All tagged groepsdenken
Eeuwenlang sloegen we elkaar de kop in. Sinds 75 jaar leven we in een continent van vrede en welvaart. Dat, en alleen dat, is de grootste prestatie van de Europese Unie en het wordt hoog tijd dat we die verdedigen. Want dank zij wie kennen we vrijheid van meningsuiting, vrijheid van geloof, vrijheid van vergaderen, vrijheid van bewegen? Dankzij de waarden die de opstellers van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens hebben vastgelegd in 1948.
Groepen zijn machtig en niet altijd zuiver op de graat. Ze kunnen manipuleren, druk zetten, uitbuiten, mensen uitsluiten, excommuniceren of integendeel net niet meer loslaten (sekten), een eigen dogmatiek ontwikkelen en daarmee makkelijk zichzelf bestendigen. De identiteit van de groep verdringt vaak genadeloos die van het individu en draagt het individu dan weinig goeds bij. Niettemin zoeken we ze op, die groepen, omdat we er, naïef als we zijn, reflectie van onszelf in ontwaren.
Juist in een tijd waarin de samenhang van de samenleving onder druk staat, is geforceerde diversiteit misplaatst en zal een dergelijk beleid averechts werken. Zodra de Joden in nazi-Duitsland in 1935 als een aparte groep waren gedefinieerd, werden ze door hun medeburgers in de steek gelaten. Eenmaal aan hun lot overgelaten waren ze een makkelijk slachtoffer voor de nazi's. Als geïsoleerde groep maakten ze geen schijn van kans. Dat zal ook het resultaat zijn van een strikt doorgevoerd diversiteitsbeleid.
Sandel keert zich vanuit zijn communitaristische visie tegen de liberale opvatting van de neutraliteit van de overheid. Zijn alternatief blijft echter vaag of kan leiden tot een inperking van de vrijheid van het individu. Toch mogen liberalen niet doof blijven voor de toenemende roep naar een meer ethische houding tegenover economie en politiek. En het bevorderen van goed burgerschap, dat Sandel in zijn boek bepleit, lijkt me juist een noodzaak om de vrijheid van de burger te vergroten. Recensie door Dirk Verhofstadt.
