All tagged concentratiekampen
In De kampen. Geschiedenis van de concentratiekampen in Europa tijdens WOII bespreekt de Belgische historica Annemie Reyntjens de oprichting, de werking, de specificiteit, de bevrijding en het memoriaal van de belangrijkste kampen waar de gevangenen dwangarbeid moesten verrichten en/of vermoord werden. Wel staan er fouten in en ontbreken er een bibliografie en bronvermeldingen. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Henri Heimans, magistraat op rust, ging naar de presentatie van Dirk Verhofstadt’s boek Dagboek 1933. Het gevaar van extreemrechts. Hij vertelde achteraf over schriftjes met kampherinneringen en verzetsverhalen die zijn vader naliet. De rest is geschiedenis. Letterlijk. Want ze gaan beiden het spoor volgen en het verhaal vertellen van Henri’s ouders, die beiden uit de kampen terugkeerden maar er levenslange littekens van meedroegen. Recensie door Aviva Dierckx.
We komen in Auschwitz al snel een stubowa tegen, het woord is cursief gedrukt maar er zijn geen voetnoten en we tasten dus in het duister. Dan een blokowa, niet cursief maar ook niet toegelicht. Ik neem aan dat dit de blokoudste of een kapo zal zijn. Nauwelijks geklede vrouwen staan in gelid aan zee, in de vrieskou. Er komen vrachtwagens vol kale en nauwelijks geklede vrouwen voorbij. Velen van hen zijn al dood, bevroren of verzwakt en ten onder gegaan. Recensie door Enno Nuy.
Dankzij Josef Bor zal de dirigent Rafael Schächter in de herinnering blijven als een geniale verzetsman. Iemand die het Requiem van Verdi gebruikte om zijn moordenaars te confronteren met hun krankzinnig gedrag. SS’ers met koppelriemen waarop de tekst ‘Gott mit Uns’ stond, maar die intussen de grendels van hun geweten opzij hadden geschoven, ten dienste van hun waanbeeld. En zeggen dat er vandaag opnieuw mensen zijn die in naam van God of volk de meest gruwelijke misdaden begaan. Recensie door Dirk Verhofstadt.
De beelden over Bergen-Belsen vormden het begin van een wereldwijde mobilisatie tegen de barbarij en een appèl op het individueel geweten van elke mens om dergelijke mistoestanden niet langer te aanvaarden. Ze hebben hun doel niet gemist. De bergen lijken die in massagraven werden gedumpt staan op het netvlies van talloze mensen. Ze herinneren er ons aan dat in totalitaire systemen de mens geen enkele waarde heeft. Dat mensen in dictaturen net als ‘dingen’ gebruikt, ingeschakeld en uitgeschakeld worden. Recensie door Dirk Verhofstadt.
“De Jodenvervolging werd in heel Europa geaccepteerd, ja zelfs gebillijkt door de bevolking, met inbegrip van de intellectuele elite en nog het meest door de christelijke kerken,” aldus Friedländer. Een sleutelzin staat op bladzijde 196 wanneer de auteur stelt dat de moordzucht tegen de joden zo manifest in de lucht hing dat niemand er overheen kon kijken. Hiermee ondermijnt hij de stelling van historici als Michael Hesemann en Michael Burleigh die de kerk en de paus proberen vrij te pleiten van schuld. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Tussen 1582 en 1905 werd Siberië veroverd en gekoloniseerd door de Russen. Het werd ook al snel een verbanningsoord voor gewone misdadigers en politieke tegenstanders van het regime. Het doel van de verbanning was tweevoudig: straf en kolonisatie. Daniel Beer is professor geschiedenis in Londen. Hij onderzocht vele archieven in Sint-Petersburg, Moskou, Tobolsk en Irkoetsk. Hij legt uit hoe het systeem ontstond een evolueerde. Siberië is met 15,5 miljoen km² veel groter dan Europees Rusland en zelfs 1,5 zo groot als Europa.
In Birkenau vroeg Helga Herzberg aan een Duitse non wat ze in hemelsnaam misdaan had om hier gevangen te zitten. ‘Ik was onderwijzeres en ik zei dat Hitler niet deugde’, antwoordde de non. Helga werd tewerkgesteld in de Weichsel Metall Union dat handgranaten produceerde en dat was haar redding. Later kreeg ze te horen dat het bedrijf daar vier mark per week per werkende gevangene voor betaalde aan de SS. Later werd ze overgeplaatst naar het Stammlager Auschwitz, het hoofdkamp. Ze overleefde de gruwel. Recensie door Dirk Verhofstadt.
Hoe stonden de Duitsers tegenover de Jodenvervolging? Kershaw baseert zich hiervoor niet alleen op de nazi-rapporten over de stemming onder de burgers, en publicaties van de Duitse linkse oppositie in het buitenland, maar ook op dagboeken en brieven van en naar het front. Wat voor de Duitsers cruciaal was, was hun materiële toestand. Zolang die goed bleef of verbeterde, genoot het regime alle steun, inclusief de maatregelen tegenover de Joden. Als het minder ging, waren de Joden de verantwoordelijken. Recensie door Dirk Verhofstadt.
‘Tot op de dag van vandaag heeft geen enkel Duits bedrijf dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruik heeft gemaakt van slavenarbeiders zich formeel tegenover de overlevenden verontschuldigd’, schrijft Jeffreys. Het is een onthutsende vaststelling. Wie wil weten hoe de dwangarbeiders behandeld werden moet maar het Vrba-Wetzler rappor lezen of de ervaringen van Primo Levi die in de Buna-Werke in Auschwitz terechtkwam. Het kartel van de hel is een belangrijk boek dat een goed inzicht geeft in de verstrengeling van politiek, economie en industrie onder het nazisme. Recensie door Dirk Verhofstadt.
