Monsterverbond De Wever-Magnette, een liberale tussenbalans - Lawrence Vanhove

Tot 17 augustus geeft de koning het duo De Wever-Magnette om met hun ‘5-partijen bubbel’ minstens 6 à 7 bijkomende zetels te zoeken voor een regering. Momenteel flirt vooral Ecolo met het idee van een mogelijke deelname omdat men zo zou kunnen inbreken in de Waalse regering. Maar omdat men bij Groen voor dit scenario duidelijk een pragmaticus als Bjorn Rzoska aan het roer mist, zijn de liberale partijen in werkelijkheid nog altijd de meest aanlokkelijke partners voor de toekomstige regering. Enige nervositeit bij de Vlaams-nationalisten is er niet zonder reden. De Wever schreeuwde moord en brand, in tegenstelling tot wat Le Soir stelde waren de liberale eisen helemaal niet dogmatisch.

Monsterverbond

Bart De Wever en Paul Magnette staan met hun entente dicht bij een historisch monsterverbond. In ruil voor institutionele symbooltrofeeën en een hard migratiebeleid is de N-VA bereid om op sociaal-economisch vlak een linkse koers te varen. Tegen 2024 zou de N-VA haar voornaamste communautaire troefkaart willen spelen en bereid zijn de PS vrij spel te geven in het Waals Gewest door de financieringswet te versoepelen. Op deze manier verdwijnt de responsabilisering uit het vlinderakkoord die op dat moment geleidelijk in werking zou moeten treden.

Deze piste stond al eerder op de kaart: Theo Francken en andere prominente N-VA’ers opperden deze ‘Deense’ oplossing al in het verleden. Samengevat: de N-VA is bereid de burger te laten betalen voor de volgende staatshervorming en een rabiaat anti-migratiebeleid. De slechte vertaling van het Deense recept houdt in dat men qua uitgaven de sluizen open zal zetten en zo paradoxaal genoeg de vruchtbare bodem voor toekomstig duurzaam herstel niet aan zal leggen. Alle onwijze uitgaven zijn dure geschenken ten koste van de toekomstige generaties. De vermeende sociaal-economisch liberale positie bij N-VA op federaal vlak blijkt nu in wezen een strategisch-opportunistische keuze. Een nuttige hefboom als pasmunt voor het separatisme.

Liberale tandem als tegengewicht

Over Georges-Louis Bouchez zijn al heel wat bladzijden gevuld, de meeste over zijn karakter. Hij zou onvoorspelbaar en impulsief zijn. Deze toespelingen zijn echter weinig relevant, belangrijker is de partij MR an sich. Uiteraard is er de familieband en momenteel een inhoudelijke overeenstemming bij de top van de twee partijen. Dat is een troefkaart. Een stabiel partnerschap met MR betekent ook dat in de regering bijvoorbeeld CD&V en SP.a niet over een de facto vetorecht beschikken. Ironisch genoeg iets waarvan je verwacht dat De Wever na het Zweedse avontuur een gelijkaardige machtspositie voor de twee Vlaamse ‘zuilpartijen’ zou willen vermijden. Met twee liberale partijen weeg je in deze context meer dan wanneer je alleen zou staan. Toch moeten garanties om dit partnerschap aan te houden, sterkgemaakt worden. MR is nog meer dan de VLD een partij met een diffuus aantal standpunten. Van royalisten tot republikeinen, van voorstanders van doorgedreven federalisme tot unitaristen. MR is van buitenaf bekeken een los verband van liberalen én democraten, niet allemaal zijn ze noodzakelijk dat eerste. Ook naar 2024 toe dient MR betrouwbaar te blijven en loyaal mee te werken aan een liberaal alternatief voor de institutionele hervorming. Zullen MR-mandatarissen zeker niet overstag gaan voor linkse uitgaven onder druk van hun lokaal electoraat?

Een opportuniteit op dat vlak is het gezamenlijk nastreven van enerzijds een kleinere size of government, overheidsbeslag uitgedrukt in procenten van BBP. Anderzijds is er de scope of government: in welke domeinen en in welke mate kan de overheid interveniëren in het leven van ons allen? In deze is zelfs de toekomstige regering van N-VA en PS niet nodig om aan te tonen dat het vandaag al grondig fout zit op dat vlak, ook N-VA gaat op Vlaams niveau vandaag reeds in tegen  een significant deel van hun electoraat door zich dirigistisch en door regulitis bezeten op te stellen. MR als bondgenoot in een kerntakendebat bij de volgende staatshervorming, noem het gerust ietwat populistisch staatsvermindering. Er is daar duidelijk een kiespubliek voor.

Het alternatief

Een recent opnieuw gehyped acroniem uit de onderhandelingstheorie is BATNA: Best Alternative To a Negotiated Agreement. In essentie komt de theorie, die nauw verwant is aan de befaamde speltheorie, er op neer dat je altijd in het achterhoofd moet houden wat jouw positie is als een negotiatie zou mislukken. Egbert Lachaert beschikt nu over een ijzersterke BATNA. Mislukt de negotiatie, dan is dat voor hem het alternatieve scenario eerder een zegen dan een vloek. Dan gaat hij enkele jaren oppositie tegemoet waar hij tegen de achtergrond van een historisch onliberale en etatistische regering volop kan inzetten op het doorvoeren van de broodnodige hernieuwingsoperatie bij de VLD, waarvoor hij een krachtig mandaat kreeg van zijn leden. Hij krijgt dan de tijd om stappen te zetten in de richting van geloofwaardigheid met nadruk op de liberale basisbeginselen. Een goed regeerakkoord met liberale accenten is weliswaar een (nog) beter scenario, omdat je dan het fundament legt voor het herstel en toekomstige groei in dit land. Het alternatief van oppositie is dus een beter vooruitzicht dan het zetten van een handtekening onder een socialistisch-nationalistisch project zonder stevige liberale inbreng. Er zijn geen merites te verdienen met het aanschuiven aan de kindertafel op het feestbanket van De Wever en Magnette. De teleurgestelde N-VA kiezers met een voorkeur voor een gezond budgettair beleid en/of een kleine size én scope of government, zullen dan voor het rapen liggen. Aan hem om tegen dan de geloofwaardigheid van de partij te herstellen om hen met open armen terug te ontvangen.

Oproep

Vanuit de liberale beweging willen ik dan ook een drieledige oproep doen:

1. N-VA mandatarissen, medewerkers, leden en kiezers met hun oorsprong binnen de liberale beweging: wees verdorie eens vocaal over deze Deense schijnvertoning. Een linkse sociaal-economische context post-corona zal een concurrentienadeel zijn dat naast een torenhoge schuldenberg tot een onzichtbaar miljardenverlies aan mislopen groei gaat leiden. Doet de N-VA nu onverstoord voort, dan is het tijd voor dat verloren deel van de historisch liberale achterban om conclusies te trekken.

2. Aan Egbert Lachaert wil ik vragen om voet bij stuk te houden: verkoop uw vel duur. Mee regeren in de nasleep van de pandemie is belangrijk, maar niet ten koste van alles. Maak voor eens en voor altijd komaf met het slechte imago van het laatste decennium als ‘partij van de postenpakkers’ en weeg door op de inhoud. Lukt dat niet, dan biedt dat op zich grote opportuniteiten.

3. Aan de volgende regering: hou de toekomstige generaties in gedachten. Fnuik toekomstig herstel niet met een socialistisch wanbeleid van recurrente en/of onproductieve uitgaven voor het binnenhalen van enkele communautaire trofeeën. Wik en weeg  uitgaven aan de hand van relevant onderzoek van onder meer de UGent en Itinera. Iedere euro die jullie vanaf nu uitgegeven wordt moet lonen: de toekomstige generaties zullen jullie dankbaar zijn voor een verantwoordelijke houding.

Lawrence Vanhove - Kernlid Liberales, in eigen naam