Little Britain in het Vlaams onderwijs - Sara de Mulder
De discussie over vrije schoolkeuze doet weer stof op waaien. Groen is voor een centraal aanmeldingssysteem, NV-A is ertegen. In Grimbergen kamperen ouders in de ijzige kou, bijgestaan door het Rode Kruis met thee en een opwarmcontainer. Een belangrijke oorzaak van dit kampeerfenomeen en een essentieel deel van het probleem is het kwaliteitsverschil tussen scholen.
In landen waar onderwijs centraal georganiseerd wordt en tegelijk wordt ingezet op de professionalisering van leerkracht en directie, heb je na enkele jaren dergelijke scenario’s niet meer. Elke ouder kan gerust zijn dat diens kind een opleiding op maat krijgt en elk individueel talent de aandacht zal krijgen die het verdient.
Daar zijn wij ver vanaf. Een steeds groter wordende versnippering qua studierichtingen verhoogt de planlast maar bevordert niet noodzakelijk de kwaliteit van ons onderwijs. Men zou beter inzetten op een brede opleiding met grondig geïndividualiseerde trajecten in de klas. Dat vergt een vergevorderd inzicht in hoe een mens ontwikkelt en hoe het kennis verwerft, iets wat in de lerarenopleiding vooralsnog niet centraal staat. Een sociale mix is belangrijk maar in een onderwijslandschap waar kwaliteit geen garantie is, is de vrije schoolkeuze dat des te meer.
Hoe kiezen als er geen keuze is
Mijn zoon is helaas ook het “slachtoffer” van zo’n centraal inschrijfsysteem. Ik heb hem ingeschreven maar geen idee of hij ook een plekje zal hebben. Die keuze is niet aan ons. Een computer zal in deze beslissen over de toekomst van mijn kind. Men vraagt mij meerdere schoolkeuzes op te geven maar die heb ik niet. In dit geval gaat het om een Steinerschool met een specifiek onderwijstraject dat nergens anders wordt aangeboden.
Mijn kind zal daar ASO vakken combineren met techniek, handvaardigheid, kunst, muziek, sport en toneel. Kortom een all-in traject dat aandacht zal schenken aan ieder aspect, ieder minuscuul interessegebied, ieder greintje talent dat mijn kind heeft. Geen enkele andere school in de regio biedt dat aan.
Ik ben voor een sociale mix maar als blijkt dat ouders en kinderen kiezen voor een specifiek project, als blijkt dat zij dit belangrijk vinden en aan deze school de voorkeur geven, dan moet men hen niet dwingen een andere school te “kiezen”. Dan moet men deze scholen extra geld geven en extra plaats. Zodat elk kind ongeacht afkomst, dat onderwijsproject kan en mag volgen. Een financiering gebaseerd op het aantal voorinschrijvingen in de eerste voorkeurschool, zou voorkomen dat kinderen uit de boot vallen.
Het tekort aan plaats, zeker in steden als Antwerpen en Gent, is overigens een oud zeer dat door de verschillende koepels herhaaldelijk en op voorhand werd gemeld aan de overheid. Men wenste deze bezorgdheden straal te negeren. Ondertussen stevenen we af op een gigantisch lerarentekort en ook hier weigert men opnieuw proactief te ageren.
If the computer says noooo
In een land waarin iedere geboorte wordt geregistreerd en ieder gezin een domicilieadres moet hebben, kan het toch niet zo moeilijk zijn om op voorhand de benodigde ruimte, geld en leerkrachten in te schatten en deze te voorzien. Deze kunnen dan op basis van de individuele schoolkeuze toegekend worden aan de scholen per inschrijving.
Zowel het plaats- als lerarentekort is het resultaat van een groteske traagheid en starheid kenmerkend voor een overheidsapparaat dat haar prioriteiten niet meer kent en onze grondrechten niet meer respecteert. Ondertussen wacht ik af of ik werkelijk naar het grondwettelijk hof moet stappen om deze laatste te vrijwaren. Want daar zal je mij vinden: if the computer says noooo.
Sara De Mulder
De auteur is antropologe en kernlid van Liberales
