Een besnijdenis-light bestaat niet - Assita Kanko
Artikel 409 van het Belgische Strafwetboek zegt duidelijk dat al wie enige vorm van genitale verminking ‘bij een persoon van het vrouwelijke geslacht vergemakkelijkt of bevordert, met of zonder haar toestemming, zal worden gestraft met gevangenisstraf van drie jaar tot vijf jaar’. Begin deze week heb ik vernomen dat genitale verminkingen van vrouwen ook door Belgische artsen zouden worden toegepast. Toen ik het hoorde, moest ik even gaan zitten. En toch kwam het bericht niet echt als een verrassing. Als het klopt dat het aantal besneden vrouwen toeneemt, en dat mensen met de vereiste expertise ervoor kiezen zich te onderwerpen aan religieuze en traditionele dogma’s, dan gaat het niet alleen om een fundamentele mislukking van het integratiebeleid, maar hebben we te maken met een gevaarlijke aanpassing aan geïmporteerde zeden.
Het is een ondraaglijk idee dat de wetenschap zich ertoe zou lenen een kind te mishandelen omdat het als meisje werd geboren, maar onmogelijk is het helaas niet. Zo werd vorig jaar in de VS een vrouwelijke arts veroordeeld voor verminking. Een van de slachtoffertjes was zeven jaar. In 2016 hielden twee Amerikaanse gynaecologen in de Journal of Medical Ethics een pleidooi voor een compromis tussen enerzijds cultuur en godsdienst en anderzijds de rechtspraak. Ze stelden voor een zogeheten ‘minimalistische’ besnijdenis te dulden. Die gemedicaliseerde praktijk zou volgens hen dé oplossing bieden.
Op het terrein hoor ik soms beweren dat artsen slechts een klein stukje van de meisjes zouden verwijderen (hun clitoris of hun schaamlippen), net voldoende om hen te laten bloeden, zodat hun familie gerustgesteld zou zijn. Denken ze wel aan de meisjes zelf? Niet alleen wordt hun band met hun familie ernstig beschadigd, bovendien kunnen ze geen vertrouwen meer hebben in hun arts. Kun je meer aan je lot overgelaten worden?
De feiten hierboven werden recent bevestigd. We kunnen er bijgevolg van uitgaan dat de misdaad vaker wordt gepleegd dan we denken, en ook dichter bij huis. Als dat klopt, moeten de schuldigen worden vervolgd en de meisjes bijgestaan. De orde der artsen moet zich over deze illegale praktijken buigen en onderzoeken hoe dergelijke ethische kwesties door het artsenkorps kunnen worden aangepakt en behandeld.
In de debatten die ik bijwoon, hoor ik overigens soms ook zeggen dat enige tolerantie, zowel op medisch als op juridisch en politiek vlak, wenselijk is. Alsof wetten à la carte kunnen worden toegepast. Ik gruw van de houding van al wie de wetenschap misbruikt om vrouwen te blijven overheersen, om hun lijden te misprijzen en om te rechtvaardigen dat hun rechten ondergeschikt zijn aan de cultuur waartoe ze behoren. Wat is er ‘minimalistisch’ aan een ingreep waarbij de clitoris van een meisje wordt verwijderd, hoe groot of hoe klein dat voorgoed verminkte lichaamsdeel ook mag wezen? Het is een wonde waarvan je nooit meer geneest. In het beste geval voel je je na verloop van tijd een klein beetje beter.
De genitale verminking medicaliseren is het toppunt van verraad. Het wil zeggen dat je de meisjes aan hun lot overlaat en de voorstanders van de besnijdenis vrij wilt pleiten. Wat ook de omstandigheden zijn waarin de verminking wordt uitgevoerd, het blijft een misdaad. De bedoeling is van de vrouw een slavin van de man te maken, die zelf geen genot mag kennen en alleen maar plichten heeft. De fysieke, psychische en sociaal-economische gevolgen ervan worden onderschat. Geen enkel compromis valt te rechtvaardigen, want een besnijdenis-light bestaat nu eenmaal niet. Elk cultuurrelativisme op dit vlak is misdadig. Dat de medeplichtigen in sommige gevallen tot de medische wereld behoren, drijft me tot wanhoop en legt een smet op dat anders zo nobele beroep.
We moeten van het momentum gebruik maken om na te denken over de schade die gepaard gaat met de mislukte integratie op het vlak van vrouwenrechten, wat in een evoluerende samenleving leidt tot toestanden die indruisen tegen de beginselen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en tegen die van het kind. Zolang we aanvaarden dat de traditie en de godsdienst in sommige gevallen boven de wet staan, zullen we nooit vrij zijn en over dezelfde rechten beschikken. We moeten erover waken dat elke compromis uitgesloten blijft. Dat betekent dat we onze waarden opnieuw centraal moeten stellen en nee moeten zeggen tegen elke onderwerping aan de dogma’s van religie en traditie. Dat we een verbond moeten sluiten met al wie de vrouw het recht toekent nee te zeggen.
Assita Kanko
De auteur is kernlid van Liberales en schreef het boek De Tweede Helft.
