All tagged Kant
Is moreel gedrag vanzelfsprekend? Hannah Arendt verwerpt het en wijst naar de morele ineenstorting in nazi-Duitsland waar zelfs het gebod ‘Gij zult niet doden’ finaal werd omgekeerd tot ‘Gij zult doden’. Bij morele overwegingen over zijn gedrag kan de mens alleen bij zichzelf te rade gaan. Misdaden blijven misdaden, ook al worden ze door een regering gewettigd, aldus Arendt. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Op 7 augustus 2020 overleed de Marokkaans-Nederlands schrijfster Naima El Bezaz door zelfdoding. Ze schreef diverse, succesvolle boeken zoals De weg naar het noorden, Minnares van de duivel, De verstotene, Het gelukssyndroom, Vinexvrouwen en Meer Vinexvrouwen. Daarin had ze het vaak over de onderdrukking van de vrouw in de moslimwereld wat regelmatig leidde tot doodsbedreigingen aan haar adres. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Het utilitarisme was als denkbeweging een cruciale motor voor de morele vooruitgang die de voorbije 200 jaar is geboekt. Door menselijk geluk centraal te stellen kwamen allerlei barbaarse tradities als foltering, gruwelijke straffen, openbare executies en slavernij zwaar in diskrediet. De eenvoud van de theorie was haar kracht. Hierdoor was haar invloed op de maatschappij in eerste instantie groter dan de kantiaanse ethiek. Het utilitarisme vormde een belangrijke basis voor het klassieke liberalisme.
Moeten we pessimist worden en ons bij deze gang van zaken neerleggen? Niet volgens de auteur. Maar, we mogen niet de fout maken alles te willen weerleggen enkel met de rede. Want voor veel mensen en zelfs heel wat denkers, is de rede (het harde, droge, wetenschappelijk argument) het wapen om bestaande machtsverhoudingen of eigenbelang te beschermen. Wij moeten vooral meer inzetten op waarden en idealen. En ons vooral niet laten afschrikken door de klassieke dooddoeners. Recensie door Mark Bienstman.
Philosophy of War and Peace stippelt zonder twijfel een boeiende ontdekkingstocht uit langsheen meer dan drie millennia vol uiteenlopende opvattingen. Door verschillende verkeerde, doch wijdverspreide interpretaties van bepaalde beroemde teksten aan te kaarten en te betwisten, dagen Praet en zijn co-auteurs de lezer uit om ook over zijn of haar eigen opvattingen te reflecteren. Geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars, zou Churchill zeggen. Recensie door Veerle De Leenheer.
Volgens onderzoek liegt iedereen gemiddeld tien keer per dag. Dat lijkt vreemd maar als je grondig nadenkt over wat je op een doordeweekse dag allemaal zegt en doet, hoe je praat tegenover je vrienden en vooral tegenover je geliefde, dan zal je snel merken dat liegen een ‘normaal’ onderdeel is geworden van onze manier van communiceren. Sterker nog, liegen is volgens Jensen noodzakelijk voor je identiteitsontwikkeling en zonder de kunst van het liegen is er geen fatsoenlijke samenleving mogelijk. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Zoveel jaar geleden schreef Samuel Huntington The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order waarin hij wees op de spanning tussen beschavingen. In zijn nieuw boek Identity and violence maakt de Indische Nobelprijswinnaar Amartya Sen brandhout van deze visie. Mensen zijn niet lid van één bepaalde groep en hebben niet één specifieke en vastomlijnde identiteit. De opdeling en opsluiting van mensen in één specifieke identiteit leidt tot gevoelens van meerderwaardigheid en geweld. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Mensen streven naar veiligheid en dat op alle mogelijke terreinen. Dat gaat zowel over de strijd tegen het terrorisme, bescherming tegen inbraken, regels voor een veiliger verkeer, gezond voedsel, en dergelijke meer. Voor meer veiligheid rekenen we steeds meer op de overheid en zijn we bereid een deel van onze vrijheid op te geven. Maar is dat een goede zaak? Hierover schreef Gerben Bakker, een veiligheidsfilosoof aan de Erasmus Universiteit, het handboek Ethiek en veiligheid. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Savater opent met Kant over de Verlichting: ‘Sapere aude!’ of ‘Durf je eigen verstand te gebruiken!’ waarmee hij resoluut stelling neemt voor het het recht op zelfbeschikking van elke mens, zonder evenwel de plicht tegenover de medemens te vergeten. Zo houdt hij een gepassioneerd pleidooi voor een democratisch burgerschap waarin ‘iedereen dezelfde aanspraak kan maken op veiligheid en welzijn, maar ook dat iedereen dezelfde verplichtingen heeft daaraan bij te dragen’. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Voor Klukhuhn valt de periode van de Verlichting samen met de Gouden Eeuw van Nederland. Dat is de periode in de 17de eeuw waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een enorme bloeiperiode doormaakte op het vlak van de handel, wetenschap en kunsten. Die bloei was mogelijk door haar militaire macht, haar economische groei (mede dank zij de Verenigde Oostindische Compagnie), de technologische vooruitgang en de relatief grote mate van vrijheid en tolerantie in het land. Recensie door Dirk Verhofstadt.
