We hebben nieuwe suffragettes nodig - Assita Kanko
Al vertegenwoordigen vrouwen minstens de helft van de wereldbevolking, ze blijven op veel vlakken achtergesteld. Op het werk worden ze voor dezelfde prestatie onderbetaald. Dat gebeurt zelfs in de hypermoderne wereld van Silicon Valley. De structurele problemen bij Google haalden deze week nog het nieuws. Vraagt een Brusselse universiteit werkelijk aan studentes om met een diep decolleté te komen opdagen om esthetische redenen (DS 29 mei)? Geen probleem, hoor je soms.
Minder dan 10 procent van de wereldleiders is vrouw. Viel het niet op tijdens de Navo-top in Brussel? Ik las overal wat de first lady’s zouden doen: naar kunst kijken en shoppen. Hoe zou de agenda van een grote groep first men eruitzien? Een grote meerderheid van mannen beslist over onze veiligheid en de toekomst van de aarde, terwijl het meestal vrouwen zijn die voor de fouten boeten. Deze genderapartheid doet me denken aan het leven als klein kind in Afrika. De meisjes stonden apart om met hun moeders te koken en om ‘vrouwendingetjes’ te bespreken. De mannen gingen samen in de plaatselijke bar of onder de boom zitten om bier te drinken of de grote beslissingen voor de groep te nemen. Wereldwijd zitten er te weinig vrouwen mee aan tafel of onder de boom.
Aan de andere kant zijn vrouwen en meisjes wel oververtegenwoordigd waar er gratis werk is, of lijden ze ontzettend veel pijn. Denk maar aan huiselijk geweld, verkrachtingen, kindbruiden en genitale verminkingen. De Egyptische arts, psychiater en feministe Nawal El Saadawi getuigde over die onvoorstelbare pijn: ‘Ik lag in een plas bloed. Na enkele dagen hield het bloeden op. De vroedvrouw keek tussen mijn benen en zei: “Alles is in orde, de wond is genezen, God zij geprezen.” Maar de pijn was er nog steeds, als een etterbuil diep in mijn vlees.’ Net zoals de meesten van de andere 200 miljoen slachtoffers was Nawal El Saadawi ook maar een kind toen ze in de jaren dertig verminkt werd. Haar woorden doen mijn maag samentrekken. Maar vandaag gaat die massale verminking van meisjes gewoon door.
Om de familie- of claneer te beschermen of de bruidsschat zo snel mogelijk te innen, dwingen ouders hun kinderen vaak kort nadat ze genitaal verminkt zijn om te trouwen. Die kindbruiden zouden met hun speelgoed bezig moeten zijn, maar worden misbruikt door een vaak veel oudere echtgenoot. Dit doet me telkens denken aan de angst die je kan voelen als je de Erlkönig uit het gedicht van Goethe voor het eerst als tiener leest. Kindbruiden? Die zijn er nog volop. Wie zal die meisjes redden van deze georganiseerde verkrachtingen? In Jemen heeft Nojood, die een gedwongen huwelijk onderging toen ze slechts acht jaar was, een deur opengetrapt. Maar zij is een van de weinigen die na zware mishandelingen konden ontsnappen. De meeste kindbruiden ontsnappen niet.
Bij verkrachtingen heerst er straffeloosheid. De slachtoffers moeten zelf hun weg zoeken. Zoals de jonge judoka Nele, die jarenlang misbruikt werd en nooit au sérieux genomen werd (DS 30 mei) . De pijn en eenzaamheid van Nele zijn verschrikkelijk en erg onrechtvaardig. Haar verhaal heeft me diep geraakt. Wie maakt van de strijd tegen seksueel geweld een prioriteit? Het aantal openbare ruimten waar vrouwen niet meer mogen komen, stijgt. In sommige wijken van grote steden zoals Brussel of Parijs zijn er no-gozones voor vrouwen en meisjes. Ik krijg nog altijd getuigenissen binnen via Facebook naar aanleiding van mijn commentaar over de Franse ‘wijk zonder vrouwen’ Chapelle-Pajol. Je kan er niet gewoon gekleed de straat op of je wordt beledigd en uitgescholden. Als een vrouw het openbaar vervoer neemt, moet ze soms lang zoeken naar een plekje, terwijl sommige mannen zich zo comfortabel voelen dat ze meer plaats innemen dan ze nodig hebben.
Seksisme begint thuis en verspreidt zich binnen alle domeinen van de samenleving, ongeacht de wetten van het land. Vrouwen mogen blij zijn als iemand het merkt en voor hen opkomt, want vreemd genoeg vinden sommigen dat het misschien niet zo slecht gaat met hen. Zo banaliseer je seksisme en andere vormen van geweld tegen vrouwen. Door de eeuwen heen is de wereld erop vooruitgegaan, maar dat geldt meestal niet voor de mindset over vrouwenrechten. In de achttiende eeuw was de samenleving vergeten dat ook zij een burger was. Olympe de Gouges schreef na de Franse Revolutie haar Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne om de rechten van de vrouwelijke burger te benadrukken, en werd terechtgesteld met de guillotine. De Britse schrijfster Mary Astell moest het aan John Locke vragen: If all men are born free, how is it that all women are born slaves?
Toen kwamen de suffragettes. We hebben nieuwe nodig. Want vandaag, in 2017, blijven mannen wereldwijd beslissen over oorlog of vrede, over rechtvaardigheid of straffeloosheid, over verplichte klederdracht, terwijl miljoenen vrouwen niet eens mogen beslissen over hun eigen intimiteit of over waar ze wandelen.
Assita Kanko
De auteur is gemeenteraadslid voor MR in Elsene en schreef het boek 'De Tweede Helft. Tijd voor een nieuw feminisme' (Uitgeverij Lannoo, 2015)
Dit opiniestuk verscheen eerst in De Standaard van 31 mei 2017
