De "war on drugs" win je alleen met legalisering - Peter De Keyzer

De vraag naar drugs verdwijnt niet door een verbod. Dat bewijzen de feiten keer op keer.Het geeft je een boost. Het is verslavend. Het valt op zowat op elke straathoek te krijgen. Het gebruik kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en steeds meer mensen hebben er grote problemen mee. België staat wereldwijd aan de top wat betreft gebruik. Het wordt bovendien massaal ingevoerd via de haven van Antwerpen en van daar vindt het zijn weg naar gebruikers in Antwerpen, België en ver daarbuiten. Toch is suiker volkomen legaal.

Suiker, vet, alcohol, tabak, pijnstillers of slaapmiddelen. Allemaal zijn ze potentieel gevaarlijk en verslavend, allemaal zijn ze toegelaten. Ze worden getolereerd, gecontroleerd, gereguleerd, getaxeerd en legaal gedistribueerd. Nog nooit waren in Antwerpen schietpartijen, aanslagen of afrekeningen om een kilo suiker, een bak bier of een doos pijnstillers. Maak morgen suiker, alcohol of pijnstillers illegaal en binnen de kortste keren ontstaat een zwarte markt waarop vooral criminelen rijk worden.

De grootste voorstanders van een drugsverbod zijn de criminelen zelf. Een verbod is de beste garantie op een hoge prijs en torenhoge verdiensten. Hoe groter het gevaar, hoe scherper de controles en hoe groter de pakkans, hoe hoger de beloning als je toch door de mazen van het net glipt. We hebben de afgelopen decennia al ettelijke wars on drugs gehad: in de VS, in Europa, in Latijns-Amerika. Nergens werd de oorlog gewonnen, overal bleef de vraag naar drugs overeind en werden criminelen rijker.

Drooglegging

De vraag naar drugs verdwijnt niet door een verbod. Dat bewijzen de feiten keer op keer. De drooglegging in de VS heeft de vraag naar alcohol niet doen verdwijnen. Ze heeft er wel toe geleid dat criminele organisaties zoals die van Al Capone steenrijk werden door het verkopen van illegaal gestookte of ingevoerde alcohol.

De maatschappelijke kosten van de war on drugs zijn bovendien gigantisch. De Amerikaanse econoom Jeffrey Miron berekende in 2008 dat een legalisering de VS jaarlijks 40 miljard dollar oplevert aan uitgespaarde politiekosten en lagere kosten voor gevangenissen en opsluiting. Bovendien zou de legalisering jaarlijks 50 miljard dollar aan belastinginkomsten kunnen opleveren. Dan hebben we het nog niet over de menselijke kosten voor laagopgeleide - vooral zwarte - Amerikanen die door kleine drugsvergrijpen vaak decennia in gevangenissen doorbrengen, een gigantisch verlies aan menselijk potentieel.

Een laatste reden waarom de war on drugs niet te winnen valt, is dat het een war on human behaviour is. De mens is altijd al op zoek geweest naar roes, vertier, plezier of verdoving. De meesten kunnen daar op een evenwichtige manier mee omgaan en voor een kleine groep levert dat grote problemen op. Mensen met een verslavingsprobleem verdienen dan ook hulp en begeleiding. Of het gaat om alcohol of marihuana, om pijnstillers, suiker of cocaïne. Eén ding is wel duidelijk: het verbieden van een middel verandert niets aan het problematisch gebruik. De tegenstanders van legale drugs vrezen de steppingstonetheorie: mensen beginnen met onschuldige drugs en eindigen bij harddrugs. Een verbod is dan een drempel om mensen van drugs te houden. Ondertussen heeft zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie die theorie naar het rijk der fabelen verwezen.

Psychoses

Jazeker, drugs zijn gevaarlijk en er hangen serieuze gezondheidsrisico’s aan vast. Misbruik van bepaalde marihuanasoorten kan leiden tot psychoses. Misbruik van cocaïne kan leiden tot hartziekten of hoge bloeddruk. Net zoals alcoholmisbruik kan leiden tot dodelijke ongevallen, alcoholisme, hartziekten of huiselijk geweld en suikermisbruik leidt tot hoge bloeddruk, diabetes, obesitas of hartfalen. Alleen is het makkelijker om mensen te sensibiliseren voor de risico’s van een product dat je legaal kan kopen in winkel of apotheek dan voor een product dat geleverd wordt door een crimineel.

Wat moet de overheid doen in het geval van schadelijke producten? Ze gaat gebruikers sensibiliseren en producenten responsabiliseren. Legaliseren, controleren, certificeren, taxeren, distribueren en sensibiliseren. Of en hoe meerderjarige burgers een product uiteindelijk gebruiken, is alleen hun eigen keuze en verantwoordelijkheid - niet die van de alwetende overheid.

De enige manier om de war on drugs te winnen en criminelen in het hart te treffen, is de prijs te laten dalen. Daar is een eenvoudige methode voor. Maak het product legaal, voorzie in regulering, en organiseer concurrentie. Een drugsverbod is paternalistisch, verandert niks aan de vraag, kost de maatschappij handenvol geld, lost problematisch gebruik niet op en maakt alleen criminelen rijk. De war on drugs win je alleen met legale drugs.

Pieter De Keyzer is managing partner Growth Inc.

 Dit artikel verscheen in ‘De Tijd’