Trump is een gevaar voor de wereld - Paul De Grauwe

Amerika heeft een president die aan de macht is gekomen dank zij een archaïsch verkiezingssysteem en dank zij de steun van de FBI-baas en van Putin. Ondanks die steun werd Trump door Hillary Clinton met meer dan 3 miljoen stemmen voorbij gestoken. Ik ken geen ander ontwikkeld land waar iemand president kan worden terwijl hij de verkiezing verliest en slechts door een minderheid van de bevolking wordt gesteund. De Amerikanen hebben een president die van liegen, bedriegen en schelden zijn handelskenmerk heeft gemaakt. Een man die onwetendheid tot deugd verheft en zich omringt met mensen die er eveneens prat op gaan feiten te negeren en wetenschappelijke inzichten op zij te schuiven.

Trump als verdediger van het volk. Dat was het imago dat hij zich wou aanmeten tijdens zijn inaugurale rede. Zelden heb ik iets potsierlijker gehoord: Trump zal de macht van de elite afbreken en die macht teruggeven aan het Amerikaanse volk. Dit is dezelfde man die dank zij zijn banden met de politieke elite schatrijk is geworden. De man die een regering heeft samengesteld die nog nooit zo elitair was, en die meer miljardairs en bankiers uit Wall Street heeft binnengehaald dan eender welke naoorlogse Amerikaanse president. Trump wil die lui snel belonen met een spectaculaire belastingvermindering.

Als Trump en de economische elite die hij rond zich heeft geschaard, vrij spel wordt gegeven wordt de klok zo een 100 jaar teruggedraaid. De droom van die super-elite is terug te keren naar een maatschappij van blanke mannen, zonder minderheden en met vrouwen die niet protesteren in de straten. Om dat doel te bereiken is hij bereid een handelsoorlog te ontketenen; een handelsoorlog die een prelude kan worden voor een echte oorlog.

Er zijn miljoenen Amerikaanse industrie arbeiders die er sinds 1980 economisch op achteruit zijn gegaan. Aan die Amerikanen belooft Trump nu dezelfde industriële jobs terug te brengen. Slechts een deel van het verlies van industriële banen is echter het gevolg van globalisering. Het overgrote deel van die jobs is verdwenen ten gevolg van technologische vooruitgang. Die heeft geleid tot fenomenale productiviteitstoenames die het mogelijk hebben gemaakt meer industriële goederen te produceren met steeds minder arbeiders. Zelfs het volledig afsluiten van de grenzen zal die industriële jobs niet doen terugkeren. Trump heeft er wel een oorlog voor over om dit onbereikbaar doel te verwezenlijken.

De enige manier om de verliezers van globalisering en technologische vooruitgang te compenseren bestaat erin de sociale zekerheid te versterken zodat werklozen een menswaardig bestaan kunnen leiden, en het onderwijs beter uit te bouwen, zodat mensen betere job perspectieven verkrijgen. Maar dat is precies wat Trump wil afbouwen.

Ondertussen knibbelen wij in Europa jaar in jaar uit aan de sociale zekerheid omdat, zo heet het, die sector niet productief is. We moeten ons flexibeler opstellen en de sociale zekerheid belet ons dit te doen. Amerika was het grote voorbeeld van dit Europese beleid sinds tenminste dertig jaar. We zien nu waar dit beleid toe leidt: politieke omwentelingen die het resultaat zijn van het feit dat flexibiliteit een eufemisme is voor lagere lonen en minder werkzekerheid. De meeste mensen haten die flexibiliteit en werpen zich in de armen van autoritaire politici die hen doen geloven in sprookjes.

Trump is een gevaar voor Amerika en voor de wereld. Voor Europa zou dit gevaar er moeten toe leiden dat de dynamiek van politieke integratie weer wordt opgenomen. Na de Tweede Wereldoorlog was het Communistisch gevaar een katalysator van de Europese eenmaking. Vandaag komt het gevaar voor Europa zowel uit het Oosten als uit het Westen. Hopelijk wordt dit dubbel gevaar de nieuwe katalysator van politieke integratie.

Paul De Grauwe

De auteur is professor economie aan de London School of Economics