Aylans geheim - Els Ampe

Je zult het maar meemaken. Je gaat eventjes uit sympathie naar een boekvoorstelling van Els Ampe  en na een paar bubbles neem je haar boek mee naar huis en beslis je, uit beleefdheid of vriendelijkheid, wat u ook moge verkiezen, van die toch maar te lezen. Tussen twee momenten door lees je dan een aantal passages. Niet slecht is het gevoel alvorens je het drukke leven terug induikt. En dan komt de slapeloze nacht. Na mij een paar keer mij in mijn bed omgedraaid te hebben, beslis ik nog een deel ervan te lezen en zet ik mij in een comfortabele zetel in mijn leefkamer. Ik word als het ware met hart en ziel door het boek opgeslorpt en lees het in één ruk uit.

Het is het levensverhaal van een jongeman, Aylan genoemd, die in Syrië opgroeit. Langzamerhand, en in het geheim, laat zijn vader en een andere persoon hem boeken lezen over democratie en vrije markteconomie. Duidelijk gevaarlijke lectuur in het Assad-regime waar terreur, spionage, verraad en folteringen dagelijkse kost zijn.

Doorheen een aantal familiale drama’s wordt het kind een jongeman om vervolgens een volwassene vrijheidsdenker te worden, die voor zijn omgeving moet beginnen op te passen. Dit alles wordt door een met toevallig ontluikend liefdesverhaal met een Belgische besprenkelt. Wat niet uitgesproken wordt zal een hinderpaal worden. Na studies leidt de levensweg van de jongeman hem naar België, gedreven door een zoektocht naar zij die hij denkt de ene en de ware te zijn en door zijn drang naar een vrije samenleving waar hij zich kan waarmaken.

Als migrant kent hij de vernedering en de ontnuchtering, ook eventjes via een ommetje met de oude vriendjespolitiek. Gewoonweg ontluisterend. In die periode slaat IS zijn slag en is het niet aangewezen dat hij naar Syrië terugkeert.

Deze roman is een verhaal over liefde en vrijheid. En vooral een pleidooi voor openheid en individualisme. Openheid die erin bestaat het verschil te aanvaarden en zelfs het verschil op te zoeken om bruggen te leggen. Individualisme omdat een liberale en sociale maatschappij gestoeld is op individuele verantwoordelijkheid tegenover zichzelf, maar ook tegenover de medemens, de economie, de natuur en de maatschappij. Dit hoort gewoonweg in een vrije en democratische samenleving.

Het is ook een oproep tot een plicht tot ongehoorzaamheid. Om niet blindelings een leider te volgen. Het is immers de individuele plicht van iedereen om zich over politiek en de maatschappij zelf een mening te vormen. Volgzame kuddes zijn gevaarlijk voor de democratie en voer voor dictators. Iets wat moeilijk te begrijpen is voor nationalistische vendelzwaaiers wiens repertorium nauwelijks verder reikt dan de Vlaamse Leeuw en Hoog op de Gele Wagen.

De lezer wordt eveneens subliminaal uitgenodigd om zichzelf voor de spiegel te zetten onder het motto: ken uzelf. Als u het boek dichtslaat dan stelt u gewoonweg de humanistische vraag: en wat als ik een politieke vluchteling was die IS en dictatuur wou ontlopen?

 Na het boek uitgelezen te hebben deed ik het boek, veel later in de nacht, dicht. Het licht had in de duisternis geschenen.

Els Ampe, Aylans geheim, Vrijdag, 2017

Recensie door Ivan Vandermeersch