De Vlaamse regering miskent de noden van de arbeidsmarkt – Lawrence Vanhove
Ondanks de licht vertragende economie schreeuwen onze bedrijven om werkkrachten. Uit cijfers van de VDAB blijkt volgens Acerta Consult dat de vacatures zonder enigediplomavereisten van 33,7% naar 49,1% zijn gestegen. Zo stond te lezen in de krant de Tijd. Zoals ik in 2022 reeds uiteenzette in mijn tekst ‘een liberaal antwoord op migratie’ is er tegenwoordig eerder een ‘war for people’ in plaats van een ‘war for talent’. Potentieel en werkattitude gecombineerd met ‘on the job learning’. De partijpolitieke vertolkingen van het liberalisme hebben in het verleden te veel een ‘streng maar rechtvaardig’-discours aangehangen, een light-versie van het pleidooi van onzepolitieke tegenstrevers. Het gevolg is dat we zo meegedragen hebben aan het succes van extreemrechts: keer op keer werd het felle discours door de realiteit ingehaald en faalde men in hun beloften.
Er ligt dus een opendoelkans voor een realistischere visie op legale arbeidsmigratie. Met de juiste randvoorwaarden met betrekking tot taalonderwijs, toezicht op arbeidsvoorwaardenen dergelijke meer, is een openere houding tegenover arbeidsmigratie iets wat niet alleen strookt met onze basisprincipes, dit vormt een verlengde van het Lockeaanse recht op eigendom, wat later in de Amerikaanse grondwet de Pursuit of Happiness werd, maar ook populair is bij de historische electorale achterban van de liberale partij. Bedrijfsleiders voelen met de pensioengolf van de babyboom-generatie wat uit de bevolkingspiramide zonneklaar is: we komen, meer en meer met een mismatch tussen actieven en de noden van de arbeidsmarkt. Uiteraard hoort activering van niet-actieven ook tot een deel van de oplossing, maar zelfs een zeer rigide activering op dat vlakt sluit niet uit dat we Europa-wijd een influx van arbeidskrachten nodig gaan hebben.
De Vlaamse regering heeft in haar regeerakkoord een vage paragraaf over het aantrekkelijker maken van de zogenaamde ‘gecombineerde vergunning’, men wil de doorlooptijd gaan beperken. Probleem is dat men de noden van de arbeidsmarkt zo miskent en blijft met een limitatieve lijst van midden- en hoogopgekeide knelpuntberoepen werken. Vlaanderen houdt vast aan het concentrisch model en dat zal nog niet zo snel veranderen schreef de woordvoerder van minister Brouns op Twitter, hij vatte de situatie zo goed samen. Eerst wil men inzetten op activatie, dan intergewestelijke mobiliteit en zo verder. Het gebrek aan doortastendheid en moed van het Vlaamse niveau geïllustreerd.
De nood is hoogdringend, maar toch gaat men eerst alle andere zaken waarin men al jaren faalt opnieuw proberen om dan de deur op een kiertje te zetten. Om de arbeidsmarkt te stutten is er dringens om een flexibeler model nodig, waarbij de inschatting van de ondernemer de beste proxy vormt voor ‘integreerbaarheid’ van een potentiële niet-EU werknemer. Bottom-up in plaats van top-down, niemand beter om een ‘economisch waardevol profiel’ aan te nemen dan de ondernemer zelf. Wie een werkgever kan overtuigen om een arbeidsovereenkomst af te sluiten met correcte arbeidsvoorwaarden, moet hier aan de slag kunnen. Zo werddeze visie op een van de recente liberale congressen gestemd. Dàt kan een leidraad bieden in oppositiewerk tegen het interventionistische Vlaamse niveau op dit vlak, in plaats van weer eens in de val te trappen van terug te vallen op het gefaalde ‘streng maar rechtvaardig’-discours. Een goed uitgewerkt alternatief aanreiken waarbij systeem self-sustainable wordt en allerhande bureaucratische controles wegvallen. Daarop kunnen we als liberalen het verschil maken. Later kunnen natuurlijk nog stappen volgen als men van een voorlopige naar een permanente verblijfsstatus wil evoluëren.
Zoals in zovele domeinen is het Vlaamse niveau ook hier doorgeslagen in een bemoeizuchtige, bureaucratische machine die weinig vertrouwen geeft aan burgers en meer specifiek ondernemers. Door nijpende tekorten op de arbeidsmarkt te negeren en arbeidsmigratie slechts als een laatste redmiddel te beschouwen, zorgt ze ervoor dat we als maatschappij niet-ontgonnen bronnen van welvaart laten liggen. Dit ten koste van ons allemaal.
Lawrence Vanhove
De auteur is voorzitter van Liberales
