Het liberalisme en het migratievraagstuk - Gert Jan Geling
Het migratievraagstuk is een van de grootste uitdagingen waar onze Europese samenlevingen op dit moment voor staan. De zogeheten ‘vluchtelingencrisis’ is dankzij de Turkije-deal weliswaar tot bedaren gebracht, en de sociale en politieke stabiliteit in Europa is hier weer enigszins mee hersteld, maar het lijkt er eerder op dat we ons in Europa in dit opzicht eerder in het oog van de orkaan bevinden dan dat we ons in veilige wateren bevinden. Om dan maar niet te spreken over de vele vluchtelingen die zich in de meest onveilige wateren bevinden en waarvan velen omkomen op weg naar een beter leven in Europa.
Oorlogen en conflicten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, armoede en ongelijkheid, klimaatverandering en opwarming van de aarde, overbevolking en een gebrek aan vooruitzichten, en de aanwezigheid van diaspora’s en legale en illegale mogelijkheden om hierheen te komen en je hier te vestigen, allen dragen ze bij aan een stroom van vluchtelingen en economische migranten die in de nabije en verre toekomst naar alle waarschijnlijkheid alleen maar zal toenemen. Dit is in de eerste plaats en menselijk vraagstuk, want wie zijn wij om anderen een beter leven te ontzeggen? Maar de realiteit is dat we niet iedereen in Europa kunnen opnemen. Zeker niet alle economische migranten, maar het is sterk de vraag of we met de huidige trends in bevolkingsgroei en de in de toekomst verwachte vluchtelingenstromen als gevolg van conflicten en klimaatverandering wel in staat zullen zijn om alle oorlogs- en klimaatvluchtelingen op te vangen. Waar ligt de grens?
Zeker voor liberalen is dit een uiterst precair vraagstuk. Want wij staan in de eerste plaats voor vrijheid. Voor de vrijheid van het individu om te gaan of staan waar hij of zij wil. Maar met vrijheid komt ook verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid voor een betere wereld, en voor de samenleving waar wij ons in bevinden. En gezien de ontwrichtende werking die (grootschalige) migratie heeft op de sociale en politieke stabiliteit van de Europese samenlevingen, de hoge kosten voor de verzorgingsstaat en de interne spanningen in de Europese Unie die de toekomst van het Europese Project op het spel zetten is het niet gek dat wij ook op dit vraagstuk onze verantwoordelijkheid nemen, en ons gaan afvragen niet of maar waar precies we de grens trekken bij wie we wel en wie we niet in ons continent toelaten en opvangen.
Hierbij is het van groot belang dat we niet dogmatisch, maar vooral pragmatisch te werk gaan. Door te kijken wat kan, en wat nodig is. Door zowel de menselijke maat en de internationale rechtsorde, als de politieke en sociale realiteit en de toekomst van ons continent hierbij in ons achterhoofd te houden. En om deze balans goed te kunnen vinden is het van groot belang dat we eerst met elkaar over dit onderwerp de discussie aangaan, voordat we aan de slag gaan met een toekomstbestendig liberaal beleid aangaande migratie waar we ons zowel op nationaal als Europees niveau voor in kunnen zetten.
In Nederland zijn de onderhandelingen over een nieuw kabinet mislukt juist vanwege het migratievraagstuk. GroenLinks koos ervoor om haar principes te belijden in de oppositie, daar waar D66 en de VVD bereid waren om pragmatisch aan de slag te gaan in een kabinet. Welke regering er ook komt, geen een kan het zich veroorloven om de grote uitdaging die migratie inhoudt te negeren. En wij als liberalen, en dan vooral liberalen die niet alleen bij de waan van de dag leven maar die durven vooruit te kijken, zouden ons vooral moeten richten op de toekomst van migratie. Want wat zal de toekomst brengen? Wat kunnen we wel en niet verwachten? Hoe kunnen we ons hierop voorbereiden? Hoe kunnen we ons voor anderen inspannen? En waar ligt de grens? Dit zijn allen vragen die we ons moeten blijven stellen, en die we niet mogen ontwijken.
Alleen door hier op in te gaan kunnen we ons als liberalen blijven inzetten voor zowel de mensenrechten als voor stabiliteit. Voor de ontwikkeling van andere delen van de wereld, en voor de toekomst van Europa.
Gert Jan Geling
