Verlos ons van het kwaad – Joost Vandecasteele

Verlos ons van het kwaad (2021) is de nieuwste roman van Joost Vandecasteele.

Wij hebben Vandecasteele graag. Hij is een unieke stem in het Vlaamse romanlandschap, hij is onze William Gibson, onze Chuck Palahniuk, ja zelfs onze J. G. Ballard.

Bij wie anders ga je over hackers en cyberterroristen lezen? Wie anders heeft Vandecasteeles wreed gevoel voor humor? Wie kent er iets van graphic novels? Wie maakt cultteeveeseries zoals  Generatie B (2017)?

Verlos ons van het kwaad (2021) speelt zich af in de nadagen van de aanslagen van Brussel en die van Parijs, onze 9/11 als het ware. De roman focust op Koen en Elise.

Koen is een gescheiden en eenzame man, vader van een jonge zoon. Hij is een keyboardkrijger die op Facebook zijn verontwaardiging en ongenoegen ventileert. Na plunderrellen op de Lemonnierlaan in Brussel bijvoorbeeld, toont hij in een videoboodschap ‘wat gespaard was gebleven: grote ruiten van theehuizen, islamitische boekhandels en durumzaken die geen krasje vertoonden.’

Op een bepaald moment denkt Koen dat hij weet hoe hij een volgende islamitische aanslag kan verijdelen. Zo begint het.

Elise is een hackster, darknetspecialist en internetinfiltrant. Samen met een politieke partij zal zij Koen klaarstomen als wit konijn voor de volgende verkiezingen.

Elises passages lazen wij het liefste, vooral de stukken waar ze met allerlei trucs probeert in systemen binnen te breken.

Vandecasteele zou Vandecasteele  niet zijn als hij niet kwistig met weetjes strooit: hoe Lycamobile met hun prepaidkaarten terroristen en andere criminele netwerken in stand houdt; hoe strategisch geplaatste boeddhabeeldjes erin slagen buurten die eerst nog gewelddadig en vuil waren, weer vredevol en schoon te maken; hoe cultfilmregisseur Roger Corman de rechten op de naam The fast and the furious afstond; waar en wanneer de eerste overdekte en geairconditionde koopparadijzen verrezen; hoe het eraan toegaat bij trollenfabrieken die proberen Westerse democratieën te ontwrichten; en hoe tinderachtige datingapps voor alt-righters eruitzien.

Toch slaagt hij er maar matig in dit lappendeken tot een sprei te breien waar je je warm kan ondernestelen. Daarvoor missen de personages karakter. Eigenlijk zou ik William Gibson nog eens moeten herlezen om me ervan te vergewissen of diens personages ook zo bordkartonnen en eendimensionaal zijn.

Maar dat is niet het enige. Ik nam voor de gelegenheid Hoe de wereld perfect functioneert zonder mij (2009) nog eens uit de kast en merkte onmiddellijk wat er schortte aan Verlos ons van het kwaad. Anders dan in Hoe de wereld … ontbreekt het hier volkomen aan humor. Niets.

Politiek gezien is Verlos ons … flinksig. Het waarschuwt voor een burgeroorlog.  Wie Vandecasteele volgt op Twitter weet wat zijn standpunten in deze zijn. Als hij het heeft over hoe rechts emotioneler is en daarom meer kans heeft om verkiezingen te winnen, horen wij echo’s van Jonathan Haidts Het rechtvaardigheidsgevoel.

Ik citeer uit het boek:

‘Campagnes gaan ook altijd over emoties. Het is daarom dat links niet kan winnen, niet emotioneel genoeg, teveel bezig met intellectuele termen als begrip  en respect. Nee, gevoelens, daar draait het om.’

Maar geen nood. Een matig boek van Vandecasteele, vinden wij nog steeds interessanter dan 90% van de Vlaamse literatuur. Wij zien dit boek dan ook als een filmscenario in wording en hopen dat er zo snel mogelijk een serie van gemaakt wordt. Want zo werkt het werk van Vandecasteele het best.

Maar wij raden ten stelligste aan er flink wat humor in te stoppen. Gitzwart, donkerzwart of steenkolenzwart, zwart zal die humor noodzakelijkerwijs wel zijn, maar dat we hem nodig achten, daar kan geen twijfel over bestaan. Wij willen die humor, Joost, want zelfs op de donkerste dagen willen wij wat lachen.

Verlos ons van het kwaad (2021) kwam uit bij Borgerhoff & Lamberigts