Economisch zullen we allen verliezen – Paul De Grauwe
Trump wordt de Amerikaanse president. Ik had het niet zien aankomen. Nu zitten we met de gevolgen. En die zullen niet min zijn. Laat mij het hebben over de economische gevolgen.
Trump belooft extra importtarieven in te voeren om de Amerikaanse industrie te beschermen. Hij wil verminderde belastingen voor ondernemers. De uitdrijving van miljoenen illegale immigranten. En een verregaande deregulering van het bedrijfsleven en de financiële sector. Dat zijn de vier pijlers van zijn economisch programma. Of hij dat allemaal zal kunnen waarmaken is niet onmiddellijk duidelijk, maar ik ga ervan uit dat, met de meerderheden in het Congres, hij dit programma zal kunnen doorduwen. Ik zal mij hier beperken tot de eerste en de laatste pijler.
De eerste pijler, de importtarieven, leidt tot de voor ons meest directe gevolgen. Trump belooft een extra importtarief van 10 percent in te stellen op het geheel van de Amerikaanse invoer (dus ook op de invoer uit Europa) en 60 percent op de invoer uit China.
Wat zullen de implicaties hiervan zijn? Veel hangt af van de vraag of China en Europa tegenmaatregelen zullen nemen. Laten we eerst veronderstellen dat ze dat niet doen. In de VS zullen die invoerheffingen de prijzen van vele goederen doen stijgen. Dus een opstoot van de inflatie in de VS is waarschijnlijk.
Bij ons zullen die tarieven een aantal industriële sectoren onder druk zetten, vooral dan de chemische, de farmaceutische en de auto-industrieën. Die zullen hun afzet in de VS zien slinken, terwijl ze vandaag al te maken hebben met dalende verkoopcijfers. Geen goed nieuws dus.
Veel zal ook afhangen van wat China doet. Dat land zal het meest getroffen worden door het Amerikaanse protectionisme. Wat China niet meer kan verkopen op de Amerikaanse markt zal hoogstwaarschijnlijk afgeleid worden naar Europa.
De vraag is dan hoe Europa hierop zal reageren. Het is haast zeker dat het tegenmaatregelen zal willen nemen tegen deze Chinese invoer om te beletten dat de Europese markten overspoeld worden door goedkope Chinese producten. Paradox dus: het Amerikaanse protectionisme zal ons dwingen tegenmaatregelen te treffen tegen… China. Of hoe Amerika verdeelt en heerst.
Dat leidt mij tot de tegenmaatrelen tegen de VS. Er is geen twijfel dat de Chinezen die zullen nemen, zoals ze dat ook gedaan hebben tijdens de eerste ambtsperiode van Trump. Ze zullen selectief te werk gaan en een reeks Amerikaanse producten treffen die gevoelig liggen in Trump-land. Ze zullen ook beperkingen opleggen op de export van metalen die essentieel zijn in de productie van computerchips, om zodoende de Amerikaanse hightechindustrie te treffen.
Europa zal niet op dezelfde wijze de handen vrij hebben om tegenmaatregelen te treffen. Trump zal niet aarzelen om te dreigen met een terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Europa en/of het opblazen van de NAVO. Zullen de Europese leiders zwichten voor een dergelijke dreiging? Ik weet het niet, maar ik vermoed van wel.
De slotsom is dat we allen zullen verliezen. De Europeanen en de Chinezen die hun productie en tewerkstelling zien dalen. Maar ook de Amerikanen. De industrieën die beschermd worden zullen er beter aan toe zijn, maar dat zal gaan ten koste van de meer dynamische industrietakken die gericht zijn op de export. Ook de Amerikaanse consumenten zullen het gelag betalen: de prijzen in de winkels gaan opnieuw de lucht in.
De andere pijler. De Amerikaanse miljardairs staan klaar om het roer in handen te nemen. Die plutocraten willen vooral minder regulering en minder overheidsbemoeienis (behalve als het gaat om overheidsopdrachten). Minder klimaatregulering dus. Als het van Musk afhangt wordt het ‘Environmental Protection Agency’ in de naam van efficiëntie afgeschaft. Meer winst voor de miljardairs ten koste van het milieu in de VS en bij ons.
Ook de regelgeving in de financiële markten gaat eraan als Trump de plutocraten de vrije hand geeft. Eén ding hebben we uit de geschiedenis geleerd. Een deregulering van de financiële markten en de banksector leidt na verloop van tijd altijd tot een financiële crisis. De laatste was die van 2007-2008, toen de banken in de VS en in Europa overkop gingen en gered moesten worden door de belastingbetalers. Die financiële crisis was het directe gevolg van de financiële deregulering die de democratische president Bill Clinton tien jaar eerder in gang had gezet.
Verwacht grote onzekerheid, chaos en instabiliteit die vanuit het Witte Huis de rest van de wereld zullen overspoelen. Fasten your seatbelts.
Paul De Grauwe
De auteur is professor aan de London School of Economics. Zijn column verschijnt tweewekelijks in De Morgen.
