Landbouwers vs. klimaatmaatregelen een onbegrijpelijke paradox - Sara De Mulder

Landbouwers en klimaatwetgeving staan van oudsher lijnrecht tegenover elkaar. In Nederland kwam het laatst nog tot gewelddadige acties van boeren die met hun tractoren diverse provinciehuizen bezochten. De reden was het Programma Aanpak Stikstof (PAS) een wet die werd afgesloten om de stikstofuitstoot in Nederland zo snel mogelijk naar beneden te krijgen. Het land is Europees koploper en wou daar wat aan doen. Helaas was het PAS niet bepaald een geslaagde interventie. Tot voor kort mochten bedrijven hun gang gaan zolang er in de toekomst maar sprake was van een gepland overheidsinitiatief dat beloofde stikstof te verminderen, met als gevolg dat de uitstoot helemaal niet verminderde.

 In mei besloot de Nederlandse regering het PAS dan maar helemaal anders aan te pakken en werden 18 000 projecten waaronder de aanleg van windmolenparken stilgelegd. Aangezien 34% van de stikstofuitstoot uit het buitenland komt, het wegverkeer verantwoordelijk is voor 6%, nog eens 6% terug te voeren is tot huishoudens en 10% voortkomt uit overige activiteiten is het logisch dat de grootste vervuiler ook inbindt. Maar laat die grootste vervuiler goed voor 46% van de stikstofuitstoot, nu net de veeteelt zijn. 

De maatregelen werden absoluut niet geslikt door betrokken boeren. Waarop ze massaal de straat op gingen en een bezoekje brachten aan enkele provinciebesturen. In Den Haag zetten ze gewoon de hele boel af waarop geen tram of auto nog door kon en het Malieveld aldaar werd ondanks uitdrukkelijk verbod omgetoverd tot clandestiene parking voor landbouwvoertuigen. In tegenstelling tot de tienduizenden klimaatbetogers die nu reeds een jaar vreedzaam de straat op trekken, haalden de boeren wel heel snel hun slag thuis. Prompt beloofde het ene provinciebestuur na het andere dat de regelgeving niet van toepassing wordt op de landbouwsector. Groningen gaf niet toe, waarop er meteen wat hekken sneuvelden. 

Ook in België uitte voormalig minister van milieu Joke Schauvliege haar bedenkingen bij klimaatwetgevingen en stak ze boerenorganisaties een hart onder de riem dat ze altijd aan hun kant zou staan. Een vreemde paradox.

Teveel stikstof in de bodem veroorzaakt het uitsterven van planten die liever een stikstofarme bodem hebben, daardoor decimeren insecten populaties, muggen uitgezonderd. Insecten die hoogst noodzakelijk zijn voor de bevruchting van zowat elk gewas dat mensen tot voedsel dient. Veeboeren liggen daar niet wakker van en daar komt dan die paradox om de hoek kijken want insecten heb je ook nodig om het voedsel te kweken dat dieren eten. Met andere woorden veeboeren hebben evenveel of zelfs meer baat bij het voorkomen van de uitstoot van allerhande broeikasgassen en stikstof omdat letterlijk hun hele hebben en houden afhangt van voldoende biodiversiteit.

De Morgen pakte laatst uit met een nieuwe rubriek over klimaatverandering bij ons. De derde editie betrof de lamentabele toestand van de West-Vlaamse landbouwgronden. De lang aanhoudende droogtes van de laatste jaren heeft al voor net geen 100 miljoen euro schade veroorzaakt. In 2018 werden 12000 schadedossiers ingediend een verviervoudiging in vergelijking met 2017. De overheid vergoede voor “amper” 29 miljoen, in de begroting is 55 miljoen voorzien. Diezelfde overheid waarvan bovengenoemde vertegenwoordigster jolig aan schuurde bij het onderbuikgevoel van de doorsnee landbouwer, schrapte het landbouwrampenfonds en het rampenfonds. Ze zal dit vervangen door een brede weersverzekering. Met andere woorden terwijl ze aan de ene kant klimaatwetgeving afschildert als de baarlijke duivel omdat het mensen geld zal kosten en met satanisch leedvermaak een nog grotere wig drijft tussen landbouw en natuurbehoud, schuift ze de sector die het eerste slachtoffer is van de klimaatverandering de rekening door. De afschaffing van het rampenfonds is immers geen toevalstreffer, deze beslissing werd niet genomen omdat onze overheid de gevolgen van de klimaatopwarming onderschat heeft maar omdat ze net verdomd goed wist wat er ons te wachten stond en om ongekende redenen vertikt heeft de nodige stappen te zetten om erger te voorkomen. Dat we niet goed weten hoeveel geld klimaatmaatregelen kosten staat buiten kijf, de teller van niets doen staat ondertussen al op minimum 100 miljoen, de 3000 extra hittedoden dit jaar niet meegerekend. Dat kan ook niet want een mensenleven heeft in dit winstgedreven ideologisch project tout court geen enkele (geldelijke) waarde.

Het is daarom vreemd dat nog steeds zoveel landbouwers gekant zijn tegen klimaatmaatregelen. Zij zouden net de eerste moeten zijn om in hun tractor te stappen naar Brussel te rijden en de jongeren te steunen die smeken iets te ondernemen tegen de ramp die zich stilaan in haar ware proporties aan onze ogen ontvouwt.

Boeren zouden massaal moeten betogen voor een betonstop zodat watervoorraden terug aangevuld worden, de regen terug in de grond dringt en naar de rivieren vloeit, in beken weer voldoende water stroomt en er geen captatie verbod meer nodig is. Bovendien zou een betonstop meteen de spanning rond beschikbare gronden verminderen, nu vechten natuurverenigingen en landbouwers onder elkaar om de weinige restjes open ruimte, terwijl overal in Vlaanderen vastgoedmakelaars en hun politieke beschermheren geld scheppen alsof de sky nog altijd the limit is.

Boeren zouden collectief moeten pleiten voor een correcte prijs voor hun producten. Een biefstuk kost geen 30 euro de kilo maar minstens het drievoudige. Een juiste prijszetting zou mensen minder vlees doen eten, van betere kwaliteit, voor een correcte prijs. En maak het jezelf als consument niet wijs dat een kilo prei geteeld kan worden voor de luttele 1 euro 40 die je er in de supermarkt voor neertelt, het kost meer en het is de boer die die meerprijs betaalt. Bewust consumeren is geen bedreiging voor de landbouw maar de grootste win-win denkbaar.

Klimaatmaatregelen zijn nodig en ze zijn vooral nodig voor diegene die er het hardst van afhangen en dat zijn wij allemaal maar in de eerste plaats diegenen die ons van voedsel voorzien, want uiteindelijk is alles simpelweg verbonden.