar te nemen welke zaailingen hun verwanten zijn. Ze voorzien ze van voedsel en water. Zulke bomen worden moederbomen genoemd. Recensie door Enno Nuy.
Lale Güls boek Ik ga leven is een van de beste pleidooien die ik ooit heb gelezen voor het recht op zelfbeschikking, het recht om je eigen leven te leiden, om zelf te bepalen wat je gelooft of niet gelooft, of je gaat huwen of niet, of je kinderen wilt of niet, welk beroep je gaat uitoefenen, waar je gaat wonen, met wie je relaties aangaat. Het is een briljante afrekening met oerconservatieve patriarchale ideeën en tradities die nog steeds talloze moslimmeisjes onder de knoet houden. Recensie door Dirk Verhofstadt.
In de Romeinse tijd bestonden veel bibliotheken waarvan die van Alexandrië met een half miljoen boekrollen de grootste was, maar die werden vernietigd door religieuze fanatici. Slechts een beperkt aantal boeken overleefde deze ramp en kwamen in het bezit van kloosters waar ze door nijvere monniken verder werden beschadigd. Om kostbaar blanco perkament te bekomen, schraapten ze de bestaande zinnen weg en vervingen ze door godsdienstige teksten. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Toen het christendom in de 4de eeuw vaste voet aan de grond kreeg binnen het Romeinse Rijk werden niet alleen ontelbare manuscripten vernietigd maar ook talloze ‘heidense’ tempels, beelden en de befaamde bibliotheek van Alexandrië. De komst van het christendom met haar miskenning van de cultuur van de oude Grieken (met uitzondering van zaken die het christendom inpaste) luidden bovendien het begin in van een eeuwenlange stilstand van natuurkundig onderzoek. Recensie door David Bakker & Fred Neerhoff
Het is alsof bij Nzume het gevoel voor verhoudingen ontbreekt: Nederland is een betere rechtsstaat met meer mogelijkheden tot ontplooiing en tot volgen van hoger onderwijs (ook voor vrouwen) dan Kameroen. Nederland is niet perfect en het heeft een verleden (met de nadruk op verleden) van kolonialisme en slavernij, maar anno nu is Nederland een welhaast gerealiseerde utopie waarin individuen de vrijheid en mogelijkheden hebben om zich naar believen te ontplooien. Recensie door Floris van den Berg.
In zijn algemeenheid geldt dat biodiversiteit op eilanden met een ontoegankelijk landschap beter beschermd is tegen menselijke invloeden zoals ontbossing. Bouwsels van dieren als mieren, bevers en spinnen beïnvloeden andere wezens. Bouwsels van mensen ook, maar schaal en tempo zijn bij de mens vele malen groter dan bij andere dieren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de mens invloed had op zowel de immigratiesnelheid als de uitstervingssnelheid. Recensie door Enno Nuy.
De economische en ecologische voordelen van digitalisering komen nauwelijks aan bod, de nadelen - met name de gevaren voor privacy - worden disproportioneel in de kijker gezet. Dit is op zich niet verkeerd, het privacybesef mag bij menig burger (en politicus!) best wel wat aangewakkerd worden. De mogelijkheden om privacy en efficiënte digitalisering te verzoenen worden echter onvoldoende toegelicht, en dat maakt van het boek eerder een (vlot leesbaar) pamflet dan een praktische gids. Recensie door Koert Van Espen.
Ik vind Pastorale een heerlijk boek omdat het zo goed geschreven is (en voortreffelijk vertaald door Catalien van Paassen). Maar ook is het een uiterst leerzaam boek omdat het goed laat zien hoe boeren de moderniteit in getrokken werden, in gedwongen haast. En Rebanks laat ons zien waar dat moderne, efficiënte boeren ons gebracht heeft, de boeren gebracht heeft. Het is een doodlopende weg, ook al zal de intensieve landbouw en veeteelt (wellicht) nooit meer helemaal afgeschaft kunnen worden. Recensie door Enno Nuy.
Zeker is dat de oorsprong van het bewustzijn in zee ligt. De chemie van het leven is aquatische chemie. Wij redden het alleen op het land omdat we een grote hoeveelheid zout water met ons meedragen. Veel van de evolutionaire ontwikkelingen die zich in de vroegste fasen voordeden en waaruit zintuiglijke waarneming, gedrag en samenwerking ontstonden, voltrokken zich dankzij het vrije verkeer van chemische stoffen in zee. Een prachtig boek hoor, dit Buitengewoon bewustzijn. Recensie door Enno Nuy.
