Vaccinweigeraars: dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant? – Eva Vanhoorne

Discussies over de vaccinatiepolitiek monden bijna steevast uit in een stroom aan morele veroordelingen. “Vaccinweigeraars zijn dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant”, klinkt het dan. Maar is dat niet blind zijn voor de onderstroom die onder die discussies heen kolkt? Want dat is een onderstroom die een veel fundamentelere breuklijn raakt. En het is er één waar we niet blind voor kunnen blijven, nu die door de hele coronapandemie genadeloos wordt blootgelegd.

Want je kan bepaalde uitspraken van mensen die alternatieve ‘meningen’ verkiezen boven wetenschappelijke feitelijkheden en een ‘eigen waarheid’ verkondigen die geen rationele weerlegging duldt, wel ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ noemen. Maar zou het niet even ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ zijn om niet te willen inzien dat er een grote groep mensen bestaat die blijkbaar geen toegang (meer) hebben tot nuchtere analyse in de niet-aflatende stroom aan informatie en desinformatie die ons overspoelt?  

En je kan het ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ noemen dat mensen het wantrouwen dat ze ontwikkelen tegenover de (farma-)industrie, de media en het beleid… niet meer kunnen vertalen in beargumenteerde kritiek maar dat wantrouwen laten afglijden naar simplistische verhalen over wetenschappers die door een mythisch Big Pharma worden gecontroleerd, over journalisten die door een mythisch ‘MSM-overheidsapparaat’ worden gedicteerd, of over beleidsmensen die door een mythische Elite worden aangestuurd. Maar zou het niet even ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant zijn’ om je niet te willen afvragen waarom die mensen zo wantrouwig zijn dat ze eerder geloven in verhalen alsof de coronamaatregelen bedoeld zouden zijn om ons te onderdrukken, in plaats van te willen inzien dat ze eenvoudigweg bedoeld zijn voor wat ze zijn bedoeld: zo weinig mogelijk mensenlevens in de weegschaal leggen?

En je kan het ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ noemen dat mensen, nu Kerk en Staat geen richting geven en geen gemeenschapsgevoel creëren, zich overgeven aan de vrije markt waarin we niet meer zorgen voor elkaar, maar vechten om onze brokken. Of dat anderen zingeving zoeken in iets als een ‘Lichaamscultuur’ of in het ‘Spirituele’ met al zijn voorschriften om niet de samenleving maar het eigen lichaam als tempel te dienen. Of dat nog anderen ‘freeriden’ in het ultralibertaire en elke vorm van regels of autoriteit rabiaat afwijzen. Maar zou het niet even ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ zijn om niet te kunnen toegeven dat ze daar hun toevlucht toe nemen omdat er blijkbaar geen enkel ander Groot Verhaal nog collectief sturing geeft en verbindt?

En je kan het ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ vinden dat mensen een vaccin weigeren, en daarmee een gevaar vormen voor zichzelf en voor anderen. Maar zou het niet even ‘dom, egoïstisch en aanmatigend’ zijn om niet te kunnen erkennen dat de wetenschap in de traditionele zin van het woord er duidelijk nog niet in slaagt om zo’n Groot Verhaal te zijn, en dat hoe schrijnender het gebrek aan solidariteit en aan een breed gedragen autoriteit wordt, des te uitgesprokener dergelijke individualistische, neoliberale, spirituele of ultralibertaire wereldbeelden worden, en des te meer de ander als concurrent, meester of bedreiger wordt beschouwd? En de prik zelfs letterlijk als wapen of als indringer wordt ervaren?

Dus je kan die mensen eigenlijk niet ‘dom, egoïstisch en aanmatigend arrogant’ noemen als de hele tijdgeest hen drijft tot een dergelijke vorm van zelfvoorziening die eigenlijk samenlevingsbedreigend is.

Maar hoe kan je die stroom doen keren als elke poging tot moderatie wordt begrepen als een aanslag op hun zelfbeschikking, elke poging tot inmenging als een aantasting van hun integriteit en elke poging tot communicatie als een aanval op hun identiteit?

Eva Vanhoorne

De auteur is zaakvoerder van het communicatiebureau Marquiz