Killer robots - Frank Vanmassenhove
Things are going great, and they're only getting better
I'm doing all right, getting good grades
The future's so bright, I gotta wear shades
Timbuk 3 - The Future's So Bright, I Gotta Wear Shades, single, 1986
'België en Vlaanderen moeten eindelijk eens een onafhankelijk instituut oprichten voor toekomstverkenning, zoals in Nederland en Frankrijk. En dus een waarnaar geluisterd moet worden en dat thema's op de politieke agenda kan plaatsen.' Dat stelden Derrick Gosselin en Bruno Tindemans, de auteurs van prachtboeken als Toekomstmakers en Thinking Futures vorige week in De Tijd. Dat instituut zou de impact van de klimaatverandering, de migratiestromen, de vergrijzing, de energietransitie, de waterschaarste en het gebrek aan zeldzame grondstoffen bestuderen. Samen met Peter De Keyzer (eveneens in De Tijd) stellen ze vast: dit land heeft geen plan.
Impliciet is dat ook de stelling van een groep briljante mensen rond Luc Steels die deze week hun advies over de mogelijke impact van artificiële intelligentie (AI) aan de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten voorstelden. Het document overstijgt met gemak de gemakzuchtige thema's 'killer robots' en 'volledige werkloosheid' die in onze media overheersen als ze over de vierde industriële revolutie berichten.
In Life 3.0 beschrijft de Zweeds-Amerikaanse professor Max Tegmark (MIT) hoe de media de open brief die 8.000 AI-kenners ondertekenden, interpreteerden. De titels spreken boekdelen: 'Elon Musk en Stephen Hawking willen robotopstand voorkomen', 'Hal 9000' en 'Terminator'. Uiteraard zijn de AI-vorsers zich bewust van de gevaren die zich kunnen voordoen, maar ze zien ook de enorme mogelijkheden. 'Het ligt voor het eerst binnen onze mogelijkheden een technologie te ontwikkelen die krachtig genoeg is om voorgoed een einde aan eeuwige plagen zoals armoede, ziekte en oorlog, of aan de mensheid zelf te maken. We zouden samenlevingen kunnen creëren die een ongekende voorspoed doormaken, maar ook een kafkaiaanse mondiale politiestaat.'
Tegmark wil met zijn Future For Life-instituut de ethische grondslag voor een goedaardige AI-ontwikkeling vastleggen. Dat moet nu gebeuren, want bij het intreden van singulariteit (het moment dat niet-menselijke intelligentie de menselijke overtreft) zal daar geen tijd meer voor zijn als gevolg van de wet van Moore. Die stelt dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door de technologische vooruitgang elke twee jaar verdubbelt. De rekenkracht die dan kan worden ontwikkeld laat niet-menselijke intelligentie in nanoseconden doen waar wij mensen nu een eeuw voor nodig hebben.
Nial Ferguson stelt in zijn The 100-Year Life dat een Japans kind geboren in 2007 50 procent kans heeft te leven tot zijn 107de. En dat zelfs zonder superintelligentie, maar voortgaand op de trend waarbij de mensheid sedert 1840 statistisch haar levensverwachting ieder jaar met drie maanden ziet vooruitgaan en op de evoluties in de gezondheidszorg. Hij argumenteert dat we dringend moeten afstappen van onze huidige drietrapslevensopbouw met opleiding, werk en pensioen. Zouden de politici die nu al op een onwaarschijnlijk amateuristische wijze omgaan met het rapport van de pensioencommissie daar interesse voor hebben?
Zouden ze überhaupt rekening houden met de adviezen van een Instituut voor Toekomstverkenning. Zouden ze wel kunnen leven met een onafhankelijk instituut? Weinig waarschijnlijk als je ziet hoe zuur de verhoudingen zijn tussen regeringsleden en bestaande onafhankelijke overheidsinstituten en kenniscentra.
Je kunt je natuurlijk ook de vraag stellen of toekomstverkenning nog op het niveau van kleine natiestaten kan en moet worden georganiseerd. Gezien de voorsprong die de Verenigde Staten en Canada nu al op ons hebben inzake toekomstverkenning lijkt het voor de hand te liggen om een Europees Instituut voor Toekomstverkenning op te zetten.
China heeft al lang door hoe belangrijk toekomstscanning is en welke rol AI daarin zal spelen. Chinese studenten die tien jaar geleden afstudeerden bij Max Tegmark togen als vanzelfsprekend van Boston naar Silicon Valley. Nu gaan ze allemaal terug naar hun geboorteland.
Frank Vanmassenhove
De auteur is voorzitter van de FOD Sociale Zekerheid
Naschrift:
Video Timbuk 3 - The Future's So Bright, I Gotta Wear Shades: https://www.youtube.com/watch?v=8qrriKcwvlY
Standpunt Derrick Gosselin en Bruno Tindemans: https://www.tijd.be/opinie/algemeen/maak-het-beleid-toekomstbestendig/10000863.html
Luc Steels & C° - Impact van artificiële intelligentie - Rapport aan de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten: http://www.kvab.be/nl/standpunten/artificiële-intelligentie
Peter De Keyzer - Dit land heeft geen plan https://www.tijd.be/opinie/column/dit-land-heeft-geen-plan/9997153.html
Mooi overzicht van de discussie over singulariteit: https://tinyurl.com/y8ott8s5
Twee jaar na de samenkomst in Puerto Rico vond een tweede A.I-topbijeenkomst plaats in Asilomar. Daar geraakte men het eens over 23 principes. https://tinyurl.com/y96klxte
