Sociaal tarief maakt energiefactuur duurder - Sara De Mulder

Begin vorige week kregen we net als een heleboel andere Belgen een mail van onze energieleverancier Engie, met daarin de boodschap dat alles voor onze nieuwe energiecontracten in orde werd gebracht. Dit verbaasde ons, wij hadden geen contractwijziging aangevraagd. Wij waren immers bij de weinige gelukkigen met een energiecontract met vaste tarieven. Op die manier ontsnapten we voorlopig nog net aan de sterk stijgende energieprijzen. 

De overheid wijzigde ondertussen de regelgeving zodat we tot 31 maart automatisch recht hebben op een sociaal tarief. Een goede maatregel tegen de stijgende energiearmoede, zo stelt de overheid maar niets is minder waar. In plaats van dit sociale tarief toe te passen op ons vaste energiecontract, veranderen de energiemaatschappijen alle vaste oude contracten naar duurdere flexibele nieuwe contracten met voorlopig een sociaal tarief maar zonder enige garantie op wat er na 31 maart gebeurt.
De energiebedrijven geven aan dat ze verplicht zijn om de sociale tarieven toe te passen, die dertig procent lager liggen dan de normale commerciële prijzen. Commerciële prijzen van dit moment welteverstaan, die 3 maal hoger liggen dan de prijs die in ons vaste tarievencontract stond. Met andere woorden sinds de toepassing van het sociale tarief betalen we meer in plaats van minder voor onze energie en energiebedrijven halen meer binnen dan ooit zelfs op klanten met een sociaal tarief. De energiebedrijven kunnen geen garantie bieden dat dit sociale tarief blijft gelden gedurende de looptijd van de oude vaste contracten. Ze kunnen zelfs niet eens garanderen dat er na 31 maart, binnen 33 dagen dus nog een sociaal tarief zal gelden. Dit betekent dat  500 000 klanten die nu recht hebben op een sociaal tarief, weldra verplicht worden om in te tekenen op variabele of vaste contracten (waar die nog beschikbaar zijn), aan de dan geldende energieprijzen die nu al minstens driemaal hoger liggen. We belden onze energieleverancier met de vraag of we het sociale tarief kunnen weigeren en ons oude contract kan geheractiveerd worden. Dat kan uiteraard niet. Eens je contract (ongevraagd) wordt omgezet heb je als consument geen recht meer op je oude contract. Wel kan er een nieuw contract met eventuele vaste tarieven worden aangemaakt maar dan wel aan de huidige prijzen. kortom we zijn sowieso genaaid.

Alle aandeelhouders blij

Energiebedrijven wassen hun handen in onschuld als ze via een voor hen zeer gunstig maar voor de burger opnieuw zeer slecht uitgewerkte (hoe kan het ook anders) regelgeving zowat alle vaste contracten elimineren en zijn ze meteen zeker van nog meer woekerwinsten in de nabije toekomst.

Total Energies kondigde een monsterwinst aan van 16 miljard dollar, het is dus niet zo dat energie echt duurder wordt voor de maatschappijen die haar leveren want dan zouden ze evenmin winst maken. De bewegende elektrische ladingen die in de kerncentrale worden opgewekt en door je kabel naar je huis stromen, vragen niet plots een hoger salaris, net zomin als de gasmoleculen in je gasleiding. Evenmin werd de volledige bekabeling van ons elektriciteitsnet plots vervangen waardoor je kan aannemen dat er extra kosten zijn. Neen, energie ‘kost’ nog altijd evenveel, het is de mens die de prijs van energie kunstmatig opdrijft om aan een kleine groep aandeelhouders grote winsten te kunnen uitbetalen. Bedragen die zo groot zijn dat die mensen hun leven ruimschoots te kort zal zijn om dat geld terug uit te geven. 

Geld dat wij burgers wel zouden uitgeven aan bijvoorbeeld eten of medische zorgen en als we wat over hebben aan zonnepanelen en onze eigen energievoorziening, iets waar geen enkel energiebedrijf bij gebaat is.

Belast die winsten dan, zal u en elk zinnig denkend mens zeggen? Correct maar dat is buiten de overheid gerekend. Zij deed het omgekeerde. Met haar sociale tarieven op deze manier te laten toepassen zullen energiebedrijven per definitie en op kap van elke burger in dit land nog meer monsterwinsten kunnen cashen. Terwijl op geen enkele manier geïnvesteerd wordt in duurzame oplossingen voor dit probleem, zoals het off grid helpen gaan van steden en gemeenten door middel van het subsidiëren van een windmolen per gemeente en een zonnepanelenpark op geschikte daken waarvan de hele buurt kan profiteren. U weet wel, de manier waarop het in afgelegen streken al jaar en dag wordt gedaan.

De energiebedrijven zelf dragen overigens op geen enkele manier bij. Elke sociale korting die wordt gegeven betalen we zelf, met ons belastinggeld. De VREG (Vlaamse Regulator voor Elektriciteit- en Gasmarkt) liet reeds verstaan dat de overheid door een belastingvermindering een aanzienlijke prijsdaling van 400 euro kan realiseren voor gezinnen maar doet dit niet. Logisch ze heeft dat geld nodig om die 105 euro korting te financieren. Tussen de frustraties door vraag ik me overigens ook af wat die VREG dan eigenlijk reguleert. Afgaande op de huidige energie catastrofe lijkt dat bijster weinig.  

Het zou interessant zijn mocht deze overheid bedrijfswinsten en dividenden zwaar taxeren maar dat doet ze niet. Het mantra van bedrijven taxeren kost jobs, is daarbij een veel gehoord excuus. Hoeveel jobs hebben energiebedrijven de laatste jaren gecreëerd? Is dat aantal voldoende om de honderdduizenden gezinnen te legitimeren die nu in de energiearmoede duikelen?

Neen, natuurlijk niet en het uitblijven van doortastend beleid met een lange termijnvisie heeft hele simpele gevolgen. Het sociale tarief zoals het nu wordt toegepast in het huidige begrotingskader, zal de overheidsschuld nog vergroten. Wij zullen die schuld moeten wegwerken en dat zal gebeuren via een verdere afbraak van onze sociale welvaartsstaat. 

Maar misschien is dat wel gewoon de bedoeling.

Sara De Mulder is kernlid van Liberales

Dit opiniestuk verscheen eerder in De Standaard https://www.standaard.be/cnt/dmf20220227_98042495