“Wentelen” meneer Muyters, dat is het woord dat De Standaard op woensdag (22 februari) hanteerde toen men u citeerde. U heeft het over mensen die vorig jaar omwille van omstandigheden hun job verloren en recht hadden in te stappen in het SWT-stelsel (het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag of brugpensioen). U pleit voor de afschaffing van dit systeem want het zou mensen in de inactiviteit houden en dat kan natuurlijk niet. SWT wordt toegekend volgens duidelijk bepaalde en strenge regels. Mensen die in dit stelsel willen instappen moeten bijvoorbeeld gedurende minstens 20 jaar en tot op heden een zwaar beroep uitoefenen, nachtshiften draaien of in ploegen werken. En/of ze moeten een beduidend aantal jaren dienst hebben èn aan bepaalde leeftijdsvereisten voldoen.
Oorspronkelijk beoogde dit systeem een vlotte overdracht van functies van een oudere ervaren generatie naar een jonge verse generatie. Maar dat is al lang niet meer het geval. Op dit ogenblik wordt het vooral gebruikt om mensen van een bepaalde leeftijd buiten te gooien en deze te vervangen door interimcontracten. Een herstructurering heet dat, die overigens telkens een ministeriële goedkeuring vereist. De regels zijn ondertussen strenger geworden en gaan voorbij aan een harde, schrijnende realiteit, van Ronny die sinds zijn 14de aan de slag is in de scheikunde, vroeger via ploegsystemen, en nu in dagdienst omwille van gezondheidsproblemen. Ondertussen is hij 58 jaar. Hij stelt een hoogst noodzakelijk operatie uit, uit vrees voor jobverlies en hij zal een loopbaan hebben van 47 jaar, vooraleer hij kan stoppen met werken. Waarbij hij overigens die laatste twee jaar geen verdere rechten meer zal opbouwen.
Meneer Muyters, terwijl jij je wentelt in het wereldje van rode pluche en “hard” werken op onze kosten, verliest Linda (56) haar job in de textielsector omwille van een arbeidsongeval en gebrek aan aangepast werk. Ook zij is sinds haar veertiende aan het werk en zal nog een jaar moeten wachten voor ze op vervroegd pensioen kan. Een jaar waarin ze gedwongen wordt naar werk te zoeken, alleen weet ze niet zo goed als wat. De verstrenging van de leeftijdsvoorwaarden straft een hele generatie mensen die nooit de kans kregen hun school af te maken. Een generatie die iedere dag keihard gewerkt heeft, om hun kinderen te gunnen wat ze zelf niet hadden: een diploma, een jeugd, een goed leven. Deze mensen worden nu afgedaan als profiteurs en moeten dringend bijdragen aan de economie!
Als er één klasse is die bijgedragen heeft tot de economie, dan zijn het wel die oude kapotgewerkte werknemers, ouders, mensen. Ondertussen worden ook de gezonde exemplaren massaal aan de deur gezet en vervangen door mensen met interimcontract. Mensen die wel voor een bedrijf werken maar zelfs niet eens contractueel verbonden zijn met het bedrijf, want contracten worden opgemaakt met het interimkantoor. Daarbij krijgt het bedrijf via activakaarten, etc. nog substantiële kortingen in de bijdragen aan onze sociale zekerheid.
Mijnheer Muyters, je kraait intussen victorie. In Vlaanderen daalt de algemene werkloosheid bij 55-plussers. Uiteraard worden velen doorgeschoven naar de ziekenkas of mogen elders aan de slag aan een substantieel lager loon en via hetzelfde verafschuwde interimcontract. Zo mogen ze hun laatste jaren slijten. Want zo klonk laatst in het journaal dat het aantal 50 plussers dat tewerk gesteld wordt met een interimcontract, stijgt. Hoe dit nieuws positief onthaald kan worden, is mij een raadsel. Het betekent immers dat mensen die een jaar geleden nog een vaste baan hadden met een vast contract en correct loon, nu aan een veel lager loon, in een tijdelijke job, van minicontract naar minicontract hoppen. Met alle onzekerheid en (werk)druk die daarbij hoort. De enige die ervan profiteert is het bedrijf dat nog maar eens kan besparen op haar “human resources”.
Dat economische groei al lang niet meer gelijk staat aan economisch welzijn voor de burgers, mag duidelijk zijn. De armoedecijfers dalen niet maar de winsten stijgen. Hoe kan je dit verklaren tenzij die economische groei, niet langer terugvloeit naar de mensen die deze groei creëren? Voor liberale denkers als Adam Smith, John Stuart Mill en Karl Popper was dat net de bedoeling van de economie en het kapitalisme. Inkomsten zouden groeien, arbeidstijden zouden verkorten. De middelen die deze revoluties genereerden zouden de mens in staat stellen zich buiten de arbeidstijd om te ontwikkelen. Voor hen stond te allen tijde de mens centraal, niet het kapitaal. Maar net zomin de werkgever de machines betaalt bij goede prestaties, of de grondstoffen bij goede kwaliteit, is de flagrante dehumanisering van de mens in het arbeidsproces tot “human resources” en “menselijke grondstof” een uitstekend excuus om ook deze “middelen” niet langer correct te verlonen.
En daarbij is het kernprincipe waar het liberalisme ooit zo prat op ging, definitief begraven.
Sara De Mulder
Antropologe
Kernlid Liberales
