Emmanuel Macron, ce n'est qu'un début! - Annemie Neyts

Emmanuel Macron werd nauwelijks twee maanden geleden verkozen tot president van de Franse Republiek, en de verrassingen volgen elkaar op in een nauwelijks bij te houden tempo. Enkele snapshots, om het geheugen op te frissen: de inaugurale rede voor (het Paleis van) het Louvre, naast de piramide van Peï, één van de meest iconische bouwsels in Parijs; de tocht naar de Onbekende Soldaat onder de Arc de Triomphe, in een militaire command car; het bezoek aan Angela Merkel; de ontvangst van Vladimir Poetin in het kasteel van Versailles; de twee rondes van de parlementsverkiezingen waarin hij nauwelijks leek tussen te komen; zijn blitzbezoek aan de Franse troepen in Mali, de ontmoeting (en de handdruk!) met Trump in de marge van de G7; de "remaniement" van de regering na de tweede ronde, en tenslotte de uitnodiging aan Donald en Melania Trump voor de grote parade van 14 juillet.

En nu, op 16 juli, de herdenking van de Rafle du Vél. D'Hiv. in de zomer van 1942 tijdens dewelke 13.000 Joden bijeen gedreven werden in het velodroom door Franse politieagenten en gendarmes, en vervolgens weggevoerd naar de concentratiekampen. Vierduizend onder hen waren kinderen, en nauwelijks enkele honderden keerden terug. Ik weet niet of ik alle evenementen in de juiste volgorde heb, en ik heb er enkele weggelaten, zoals het ontroerende afscheid aan de liberale politica Simone Veil die overleed op 30 juni 2017, en de commemoratie van de gruwelijke terreuraanslag in Nice die een jaar voordien had plaatsgegrepen en een groot trauma onder de Fransen heeft veroorzaakt.

Ik wil er graag enkele kanttekeningen bij maken. Het is ten eerste overduidelijk dat Macron dit alles uiterst zorgvuldig heeft uitgekiend, en voorbereid. Hij heeft zich klaarblijkelijk een heel duidelijk beeld gevormd van de wijze waarop hij het presidentschap wil invullen, en lang van tevoren. Van hem is geweten dat hij ervan overtuigd is dat het presidentschap niet “normaal" is, in tegenstelling tot François Hollande die zo "normaal" wou zijn dat hij het respect van de Fransen kwijt speelde. Een Franse president gaat geen croissants per scooter naar zijn maîtresse brengen, en doet evenmin confidenties aan een koppel journalisten van Le Monde die dan ook nog worden gepubliceerd. Zoveel heeft Macron alvast geleerd. Wat hij van Sarkozy heeft geleerd (ten goede of ten kwade ) is nog niet helemaal duidelijk.

Macron is er blijkbaar van overtuigd dat de Fransen gehecht zijn aan wat Alain Touraine La République Impériale noemde: een republiek getooid met de attributen van een monarchie. Vandaar het gebruik van de paleizen en kastelen om buitenlandse staatshoofden te ontvangen, en om de leden van de Assemblée en de Senaat in het Congres toe te spreken. Macron heeft er eveneens voor gekozen om van meet af aan toe te treden tot de liga van de machtigste staatshoofden, en kiest de ontmoetingsplaatsen zorgvuldig uit: het klatergoud van Versailles als pendant voor de bling bling van het Kremlin; de militaire parade en de Eifeltoren om Trump te fêteren, de commemoratie van de Vél. d'Hiv. voor de Israëlische premier Netanayu.

Macron lijkt een mix van pragmatisme en emotionele empathie – echt of gefingeerd – te hanteren om zijn gesprekspartners te benaderen. Geen opgestoken vingertje, geen etalage van de eigen principes inzake mensenrechten, rechtsstaat en democratie, maar het zoeken naar een basis om gemeenschappelijke acties mogelijk te maken. Althans zo interpreteer ik het. Wie zaken, ook politieke zaken, wil doen met de Verenigde Staten, kan niet anders dan met de Trump administratie proberen samen te werken, of je die nu apprecieert of niet. Idem dito voor alle anderen. Het punt is niet of Macron ze waardeert of niet, het punt is of Frankrijk de basis kan leggen voor een meer actieve rol in de wereldpolitiek, en op zoek te gaan naar wat daartoe kan bijdragen.

Het valt af te wachten of die pragmatische aanpak vruchten zal afwerpen, maar ik vind het alleszins interessant dat de president van Frankrijk inziet dat zijn rol een andere is dan die van activisten à la Naomi Klein. Alle proporties in acht genomen, geldt dat trouwens ook voor de buitenlandse politiek van België en de Europese Unie. Het worden in alle geval boeiende weken en maanden.

Annemie Neyts-Uyttebroeck

Minister van Staat