All in Column
‘We moeten de universiteiten laten zijn wat ze moeten zijn: bolwerken van vrijheid van meningsuiting en van academische vrijheid’, schrijven Leo Neels en Astrid Elbers. Ze treden op als woordvoerders van een petitie die opgestart werd nadat twee werknemers van de UAntwerpen voorlopig geschorst werden nadat beelden van een gesprek op sociale media circuleerden. Daarop waren uitspraken te horen over “Marokkanen” en “de Joods-orthodoxe gemeenschap”.
Mensen die hun individuele vrijheid opeisen om niet gevaccineerd rond te lopen, creëren schade aan anderen. Maar je moet wel geloof hechten aan wat de wetenschappers vertellen over die schade. Die zeggen dat de pool van niet-gevaccineerden de circulatie van het virus bestendigt en zo nieuwe varianten kan produceren die de risico’s van de gevaccineerden verhogen. Bovendien komen die niet-gevaccineerden in ziekenhuizen terecht en verdringen de medische verzorging van gevaccineerde patiënten met andere aandoeningen.
Als Vlaams Belang en N-VA in 2024 samen een meerderheid hebben, is het zover. Dat daarover onder Vlaams-nationalisten géén tweedracht meer schijnt te zijn, is erg genoeg. Strategisch is het immers fout gebleken, rechts-populisten te proberen ontmaskeren door hen laten meebesturen. Als het zover komt, is het geen kwestie van verbrandingsstrategie maar een doelbewuste stap naar een extreemrechts Vlaanderen. Terwijl alle morele redenen om níét met het Vlaams Belang samen te gaan, vandaag meer dan ooit gelden.
Voor Liberales zal dit academiejaar in het teken staan van de vrouw. Wereldwijd worden vrouwen nog steeds onderdrukt. De strijd voor vrouwenrechten, zoals destijds gevoerd door John Stuart Mill, moet voortgezet worden. Op onze volgende activiteit op 15 november – in samenwerking met het Liberaal Archief – zal Alexander De Croo zijn boek De eeuw van de vrouw voorstellen. En in het voorjaar van 2019 herdenken we het feit dat John Stuart Mill, geïnspireerd door zijn levenspartner Harriet Taylor, zijn ophefmakende boek The Subjection of Women schreef.
Dit jaar viert de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens haar 70ste verjaardag. In die 70 jaren is er een hobbelig en uitdagend parcours afgelegd en werd er slag geleverd op vele fronten tegelijk. En ook voor de toekomst is er (opnieuw) heel wat werk aan de winkel. Maar al sinds een aantal jaren vraagt het Rathenau Instituut, ooit in het leven geroepen door die oude, visionaire professor Rathenau, om aan deze Verklaring één belangrijk mensenrecht toe te voegen: het recht om NIET te worden gemeten, geanalyseerd of gecoacht.
Vorige week besliste het Agentschap voor Wegen en Verkeer om bomen te kappen op de E313. Niet omdat ze aan vervanging toe waren of hinder veroorzaakten voor het verkeer, maar wel om te kunnen verhinderen dat transmigranten zich in de struiken zouden verstoppen. Ik kon daarbij niet anders dan denken aan de Vietnamoorlog waarbij het Amerikaanse leger op grote schaal napalm inzette om niet alleen de vijand, maar ook de natuur te vernietigen. Napalm brandt namelijk groen kapot en herleidde tal van wouden tot kale vlaktes.
Een van de vragen waarbinnen de politieke filosofie nog steeds geen eenduidig antwoord op bestaat is de vraag of het liberalisme nu tot het politieke linkerkamp, of het politieke rechterkamp wordt gerekend. Het antwoord erop hangt enigszins af van aan wie de vraag wordt voorgelegd. Ter rechterzijde wijst men erop dat het liberalisme een progressieve stroming is, en dus tot links gerekend dient te worden. Ter linkerzijde ziet men het liberalisme juist weer als conservatieve beweging, dus ter rechterzijde.
Wanneer we druggebruik niet langer beschouwen als onverantwoord, crimineel gedrag maar als een methode om het vol te houden, tegen beter weten in, dan kunnen we misschien met iets meer neutraliteit die maatregelen nemen die nodig zijn om de samenleving leefbaar te maken voor iedereen. Zo kunnen de voordelen van deze planten en producten en hun medicinale toepassingen ten volle worden benut in de medische wereld. En kunnen zieke mensen eindelijk de hulp en ondersteuning krijgen waar ze recht op hebben.
Artikel 409 van het Belgische Strafwetboek zegt duidelijk dat al wie enige vorm van genitale verminking ‘bij een persoon van het vrouwelijke geslacht vergemakkelijkt of bevordert, met of zonder haar toestemming, zal worden gestraft met gevangenisstraf van drie jaar tot vijf jaar’. Begin deze week heb ik vernomen dat genitale verminkingen van vrouwen ook door Belgische artsen zouden worden toegepast. Toen ik het hoorde, moest ik even gaan zitten. En toch kwam het bericht niet echt als een verrassing.
Om te beginnen ben je op je zevenenvijftigste nog niet oud. Bovendien is ouder worden geen ziekte. Het is alleen de tijd die voorbijgaat. Die tijd drukt zijn stempel op ons, hij kleurt onze glimlach en ziet erop toe dat onze persoonlijkheid duidelijker aan het licht komt. Is het normaal dat, naarmate we ouder worden, we steeds meer met paternalisme moeten afrekenen? Dat mensen steeds meer dingen voor ons gaan beslissen, of dat we in een vakje terechtkomen dat alleen nog goed is om te worden aangekruist?
Het wordt hoog tijd dat de echte progressieven in de tegenaanval gaan en de realisaties van mei 68 weer publiekelijk verdedigen en zelfs verder doorzetten. Die beweging betekende immers de definitieve doorbraak van het filosofisch liberalisme doorheen alle geledingen van de maatschappij. De vrijheid en het recht op zelfbeschikking gold niet langer als een voorrecht voor enkele gegoeden en intellectuelen, maar werd een algemene bevrijding van de mens, in het bijzonder van de vrouw, uit het keurslijf van de religieuze dogma’s.
In 2017 besliste ik na het zien van choquerende beelden uit een varkensslachterij om enkel nog in het weekend vlees te eten, dat scheelt een mishandeld varken per jaar. Sindsdien eet ik ook enkel nog duurder en lekkerder vlees. Door de vetgemeste rommel aan ons te laten voorbijgaan, creëren we mogelijkheden om de hele sector om te gooien. Want schaarser en duurder vlees geeft de wetgever ruimte om te zorgen voor kweekomstandigheden die wél verbetering met zich meebrengen.
Grenzen aangeven is essentieel, zodat je bij grensoverschrijdend gedrag of seksuele intimidatie niet overmand door angst en onzekerheid de opmerking weglacht, of negeert. Slechts één signaal is duidelijk genoeg ten aanzien van mensen die hun macht misbruiken: een rustige en zelfzekere ‘neen’. Tonen dat je seksuele toespelingen en of intimidatie niet zal pikken, is gelukkig wel aan te leren. Vandaar ook het belang van goede relationele en seksuele vorming op school (en thuis).
Uit de universele afkeer van pijn leid ik alle morele bepalingen af die verbieden dat men iemand onderdrukt of als mens niet gelijkwaardig acht. Uit die vaststelling leid ik de waarde van een autonome moraal af en het bestaan van een hele reeks mensenrechten die we vanuit onze ervaring – het verwerpen van onvrijwillig ondergane pijn – als natuurlijk en evident aanvaarden. Het is uit verzet tegen onvrijwillig ondergane pijn dat we regels hebben aanvaard tegen geweld, foltering, verkrachting, moord en doodslag.
Ik ben voor een sociale mix maar als blijkt dat ouders en kinderen kiezen voor een specifiek project, als blijkt dat zij dit belangrijk vinden en aan deze school de voorkeur geven, dan moet men hen niet dwingen een andere school te “kiezen”. Dan moet men deze scholen extra geld geven en extra plaats. Zodat elk kind ongeacht afkomst, dat onderwijsproject kan en mag volgen. Een financiering gebaseerd op het aantal voorinschrijvingen in de eerste voorkeurschool, zou voorkomen dat kinderen uit de boot vallen.
Erfbelastingen zijn onrechtvaardig. De liberale filosoof John Locke stelde in zijn Two Treatises of Government dat iedere mens niet alleen de eigendom heeft over zijn eigen lichaam maar ook over de vruchten van zijn arbeid. Die fundamentele bescherming van het eigendomsrecht loopt als een rode draad doorheen het liberale denken. Waar het op neerkomt, is dat mensen die in de loop van hun leven gespaard en gewerkt hebben en bijvoorbeeld een huis gekocht hebben daar het volledige eigendomsrecht op hebben en dat de overheid dit principieel niet mag belasten.
Hogere erfbelastingen zijn voor de meeste experts een evidentie. Het contrast met de publieke opinie is enorm, die hiertegen sterk gekant is. Dat valt deels te verklaren doordat hogere erfenisbelastingen vaak geïsoleerd voorgesteld worden. Maar elk voorstel voor een hogere erfbelasting zou budgetneutraal moeten zijn voor de overheid. Dat betekent dat de hogere erfbelastingen toelaten om elders de belastingen te verlagen, zoals bijvoorbeeld de arbeidslasten.
Wat stoort er mij dan aan “radicale gelijkheid”? Eigenlijk drie dingen. Ten eerste sta ik altijd sowieso argwanend tegenover denkrichtingen die de gelijkheid hoog in het vaandel voeren. Volgens hen is de enige weg die naar een ideale samenleving leidt, een route die gaat over het terugdringen van alle mogelijke vormen van ongelijkheid. Zij lijken er vanuit gaan dat gelijkheid altijd goed is en dat ongelijkheid altijd slecht is. Dit is niet mijn visie op gelijkheid en ongelijkheid.
Jan Dumolyn slaakte in De Standaard een noodkreet over het Vlaamse systeem voor onderzoeksfinanciering. Dat was zeer herkenbaar: te lage kansen op financiering van goede ideeën, problematische werkdruk en welzijn, en ontmoediging van belangrijk maar risicovol, of interdisciplinair onderzoek. De nagel op de kop. Maar ook de economische effecten mogen niet onderschat worden: een te groot deel van de schaarse middelen dienen enkel en alleen om het rad van deze rat race gaande te houden.
Polarisatie hoort bij de politiek, en een beetje polarisatie is zeker niet verkeerd. Het is juist essentieel voor een gezond politiek systeem. Maar polarisatie kan ook te ver gaan. Wanneer de tegenstellingen tussen partijen zo groot en zo scherp worden, en de strijd zo hevig is, kan politieke polarisatie maatschappelijke polarisatie in de hand werken. Hiermee dreigt het politieke en maatschappelijke midden steeds verder uitgehold te worden doordat kiezers in navolging van partijen steeds verder opschuiven naar de flanken.
