All tagged individualisme
Verantwoordelijk individualisme, toegepast op het tijdperk van Artificiële Intelligentie, zorgt ervoor dat de mens centraal staat. Zo kunnen we een samenleving opbouwen waarin de technologie in dienst staat van vrijheid, verantwoordelijkheid en innovatie, met respect voor onze fundamentele rechten. Het is door het ontwikkelen van kritische en autonome individuen dat we voordeel kunnen halen uit AI en tegelijk een inclusieve samenleving kunnen uitbouwen.
In zijn boek Liberalisme. Het verhaal van een idee schetst journalist Edmund Fawcett een fascinerend beeld van de opkomst, de tijdelijke ondergang, de wederopstanding en de actualiteit van het liberale denken. Dat het liberalisme kon doorbreken is een wonder op zich. De essentie ervan is immers het recht op zelfbeschikking van elke mens tegen elke totalitaire, religieuze of collectivistische onderdrukking. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het liberalisme maakt intervidualisme mogelijk, maar het is zelf geen intervidualisme. De overheid moet het mogelijk maken dat mensen steun zoeken bij elkaar, maar het mag dat zelf niet afdwingen. Als het liberalisme de premisse aanneemt dat individuen de kracht van de gemeenschap nodig hebben, doet het afbreuk aan de eigenheid van elke mens. Niet iedereen put evenveel kracht uit gemeenschapsvorming. Niet iedereen laat zijn keuzes graag leiden door de belangen van anderen.
De dualiteit van vrij te zijn en toch verbonden met anderen is eigen aan mensen. Je kan het ene niet los zien van het andere. We moeten solidair zijn om individuen te kunnen blijven. Met elkaar samenwerken om onze vrijheid te kunnen houden. Een individu alleen is alleen niet opgewassen tegen de bedreigingen van vandaag. Als we elkaar vinden, ons met elkaar verbinden om de individuele vrijheid te beschermen, lukt het wel. Individuen die intermenselijk handelen, of omgekeerd mensen die samenwerken om individuele vrijheid te garanderen: dat is de kern van wat ik intervidualisme noem.
Dat de liberale democratie in crisis is, komt niet door het individualisme, maar door het wereldwijd oprukkende nationalisme en collectivisme waarin men de vrijheid van de mens weer ondergeschikt maakt aan het volk, de natie en het collectief. Maar ik ben optimistisch. De strijd voor meer zelfbeschikking zal zich blijven doorzetten. De miljoenen mensen die in Hong Kong op straat komen voor vrijheid en democratie zijn er het levende voorbeeld van.
Eeuwenlang sloegen we elkaar de kop in. Sinds 75 jaar leven we in een continent van vrede en welvaart. Dat, en alleen dat, is de grootste prestatie van de Europese Unie en het wordt hoog tijd dat we die verdedigen. Want dank zij wie kennen we vrijheid van meningsuiting, vrijheid van geloof, vrijheid van vergaderen, vrijheid van bewegen? Dankzij de waarden die de opstellers van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens hebben vastgelegd in 1948.
Groepen zijn machtig en niet altijd zuiver op de graat. Ze kunnen manipuleren, druk zetten, uitbuiten, mensen uitsluiten, excommuniceren of integendeel net niet meer loslaten (sekten), een eigen dogmatiek ontwikkelen en daarmee makkelijk zichzelf bestendigen. De identiteit van de groep verdringt vaak genadeloos die van het individu en draagt het individu dan weinig goeds bij. Niettemin zoeken we ze op, die groepen, omdat we er, naïef als we zijn, reflectie van onszelf in ontwaren.
Jean Jacques Rousseau deugt niet. Filosofie kan levensgevaarlijk zijn. De lijst met denkers die zich in hun werken hebben verzet tegen de vrijheid van het individu en de open samenleving is lang: van Plato, Augustinus, Aquino, Hegel, Marx, Nietzsche naar Heidegger. En natuurlijk Rousseau die, volgens Bertrand Russell, pleit voor een ‘pseudo-democratic dictatorship’ waarbij de abstract en mysterieuze Algemene Wil absolute wet is en dictators kunnen spreken namens de wil van het volk. Recensie door Floris van den Berg.
Het wordt hoog tijd dat de echte progressieven in de tegenaanval gaan en de realisaties van mei 68 weer publiekelijk verdedigen en zelfs verder doorzetten. Die beweging betekende immers de definitieve doorbraak van het filosofisch liberalisme doorheen alle geledingen van de maatschappij. De vrijheid en het recht op zelfbeschikking gold niet langer als een voorrecht voor enkele gegoeden en intellectuelen, maar werd een algemene bevrijding van de mens, in het bijzonder van de vrouw, uit het keurslijf van de religieuze dogma’s.
