Het religieus opportunisme - Luckas Vander Taelen

Een nieuwe beweging is een zegen voor de politiek. Zeker in steden met een bijzonder diverse bevolking is een partij welgekomen met mensen die voor een groot deel een migratie-achtergrond hebben. Die moet niet meteen afgedaan worden als potentieel sektarisch. Een specifieke gevoeligheid door een gelijkaardig verleden en een ervaringsdeskundigheid: het kan het debat alleen maar verrijken. En als het over gesels als racisme en discriminatie gaat, is het interessant om politici in onze halfronden te zien  die er zelf mee te maken hebben gehad.

Omdat een dergelijke partij op een positieve manier kan bijdragen tot meer democratie, moeten we blij zijn met een initiatief als Be.one van Abou Jahjah en Meyrem Kaçar. Minder positief is dat Be.one bij zijn eerste persconferentie meteen pleitte voor het intrekken van het verbod op onverdoofd slachten. Het was vooral de manier waarop de woordvoerders het hierover hadden die verbaasde. In De Afspraak stelde Jahjah meteen dat het verbod politiek was. Dat is een merkwaardig verwijt, van de kant van iemand die een politieke carrière beoogt. Misschien heeft Jahjah nog niet goed de overgang verteerd van activisme naar politiek.

Want wat is er fout met de beslissing over onverdoofd slachten die er gekomen is langs parlementaire weg,  na lange debatten in het Vlaams en Waals parlement ? Daarbij werden vertegenwoordigers van de geloofsgemeenschappen uitvoerig gehoord. Jahjah had blijkbaar niets van die debatten gevolgd, want hij eiste een “een sereen debat” hierover, geen “stokpaardje van extreem rechts om op Joden en Moslims te slaan”.

Ik heb de debatten wel gevolgd, zowel in het Vlaams als het Waals parlement. Zelden heb ik een  parlementaire gedachtewisseling van hoger niveau gezien, waarbij net op een bijzonder “serene” manier werd gepraat en geluisterd, gewikt en gewogen. De volksvertegenwoordigers namen hun tijd om hun mening vormen. Dat was een schoolvoorbeeld van democratie : een wet wordt gestemd door een meerderheid van het parlement, in twee gewesten van dit land. Het Brussels Parlement zal dit waarschijnlijk pas na de gemeenteraadsverkiezingen doen, omdat vooral de PS bang is om zijn allochtoon kiezerspubliek te schofferen. Be.one lijkt zich bij dit electoralisme aan te sluiten.

Een verbod op onverdoofd slachten betekent allerminst een inbreuk op de godsdienstvrijheid. Ritueel slachten wordt niet verboden. Alleen wordt gelovigen opgelegd om dieren voor de slacht te verdoven. Mohammed vroeg in de zevende eeuw niets anders toen hij voor die tijd de meest pijnloze manier van slachten aan zijn volgers oplegde: de halssnede. Hij liet zich kennen als een vooruitstrevend man die dierenwelzijn belangrijk vond. Maar nu zijn er andere methodes om het lijden bij de slacht te beperken. Die vooruitgang om religieuze redenen negeren en aan eeuwenoude teksten blijven vasthouden is allesbehalve vooruitstrevend. Dat is reactionair. En vooral opportunistisch.

Het zou Jahjah en Kaçar sieren als ze het zouden aandurven om aan moslims te zeggen dat geloofsregels kunnen evolueren en dat het mogelijk is om dierenwelzijn en godsdienstvrijheid tegelijk te respecteren. Dat Jahjah het scheldwoord islamofobie al na een minuut in de mond had is weinig veelbelovend voor een tolerante opstelling van Be.one op religieus vlak. 

Natuurlijk moet er ook een parlementair debat mogelijk zijn over de jacht en foie gras, zoals Jahjah suggereerde. Alleen is er geen enkele reden om dit te koppelen aan het al of niet onverdoofd slachten. Het is een beproefde strategie om een beslissing over één onderwerp te vermijden door een debat over alles te eisen. Om in de dierenwereld te blijven: de vis verdrinken, wordt dit genoemd. Van een nieuwe beweging mag men toch iets anders dan tjeverige  truuks verwachten. Jahjah past die ook snel toe als het over zijn sympathie voor Turkije gaat, dan maakt  hij steevast de tegenstanders van Erdogan verdacht.

Be.one noemt zich graag een radicale partij. Wat dat wel mag betekenen, illustreerde Kaçar toen ze zonder nuance stelde dat de islam slachtoffer is van “religieuze ongelijkheid”. België is een land met een bijzonder grote godsdienstvrijheid. Maar elke aanhanger van een radicale religie kan het tegendeel beweren, omdat democratie inderdaad iets anders is dan theocratie.

Wat Kaçar bedoelde werd duidelijk toen ze zei dat volgens haar een debat over onverdoofd slachten slechts mogelijk was als de Moslimexecutieve daartoe bereid was. Dat is een merkwaardige opvatting van godsdienstvrijheid, waarbij de democratische instellingen ondergeschikt worden aan godsdienstige instanties, die zonder enige vorm van controle functioneren. Die verwarring tussen radicalisme en fundamentalisme belooft de achilleshiel te zijn voor Be.one.

Luckas Vander Taelen

Luckas Vaner Taelen schreef het boek Mijn gedacht.