All in Opinie
‘We moeten de universiteiten laten zijn wat ze moeten zijn: bolwerken van vrijheid van meningsuiting en van academische vrijheid’, schrijven Leo Neels en Astrid Elbers. Ze treden op als woordvoerders van een petitie die opgestart werd nadat twee werknemers van de UAntwerpen voorlopig geschorst werden nadat beelden van een gesprek op sociale media circuleerden. Daarop waren uitspraken te horen over “Marokkanen” en “de Joods-orthodoxe gemeenschap”.
Het wordt hoog tijd om onder ogen te zien dat een fenomeen als Mattias Desmet een ruimer debat vermag. Want dit gaat al lang niet meer over louter ‘coronascepticisme’. En dit gaat al lang niet meer over louter 'desinformatie', ‘pseudowetenschap’ of 'een gebrek aan wetenschappelijke of academische integriteit'. Het probleem met Mattias Desmet is dat een professor klinische psychologie van de UGent zich ontpopt heeft tot een Messias tegen de wetenschap.
Democratie, en onze rechten en vrijheden, zijn kwetsbaar. Als liberalen weten we dat die er niet vanzelf zijn gekomen. Die zijn de vrucht van jarenlange strijd, debat, overtuigingskracht en voortschrijdend inzicht. Het levenswerk van vele grote en kleine helden. Een levenswerk dat bescherming verdient. Legitiem werk voor een nieuwe generatie liberalen, en in dit geval breed genomen, alle ethisch liberalen.
De liberale partij heeft in het verleden een migratieverhaal gebracht die - kort door de bocht gesteld - light versies waren van die van onze politieke tegenstanders. Streng maar rechtvaardig was het laatste decennium het credo. Maar je kan natuurlijk niet rechtvaardig zijn als er geen rechtvaardige regels zijn, laat staan een coherent en afdoend regelgevend kader. Met dit discours hebben we onze politieke tegenstanders sterker gemaakt, die dan weer in hun beloften faalden waardoor alleen extreemrechts erop kapitaliseert.
Astrid Elbers, kernlid van Liberales, heeft een belangrijk artikel geschreven over de discussie die is ontstaan naar aanleiding van het optreden van de rector van de Universiteit Antwerpen, Herman Van Goethem. Voorwerp van gesprek waren biologieboeken waarin geen geslachtsdelen te zien zouden zijn omdat orthodoxe geloofsgemeenschappen daartegen bezwaren maken. Twee medewerkers van de universiteit hadden dit probleem besproken tijdens een privégesprek. Maar het gesprek bleek te zijn opgenomen.
‘Aan een universiteit moet alles gezegd en onderzocht kunnen worden, ook wat anderen onwenselijk of onaanvaardbaar vinden,’ was het adagium dat ik tijdens mijn eigen studententijd meekreeg. Dat maakt inderdaad een universiteit tot een universiteit. Vrij denken en onderzoeken zijn een conditio sine qua non voor vooruitgang. Helaas zijn de universiteiten verworden tot bastions van politiek correct denken. Niet alleen onderzoek en lespraktijken worden zorgvuldig gescreend, ook dreigen personeelsleden nu al gecanceld te worden voor hun onderlinge gesprekken buiten de uitoefening van hun functie.
De Poolse rechtsstaat is er zo slecht aan toe dat verschillende landen weigeren verdachten uit te leveren. Warschau ontkent principieel de voorrang van de Europese rechtsspraak, wat elke Europese samenwerking onmogelijk maakt. In Hongarije is elke tegenmacht aan de kant geschoven – media en middenveld, academisch of politiek – zodat het land volgens internationale organisaties niet meer onder de noemer ‘democratisch’ valt. Waar de rechtsstaat verdwijnt, vervaagt Europa.
Het fundamentele probleem in de politiek is dat er voor heel veel zaken die ertoe doen geen eenduidige stem van het volk bestaat. Er bestaat wel een kakofonie van stemmen. Politici die proberen te begrijpen wat het volk wenst, horen uiteenlopende en contradictorische wensen en eisen.
Is de liberale ideologie nog mee met de snelle digitale evolutie? Artificiële intelligentie‚ robots en andere slimme apparaten kunnen gevolgen hebben voor tal van fundamentele mensenrechten‚ zoals het recht op privacy‚ het recht op informatie, een eerlijke rechtsgang en vrije meningsuiting, het recht het leven waardig te kunnen eindigen. Het zijn fundamentele zaken die binnen de liberale ideologie een plaats moeten krijgen.
De kop in De Tijd spreekt boekdelen: Tommelein blaast liberaal vuur uit. Net nu de partij het proces op de sporen heeft gezet om zich ideologisch te herbronnen, geeft de keizer-marketeer tegengas. We mogen ons echter niet van de wijs laten brengen. Onze huidige maatschappij heeft immers nood aan die sterke liberale partij. Een partij die terug de ambitie heeft geloofwaardigheid, dossierkennis en consequentie na te streven. Een partij die zich inzet voor het individu, voor efficiëntie, voor vrijheid.
In 2024 gaat het om méér dan welke partij de grootste wordt. De werkbaarheid van de democratie in België ligt ter stemming. Partijvernieuwing verengen tot een steriel spelletje om ter felst rood, blauw, oranje of groen zijn, is dan zowel intellectueel oneerlijk als politiek onvruchtbaar. Wat wél zin heeft, is het zoeken naar een nieuwe verstandhouding tussen de middenpartijen, naar een nieuw politiek model dat partijgrenzen overstijgt, en naar een nieuwe generatie politici om beide vorm en smoel te geven.
Misschien is het leven zelf wel de ultieme – maar in de ogen van sommigen al veel te breed opgevatte – grens van de vrijheid. Alle handelingen zijn toegelaten zolang ze het leven van anderen niet gevaar brengen. Het voldoet me niet. Ook mistoestanden die niet levensgevaarlijk zijn, mogen niet ondergeschikt zijn aan de individuele vrijheid. Een betere definitie van de vrijheid lijkt me het toelaten van alle handelingen door de mens voor zover ze geen medemensen benadelen.
Meer dan in andere landen overheerst pessimisme in Frankrijk. ‘Le déclin français’ is een akte van geloof geworden voor vele Fransen. Dit creëert een politieke voedingsbodem voor politici die beloven die achteruitgang te stoppen en de vroegere ‘Grandeur’ te herstellen. Dat maakt de uitdaging voor Macron nog scherper. Hij zal niet alleen de objectieve werkelijkheid moeten veranderen en de positie van de lagere inkomensklassen moeten verbeteren. Hij zal ook de perceptie hierover moeten ombuigen.
Neen, dit stuk is geen afrekening met het beleid van minister Beke. Laat de kiezer daar vooral over oordelen in 2024, in gevalt de Limburger dan op een kieslijst figureert. Ongetwijfeld kan hij uitpakken met enkele concrete beleidsrealisaties waaronder de geslaagde vaccinatiecampagne. Toch overheerst in de publieke opinie – en in de eigen partijrangen – het beeld van een stuntelige minister die allesbehalve een foutloos parcours reed. Met als voorlopig dieptepunt een open brief van zijn eigen partijvoorzitter in een Vlaamse krant.
Het begrip ‘quantum supremacy’ dat in de academische wereld onder vuur ligt wegens ‘racistisch en koloniaal’. Vrouwen die niet meer als ‘vrouwen’ mogen worden aangesproken, maar als ‘wezens met een vagina’. Zijn dit enkel de extreme uitwassen van ‘woke’ of is er meer aan de hand? Woke heeft wel degelijk al heel wat schade aangericht in onze samenleving. En dan hebben we het niet enkel over individuele incidenten. Het afbrokkelen van de intellectuele diversiteit is misschien wel het grootste probleem.
Organisaties die door moeilijk weer gaan, doen er goed aan om terug naar de basis te keren. Tijd dus om de “core business” terug hoog in het vaandel te hijsen. In het geval van het Willemsfonds liggen die diepste wortels in het benadrukken van de Vlaamse taal en cultuur. Daarom is een hernieuwde zorgzaamheid voor het geschreven en gesproken woord in deze vluchtige tijden eigenlijk een ware vorm van volksverheffing – ja zelfs emancipatie.
Het is belangrijk rationeel na te denken over emoties zodat emoties proportioneel en zinnig zijn. Je kunt emoties trainen. Dat woedende wappies de corona-maatregelen vergeleken met de anti-joodse maatregelen van de nazi’s was totaal ongepast. Om onrecht te bestrijden is boosheid nodig, constructieve boosheid voor een leefbare wereld met minder leed en meer geluk. Zonder boosheid om onze eigen stupiditeit omtrent klimaatverandering zijn wij reddeloos verloren.
De partijen die meedoen met de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart hebben allemaal een ideologisch kader. Ze halen inspiratie uit het socialisme, religie, communisme, etc. De VVD is geworteld in het liberalisme. Kort gezegd betekent het dat iedereen zoveel mogelijk vrijheid moet hebben om zijn leven in te vullen en dat die vrijheid pas begrensd mag worden als anderen er schade van ondervinden. Dat de meerderheid in een democratie beslist, maar altijd rekening houdt met de minderheid.
De woke-beweging staat geen andere meningen dan de hare meer toe en cancelt erop los. Mensen moeten weer leren dat het oké is wanneer anderen het grondig met hen oneens zijn, en die vreselijke opinies uiten. Het waarheidsgehalte of de resulterende mate van krenking van een uitspraak zouden geen criteria voor de uitingsvrijheid moeten zijn. Verwijder desinformatie niet omdat het desinformatie is. De beperking van de vrijheid van meningsuiting moet primair liggen bij meer objectief meetbare criteria, zoals het oproepen tot geweld.
Binnenkort zullen dertigduizend Belgen gestorven zijn aan Covid-19. Niks is dat, in hoofde van Vlaanderens meest vooraanstaande politicus Bart De Wever (N-VA), “een anekdotische pandemie”. We zijn wel wat gewend tegenwoordig, maar sta daar even bij stil: de partij voor wie Brussel-Halle-Vilvoorde essentieel was en het softe Marrakech-migratiepact existentieel, die partij verklaart met de dag luider dat corona een bagatel was. - Vincent Stuer.
