Waar zitten de ex-moslims? - Maarten Boudry
Hoeveel mensen kent u die vroeger moslim waren, maar nu ongelovig zijn? Dat dacht ik al. Ik ook niet. Ex-christenen ken ik in overvloed, zelfs ex-Jehova-getuigen en voormalige refo’s. Ik heb ook verschillende liberale moslimvrienden, die in God en het hiernamaals geloven, maar die de Koran in historisch perspectief lezen en met een grove korrel zout. Met bekeerlingen zijn we ook vertrouwd: mensen die vroeger geen geloof aanhingen, maar nu christen of moslim zijn. Ex-atheïsten, zo u wil. Maar ik ken niemand in mijn kennissenkring die de beweging van gelovige moslim naar atheïst maakte.
Is dat niet merkwaardig? Nochtans bestaan ex-moslims beslist. Elk geloofssysteem kent zijn spijtoptanten: mensen die het ooit aanhingen, maar nu niet langer. Daar heb je als gelovige weinig bewuste controle over. Als je het niet langer kunt opbrengen om in Allah of in homeopathie of in ufo's te geloven, dan word je letterlijk af-vallige: je tuimelt van je geloof af.
Witte raaf
Maar ex-moslims blijven onder de radar. Op 1 april organiseert filosoof Johan Braeckman samen met enkele collega’s een studiedag in Gent genaamd 'Ex-', met spijtoptanten van diverse groeperingen en geloofsovertuigingen: religies, sektes, ideologieën… Slechts van één groep bleek het bijzonder moeilijk om een ex-lid te vinden dat bereid was publiekelijk te getuigen: de islam.
Uiteindelijk vonden ze één witte raaf voor een videoboodschap, niet toevallig dezelfde met wie u morgen in deze krant een interview kunt lezen: de toneelmaker Sam Touzani, voormalige moslim en aanhanger van het pastafarisme (een parodiereligie). Wie de getuigenissen van Touzani hoort, begrijpt meteen waarom openlijke ex-moslims zo dun gezaaid zijn: honderden doodsbedreigingen, intimidaties, fatwahs, doorgestoken banden, haatoproepen. Uit de kast komen als ex-moslim is bijzonder riskant. Wat Touzani doet, is dan ook buitengewoon moedig.
Ex-moslims zijn nergens helemaal veilig. De afvallige Ibn Warraq moest zijn boek Why I am not a Muslim onder een schuilnaam uitgeven, uit gevaar voor eigen leven. De ex-moslima en ex-Nederlandse Ayaan Hirsi Ali leeft al jaren de klok rond met persoonlijke lijfwachten, nadat haar vriend Theo van Gogh op straat werd doodgestoken. Letterlijk duizenden heethoofden zouden haar met plezier de keel oversnijden. In Bangladesh worden atheïstische en seculiere bloggers systematisch met machetes afgemaakt. In verschillende landen met een moslimmeerderheid staat de doodstraf op afvalligheid, en vind je daar bij de bevolking een ruime meerderheid voor. Is er iemand die hier de laffe onzinterm 'islamofobie' in de mond durft te nemen?
Geloofssystemen zijn wel vaker uitgerust met slimme strategieën om volgelingen aan zich te binden. Mensen die de groep verlaten, moeten het ontgelden: ze worden geschuwd en uitgespuwd, zelfs door familie en voormalige vrienden. De meest drastische straf is de dood. Meerdere geloofssystemen hebben die strategie bedacht om zichzelf in stand te houden – zie het boek Deuteronomium in de Bijbel – maar op dit moment is de islam zowat het enige geloofssysteem dat dat dreigement nog steeds geloofwaardig kan maken.
In het getal schuilt de kracht
Vandaar mijn oproep: afvallige moslims, laat van u horen. Jullie zijn met meer dan jullie denken. En in het getal schuilt de kracht. Wie bereid is om te getuigen op de studiedag in Gent mag mij via mail contacteren (maartenboudry@gmail.com). Lees ook het geweldige nieuwe boek The Atheist Muslim van de Canadees-Pakistaanse Ali Rizvi.
En aan mijn liberale moslimvrienden: steun uw ex-geloofsgenoten. Afvalligen zijn als kanaries in de koolmijn. Als je er niet af en toe één naar buiten ziet fladderen, is er iets grondig fout daarbinnen. En natuurlijk is het nooit te laat om zélf een rationeel wereldbeeld te omarmen. Groucho Marx grapte ooit: “Ik wil tot geen enkele club behoren die mij zou aanvaarden als lid." Wilt u wel tot een club behoren die niet kan aanvaarden dat u uw lidmaatschap opzegt?
Maarten Boudry
De auteur is filosoof en auteur van meerdere boeken en opiniestukken.
Deze tekst verscheen eerst in De Morgen van 9 maart 2017.
Links
