Fake en leugen alom, maar ook stupiditeit – Paul De Grauwe
Alles is fake en leugen aan president Trump. De beslissing om “wederkerige” importtarieven te heffen is er een schoolvoorbeeld van. Die beslissing gaat uit van een fake verhaal. Amerika is het slachtoffer van de hele wereld, die erop uit is het rijkste en het machtigste land te “bestelen”, te “plunderen” en te “verkrachten” (woorden van Trump). Wat is de evidentie van deze plundering en verkrachting? De handelsbalanstekorten die de VS hebben met de meeste landen in de wereld.
Als redder van het vaderland heeft Trump beslist een einde te maken aan deze plundering en verkrachting door het heffen van drastische importtarieven. Zo zal Amerika, het rijkste land ter wereld, volgens Trump nog rijker worden.
Wat is er fake aan dit verhaal? Niet dat de VS-handelsbalanstekorten hebben. Die zijn er, en zijn zelfs groot. Die handelsbalanstekorten zijn echter het resultaat van het feit dat de Amerikanen meer goederen kopen dan ze er zelf produceren. Niemand verplicht de Amerikanen om dat te doen. Ze doen het met groot plezier en ze financieren dit door schuld aan te gaan ten opzichte van het buitenland. De handelsbalanstekorten hebben de Amerikanen dus zelf gewild. Ze zouden die tekorten kunnen wegwerken door de tering naar de nering te zetten. Maar dat willen ze blijkbaar niet.
Oog om oog
Wat dit verhaal bovendien verbergt, is dat de VS weliswaar grote tekorten hebben op de handelsbalans in goederen, maar ook belangrijke overschotten op de handelsbalans in diensten. Denk aan de dienstenexport van Amerikaanse bedrijven als Amazon, Google en Microsoft. Die overschotten in diensten worden door Trump gewoon verzwegen.
De Amerikaanse president wil de rest van de wereld nu bestraffen voor de plundering van het machtige Amerika. Hij doet dit door “wederkerige” importtarieven te heffen. Oog om oog, tand om tand.
De berekening van die “wederkerige” tarieven tart elke verbeelding. Vermits een tekort van de handelsbalans van de VS met een land een bewijs is van plundering van de VS door dat land, neemt hij dit tekort en deelt hij het door de totale export van dat land.
Een voorbeeld. De VS hebben (in 2024) een handelsbalanstekort van 236 miljard dollar met de EU. De EU exporteert 605 miljard dollar naar de VS. Deel het eerste bedrag door het tweede en je bekomt 39 procent. Dat is de maatstaf van de “diefstal” van de arme Amerikanen door de geniepige Europeanen. Maar Trump toont zijn goede wil en halveert dit tot 20 procent. Dat wordt het importtarief op alle Amerikaanse invoer uit de EU. Een grote onrechtvaardigheid wordt weggewerkt.
Noteer opnieuw: als Trump rekening zou houden met zowel de handel in goederen als in diensten (en er is geen reden om dit niet te doen), dan zou het wederkerige tarief volgens dezelfde gekke methodologie 0 procent zijn, omdat de handelsbalans in goederen en diensten tussen de VS en de EU (ongeveer) in evenwicht is.
Fake en leugen alom. Maar ook stupiditeit. Want het is moeilijk te begrijpen hoe de Amerikaanse regering op zo een doorzichtige en dwaze manier kan liegen. Alsof de rest van de wereld te dom is om de leugen te detecteren.
Veel schade
Trump wil met die nieuwe tarieven de handelsbalans van de VS in evenwicht brengen, maar hij zal daar niet in slagen. Om te beginnen zullen die tarieven tot een eindeloze verplaatsing van handelsstromen leiden.
De Chinezen die bij de uitvoer naar de VS getroffen worden door een tarief van 34 procent zullen hun export verschuiven. Nogal wat landen in Latijns-Amerika zijn onderhevig aan een invoertarief van 10 procent. Dat zal de Chinezen (en andere Aziatische landen) ertoe brengen om naar Amerika te exporteren via een omweg langs Latijns-Amerika. Dat deden ze tijdens de eerste ambtstermijn van Trump toen China getroffen werd door een importtarief. Vietnam werd toen gevrijwaard, met het gevolg dat grote handelsstromen ontstonden van China over Vietnam naar Amerika. Het handelsbalanstekort van de VS daalde helemaal niet.
Fundamenteler: zolang Amerika de tering niet naar de nering zet, zal het handelsbalanstekort van de VS blijven bestaan, met of zonder invoertarieven. Dat land zal zichzelf en de rest van de wereld veel schade berokkenen. Maar dat deert Trump niet, geobsedeerd als hij is door een verhaal dat hijzelf heeft verzonnen van een land dat door de rest van de wereld wordt uitgebuit en waarbij hij dan als Verlosser kan opstaan om Amerika te redden en weer groot te maken. Hij gokt dat hij voldoende Amerikaanse kiezers kan meesleuren in dit leugenachtige verhaal. Of hij daarin zal slagen is hoogst twijfelachtig.
Paul De Grauwe
De auteur is professor aan de London School of Economics. Deze tekst verscheen eerst in De Morgen.
