Grote Kunst voor Kleine Kenners - Thaïs Vanderheyden
Liberales bespreekt wekelijks verschillende non-fictie boeken en soms ook romans voor volwassenen, maar heel zelden kinderboeken. Daarop maak ik graag een uitzondering met het kunstgerichte, historische prentenboek Grote Kunst voor Kleine Kenners van de Vlaamse illustratrice en auteur van kinderboeken Thaïs Vanderheyden. Ik las het niet zozeer voor mijzelf maar voor mijn kleinkinderen van twee tot zeven jaar oud en ze waren er dol op.
Op een ingenieuze wijze bewerkte Vanderheyden dertig wereldberoemde schilderijen en verving daarin de menselijke gezichten door grappige, liefelijke en vertederende dierenkoppen. Bij elk schilderij geeft ze aan de (jonge) lezer uitleg over de kunstenaar, het jaar van de creatie en vooral de reden waarom hij of zij het gemaakt heeft. Tegelijk verklaart ze op een toegankelijke manier woorden zoals fresco, impressionisme en abstracte kunst. En bij elk kunstwerk volgt een lesje geschiedenis zodat de voorlezende (groot)ouders hun jonkies wat meer informatie kunnen geven bij het onderwerp.
Maar het meest geniale van dit kinderboek is het gebruik door de illustratrice van heel aaibare dieren om de mensen op de schilderijen te vervangen. Juist dat zorgt voor aandacht en interesse van de jonge lezertjes en hun nieuwsgierigheid naar informatie over het echte schilderij. Een mooi voorbeeld daarvan is de illustratie van het Meisje met de parel van Johannes Vermeer. Het mooie, eenvoudige meisje verving ze door een schattig varkenskopje met een parel in het oor. Maar in de bijkomende informatie legt Vanderheyden goed uit dat het echte meisje dat model stond voor Vermeer, helemaal geen natuurlijke oesterparel droeg maar een glazen balletje met een laagje verf. En ook dat het schilderij, dat nu waarschijnlijk honderden miljoenen euro waard is, in 1881 verkocht werd voor de waarde van één euro.
Of neem haar voorstelling van het schilderij De hooibergen in zonlicht van Claude Monet waarvan er talloze variaties gemaakt werden door de kunstenaar zelf. Vanderheyden legt uit waarom Monet een impressionist was en dat hij vaak schilderde in zijn dorp Giverny in Frankrijk waar de natuur prachtig was, al zeker zijn tuin rondom zijn huis. Om de aandacht van de jonge lezertjes te trekken, tekende de illustratrice er een haan (op de hooiberg) en enkele scharrelende kipjes bij. Het resultaat is niet alleen grappig, maar geeft in feite goed weer wat Monet met zijn schilderij, in het volle zomerlicht, bedoelde. De illustratie van het leven zelf als het ware.
En hoe leg je een modern schilderij als No. 5. van Jackson Pollock uit aan kinderen (maar ook aan volwassenen)? “Zijn schilderijen lijken op vogelnesten en spinnenwebben”, schrijft Vanderheyden. Hij gebruikte verf uit potten waarin gaatjes waren gemaakt en dat Pollock schijnbaar zonder enig plan op het canvas liet druppen. De illustratrice tekende er een oud vrouwtje boven dat aan het breien is aan No. 5. alsof het hele werkstuk een kluwen van draden is, maar finaal een ingenieus en fraai breiwerk vormt. En ook hier krijg je bijkomende informatie te lezen. Zoals het feit dat het schilderij waarop Pollock zijn verf liet druppen momenteel het vijfde duurste ter wereld is.
Dit schijnbaar kinderlijk boekje is geen glazen balletje met een laagje verf maar een echte parel. Het is duidelijk bedoeld voor kinderen, maar ouders en grootouders zullen er evenveel plezier aan beleven. Niet alleen om die prikkelende prenten en teksten te tonen en voor te lezen aan de jonkies, maar om zelf meer te begrijpen over de figuren en de details die men op het eerste zicht niet zag of herkende. Eén van de schilderijen is De Lente van Sandro Botticelli uit 1477. Het origineel is complex en bevat heel wat symboliek. Maar Vanderheyden slaagt erin om er een grappig en verstaanbaar kunstwerkje van te maken en dat zal al wie het ziet en leest wel begrijpen.
Een absolute aanrader voor al wie kinderen en kleinkinderen heeft.
Vanderheyden Thaïs, Grote Kunst voor Kleine Kenners, Borgerhoff & Lamberigts, 2018
Recensie door Dirk Verhofstadt
