De man als medestander, geen tegenstander - Amy Kessels

De onderwerpen emancipatie en vrouwenrechten hebben altijd mijn onverdeelde aandacht gehad. Het staat buiten kijf dat er heel wat moet gebeuren om tot gelijkheid tussen vrouw én man te komen. Echter, de verwondering blijft groot wanneer ik discussies volg en bijeenkomsten observeer.

Laat ik duidelijk zijn, de inhoud staat op generlei wijze ter discussie, maar de manier waarop de discussie gevoerd wordt met de gegevens die we hebben, mijn inziens wel. De inhoud van de discussie gaat namelijk vaak verloren door de vorm die contradicties, aannames en frustraties met elkaar verweven.

Waarom wordt bijvoorbeeld gelijkheid per definitie altijd geassocieerd met de discussie die er woedt over de emancipatie van vrouwen? Gelijkheid impliceert niet enkel gelijke rechten van de vrouw ten opzichte van de man, maar ook omgekeerd, dat wordt nogal eens vergeten. Op die manier wordt een belangrijke fundamentele discussie volkomen eenzijdig.

Neem nu vrouwenquota’s. Die zijn volgens heel wat vrouwen noodzakelijk om gelijkheid te bekomen. Buiten het feit dat dit meteen de discussie aanwakkert of een vrouw wel zit te wachten om aangesteld te worden als een soort excuustruus, impliceert deze discussie een tweede fenomeen. Een positieve discriminatie jegens vrouwen is tegelijkertijd een negatieve discriminatie jegens mannen. Waarom is dit wel geoorloofd? Als we daadwerkelijk naar gelijkheid willen, moeten we geen discriminatie in welke richting dan ook najagen. Op die manier is contradictorisch genoeg onze drang naar gelijkheid tegelijk ongelijkheid.

Eenzijdig omdat over het algemeen de discussie namelijk gevoerd wordt door vrouwen, met vrouwen en over vrouwen waarbij het publiek in de zaal bestaat uit vrouwen. Hier en daar duikt een man op, maar ze zijn in grote getale afwezig. Ik begrijp mannen wel. Niet meer dan eens zetten vrouwen zich in een ondergeschikte rol waarbij de discussie verwordt tot een wij (de vrouwen) tegen zij (de mannen). Elke man staat gelijk aan onderdrukking en wordt in het harnas gejaagd. Op die manier ondermijnen vrouwen zelf de discussie. Ik kan mij niet voorstellen dat een oplossing ligt in een gevecht van discussies waarbij de vrouw zich keer op keer maneuvreert in een slachtofferrol waardoor het onmogelijk is om de discussie vanuit gelijkheid te voeren.

De campagne #MeToo heeft ons nog maar eens op de feiten gedrukt hoe urgent dit probleem is, voor beide genders. De positieve werking hiervan is dat we allen, zowel mannen als vrouwen, een duidelijk signaal afgeven dat grensoverschrijdend gedrag in welke vorm en hoedanigheid dan ook, volkomen ontoelaatbaar is. Deze campagne laat ook zien dat niet alleen vrouwen maar ook mannen geconfronteerd worden met  misbruik.

Er is inderdaad ook heel wat verdoken leed bij mannen. Neem bijvoorbeeld de vele misbruiken in de kerk waarbij talloze jongens het slachtoffer zijn geworden van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast blijkt ook huiselijk geweld jegens mannen vaak voor te komen. Vanuit dit perspectief gezien is een eenzijdige discussie van vrouwen, door vrouwen en over vrouwen eveneens ongelijk en niet volwaardig. Hiermee wil ik niet het probleem onderschatten waarmee vrouwen geconfronteerd worden maar enkel de kritische kanttekening plaatsen dat de discussie vanuit verschillende perspectieven zou moeten gevoerd worden waarbij we niet de focus op gender moeten leggen, maar op die van gelijkheid.      In het verleden hebben sterke, autonome en moedige vrouwen ervoor gezorgd dat ze gelijke rechten kregen als mannen. Zij stelden zich daarbij niet op als slachtoffer, maar als evenwaardige personen ten aanzien van mannen. Zij stonden voor hun idealen en wij hebben er vruchten van kunnen plukken. Vandaag blijven we teveel steken in een klaagzang. En elke keer opnieuw, bij elke discussie worden de feiten opgelijst, dezelfde conclusies getrokken en frustraties gedeeld. We weten het, ze zijn bekend. En nu? Waar blijft de volgende stap en wat doen we met die informatie?

Een campagne als #MeToo is een wervelwind die schoon schip maakt met figuren die macht als middel van onderwerping beschouwen. Het maakt ons eveneens bewust van de problematiek van het seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maar de tijd zal uitwijzen of dit daadwerkelijk geleid heeft tot een shift in de mentaliteit van onze samenleving.

Maar hoe kunnen we dan de nog steeds achtergestelde positie van de vrouw in onze samenleving verbeteren? Een beter middel dan vrouwenquota’s, bijvoorbeeld, lijkt me de mogelijkheid tot anoniem solliciteren. Geen foto’s, geen leeftijd en geen geslacht op de sollicitatiebrief. Op die manier heeft iedereen een volkomen gelijke kans om op basis van criteria en motivatie geselecteerd worden. Bij een sollicitatiegesprek zou men kunnen werken met twee interviewers, een man en een vrouw. En dit zou ook geïmplementeerd kunnen worden bij mogelijke promotie of interne sollicitatie. Vanzelfsprekend is het niet de ‘holy grail’ om elke vorm van discriminatie volkomen uit te sluiten. Maar het is alvast een stap vooruit in de gelijke genderbehandeling? Door zowel een man als een vrouw in het selectieproces te betrekken, kan dit leiden tot meer objectiviteit en hoeft een vrouw zich geen excuustruus te voelen.

Het is aan ons om een lans breken, niet alleen voor vrouwenrechten, maar vooral voor gelijkheid waarbij synergieën worden gecreëerd tussen mannen en vrouwen. De vrouw kan maar emanciperen als de man ook gelijke rechten kan verwerven. Het geeft namelijk mannen daadwerkelijk de kans om hun deel bij te dragen. Dit is evenwel is geen direct antwoord op de machocultuur die grensoverschrijdend gedrag in de hand werkt. De plaats van zowel de man als de vrouw moet in onze samenleving geherdefinieerd worden. Door vrouwen als volwaardig te beschouwen in de werkomgeving en er tegelijkertijd over blijven waken dat een vrouw, noch een man, slachtoffer mag zijn van grensoverschrijdend gedrag, kunnen we verder bouwen aan gelijkheid.

Tot op heden bestaat de wereldbevolking uit zowat de helft mannen en daarmee hebben we als vrouwen de sleutel mee in handen. Mannen zijn onderdeel van de oplossing. Door een hij tegen zij te creëren, maken we van hen een tegenstander en geen medestander. Het is aan ons allen om op te staan voor gelijkheid, vanuit gelijkheid.

Amy Kessels

De auteur is kernlid van Liberales